اشیاء روزمره یا اسباب تجمّل: دوگانگی مفهوم اشیاء صناعی در متون دوران اسلامی
آرشیو
چکیده
دست ساخته های صناعتگران دوران اسلامی که امروز از آثار اصیل هنر اسلامی به شمار می آیند، در منابع متقدم از دو منظر متفاوت یاد شده اند؛ یکی ناظر بر وجه کاربردی آنها در زندگی عموم مردم و دیگری به اعتبار وجه زینتی و تجمّلی آنها در گنجینه های اغنیا. این تعابیر دوگانه در نوشته های بعضی از متفکران پیشین جهان اسلام اساس دسته بندی صناعات دستی به دو گروه ضروری و تجملی شده است. هدف از این نوشتار نزدیک شدن به فهم گذشتگان از آثار صناعی، از راه جست وجوی این اشیاء و صناعات سازنده آنها در متون کهن است. نتیجه کار نشان می دهد اشیائی که امروز آثار هنرهای صناعی شناخته می شوند، از گروه دوم اند؛ اما این شأن هنری برآمده از نگاه امروزی نیست، بلکه آنها نزد سازندگان و صاحبان اصلی خود نیز ارج و اعتباری فراتر از وجه کاربردی شان داشته اند و در جایگاه شاهکارهایی نفیس قدر می دیده و به نیکی نگهداری می شده اند. از سوی دیگر، اشیاء روزمره نیز منزلت خود را داشته و هرگز از کانون توجه اهل تفکر دور نبوده اند.Everyday objects or luxury items: The duality of the concept of handmade objects in Islamic sources
The work of the craftsmen of the Islamic era, which are considered to be the original works of Islamic art today, have been mentioned in earlier sources from two different perspectives; One is concerned with their practical aspect in the life of the general public and the other with the prestige of their ornamental and luxurious aspect in the treasures of the rich people. These dual interpretations in the writings of some former authors of the Islamic world have become the basis for the classification of handicrafts into two essential and luxurious groups. The purpose of this article is to approach to the perception of the former peoples of the Islamic world of the craftswork by searching for these objects and their related crafts in historical texts. The result shows that the objects that are known today as works of crafts belong to the second group; But this artistic dignity does not come from today's point of view, but they have been respected by their original creators and owners beyond their practical aspects and have been appreciated and maintained in the place of exquisite masterpieces. On the other hand, everyday objects have their own status and have never been far from the focus of Islamic authors.