بازپژوهی در حکم فقهی «شرط عدم مهر» در نکاح (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
گرچه به استناد آیه 24 سوره نساء، روایات متواتر و اجماع فقها، تعیین مهریه در عقد نکاح دائم شرط نبوده و نکاح بدون ذکر مهر هم عقد کاملاً صحیح است، اما گاه فرضی قابل تصور است که نه تنها مهریه اصلاً در متن عقد ذکر نمی شود، بلکه نکاح به «عدم وجود مهریه» مشروط شده و عدم مهر از سوی یکی از زوجین یا هر دو شرط می شود. حال پرسش این است که اساساً «شرط عدم مهر» در نکاح چه حکمی دارد و بالتبع تأثیر آن در صحت و بطلان عقد نکاح چیست؟ نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی تلاش کرده است به رغم نظر مشهور فقهی که چنین شرطی را باطل می داند، ضمن نقد و ردّ مستندات حکم به بطلان از قبیل آیات و روایات، با ارائه ادله اثباتی، علاوه بر تضعیف دیدگاه مشهور، به این نتیجه دست یابد که شرط عدم مهر در نکاح صحیح بوده و یا حداقل خالی از قوت نیست؛ و این همان یافته اصلی تحقیق است.A Review in the Jurisprudential Ruling of Condition of Absence of Marriage Portion in Marriage
Although the determination of dower (marriage portion, marriage settlement) in a permanent marriage contract is not a condition based on verse 24 of Surah An-Nisa (in Arabic text: النساء ), traditions reported by numerous authorities (successive widely transmitted) and the consensus of jurists and marriage without mentioning the marriage portion is also a completely valid contract, but it is assumed sometimes that not only the dower is not mentioned in the text of the contract, but marriage is conditioned to absence of marriage portion and the lack of marriage portion is conditioned by one of the spouses or both. Now the question is: What is basically, the ruling of the condition of absence of marriage portion in marriage, and consequently, what is its effect on the validity and invalidity of the marriage contract itself? The present article, using descriptive-analytical method, has tried to achieve the conclusion that the condition of absence of marriage portion in marriage is correct or, at least, can be used as a presumption, despite the famous jurisprudential opinion that such a condition is invalid, while criticizing and rejecting the evidence of the ruling, such as verses and ḥadīth (pl. aḥādīth, literally “talk” or “discourse”, narrations), in addition to weakening the famous opinion and this is the main finding of the research.