خوانش آیکونولوژیک نشانه ی نمادین سیمرغ در منسوجات ساسانی مبتنی بر دیدگاه پانوفسکی
آرشیو
چکیده
سیمرغ یکی از نقوش پرتکرار دوره باستان بر آثار و ابنیه مختلف است که دارای بن مایه اساطیری و در رابطه با مفاهیم سیاسی و مذهبی است. در این پژوهش نیز هدف شناخت و بررسی نقش سیاسی و آیینی سیمرغ بر پارچه های ساسانی است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و براساس رویکرد آیکونولوژی است. این پژوهش سعی دارد جهت یافتن محتوا و دلالت معنایی نقش سیمرغ بر پارچه ها با توجه به آرای اروین پانوفسکی به خوانش تصویر و مراتب سه گانه مورد نظر در متن اثر هنری بپردازد. حجم نمونه شامل 5 نمونه موردی از پارچه های در دسترس است که به صورت هدفمند انتخاب شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که نقش سیمرغ از فرهنگ و آئین مردم ایران زمین نشات گرفته و از نقش برجسته ای برخوردار است که در دوره ساسانی این پرنده به صورت موجودی ترکیب شده از اجزای جانوران واقعی همچون سرسگ، گردن و سینه اسب، بال های عقاب، پاهای شیر و دم طاووس تصویرسازی و نماد اتحاد بین قدرت های مادی و مینوی و فر است. درواقع، نقش سیمرغ در لباس شاهنشاه ساسانی، نشان دهنده حمایت خداوند از وی و در نتیجه مشروعیت سیاسی و دینی وی بوده است؛ زیرا سیمرغ به او فر عطا کرده و با بال های گشوده از وی حمایت می کند و قدرت خویش را به وی داده است.Iconological Reading of the Symbolic Motif of Simurq in Sassanid Textiles based on Panofsky’s Views
Simurq is one of the most frequent motifs of ancient times on various works and buildings that has a mythological basis and is related to political and religious concepts. This study aims to recognize and investigate the political and ritual role of Simurq on Sassanid fabrics. The research method is descriptive-analytical and based on the iconology approach. According to Erwin Panofsky’s views and in order for finding the content and semantic meaning of the role of Simurq on fabrics, this study attempts to read the image and the three levels in the text of the work of art. The sample size includes 5 case samples of available fabrics that have been selected purposefully. The results of the study indicate that the role of Simurq originates from the culture and religion of the people of Iran and has a prominent role. As a symbol of unity between material and spiritual powers, this bird was illustrated in the form of a creature combined of real animal organs such as the dog’s head, horse’s neck and chest, eagle’s wings, lion’s legs and peacock’s tail in the Sassanid period. In fact, the role of Simurq in the dress of the Sassanid king is a manifestation of God’s support for him and his political and religious legitimacy accordingly; as he is endowed with glory, supported with wide open wings and empowered by the Simurq.