هدایت ها و ارزش ها/ای کاش های قرآنی (1)
آرشیو
چکیده
متن
آرزوی دیرینه
آنچه در این نوشتار میخوانید،آرزوهایی است که قرآن کریم آنها را از زبان انسان روایت کرده و زبان حال نیکان و بدان و آرزوی قلبی آنان را در دنیا و آخرت ترسیم کرده و در حقیقت،سالک طریق کمال و جمال را به این حقایق نورانی و انسانساز متوجه نموده است تا از سرمایه زندگانی خود بهترین بهره را برد و در روز قیامت نیز که «یوم التغابن:روز حسرت خوردن» است،به عذاب جانسوز الهی و تأسف جانکاه «یا لیتنی» دچار نشود و به رستگاری و همجواری با اولیای رحمانی نایل اید.
از این رو، موضوع یادشده را دو ساحت دنیوی و اخروی ارائه کرده، ای کاشهای قرآنی را در این دو سرای زندگانی بررسی مینماییم. باشد که چراغ هدایت افروزد و طریق سعادت گشاید و آرزوهای ما را رنگ قرآنی و خدایی بخشد.
در شماره نخست این مقاله،به بیان آرزوهایی زشت و زیبا در دنیا میپردازیم و بیان آرزوهای بدان و نیکان در عالم آخرت را به وقتی دیگر وا مینهیم.
آرزویهای زشت و زیبا در دنیا
به طور کلی،در سرای دنیا که خود زمینهساز و مزرعه آخرت به شمار میرود،دو نوع آرزو مطرح است.قرآن کریم نیز بهخوبی دو گروه از انسانها و آرزوهایشان را ترسیم نموده است؛یکی آرزوی بدان و غافلان،و دیگری تمنای پاکان و مؤمنان.
1. ای کاش صاحب جاه و ثروت میشدیم!
قارون که از دانشمندان بنی اسرائیل و پیروان موسی کلیم الله و حافظ تورات بود، وقتی به ثروت و دارایی رسید، سرکش و مغرور شد و با حضرت موسی(ع) و هارون به مخالف پرداخت.گروهی از مردم، فریفته ثروت قارون شدند و آه سوزان از دل برکشیدند و آرزو کردند ای کاش به جای قارون بودند و لذتها و شیرینیهای دنیا را،حتی برای مدتی کوتاه میچشیدند. از این رو،چنین گفتند:)…یا لَیتَ لَنا مِثْلَ ما أوتِی قارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظیمٍ)؛ای کاش ما نیز مثل آنچه به قارون داده شده است، داشتیم. همانا او صاحب بهره بزرگ است.(سوره قصص،ایه 79)
ایات بعد،بهشدت این نوع نگرش را سرزنش میکند و پاداش الهی را از بهره دنیا بسی بالاتر و بهتر معرفی مینماید و در واقع،صبر کنندگان بر لذاید زودگذر دنیایی و شکیبایان بر سختی عدم دلبستگی به متاع اندک دنیا را در شمار مؤمنان و صالحان میداند.آری! زشتترین آرزو در سرای دنیا آن است که به جای ایمان به حق و عمل صالح،از زیاده خواهی و جستجوی بیش از حدّ مال و مکنت دنیوی سرچشمه گیرد.چنین آرزویی جز غفلت و سرگرمی به لذایذ زودگذر دنیایی و گمراهی و شقاوت نتیجهای نخواهد داشت.بدیهی است که چنین کسی در آخرت نتیجه خواهشهای دنیایی خویش را آشکارا میبیند و آه جانسوز بر میکشد که:)یا لَیتَها کانَتِ الْقاضِیةَ ما أغْنی عَنِّی مالِیهْ هَلَکَ عَنِّی سُلْطانِیهْ)؛ای کاش آن [مرگ] کار را تمام میکرد! مال من مرا سودی نبخشید [و] قدرت من از کف برفت.(سوره حاقه،ایه 27 29)
2. ای کاش فراموش میشدم!
در ایات قرآن، زیباترین آرزوها در سرای دنیا از زبان زنی مقدس و مطهر چون مریم عمران(س) بیان شده است.آن هنگام که از شدت دردِ فرزندی که در شکم داشت،به زیر درخت خشکیده خرما پناه برد، مشکلات پیش رو و نگرانی از تهمتها و زخم زبانهای دیگران،گویی سنگینی کوهی از درد و غم را بر وجود او میافکند.از این رو،آرزو کرد که:)…یا لَیتَنی مِتُّ قَبْلَ هذا وَ کُنْتُ نَسْیاً مَنْسِی)؛ای کاش من پیش از این مرده بودم و به کلی فراموش میشدم!(سوره مریم،ایه 23)
این آرزوی مریم مقدس(س) برخاسته از اوج نجابت،عفت و پاکدامنی او بود و به پویندگان طریق پاکی،به ویژه زنان مسلمان این درس را میآموزد که والاترین ارزشی که زنان،تمام حیات معنویشان را در گرو آن میبینند،این است که در اندیشه حفظ عفت و نجابت خویش باشند و حتی گمان اینکه دیگران کوچکترین اندیشه ناروایی را در موردشان داشته باشند،باعث گردد که مریمگونه چنین آرزویی کنند و اینگونه،به برکت بهرهمندی از طهارت راستین،شایسته پرورش مسیحادمان الهی و مؤمنان تاییدشده به روح قدسی شوند.آری!این آرزو،بهحق زیباترین تمنایی است که در دار وجود تحقق مییابد؛زیرا مردان بزرگ از دامان زنان پاکدامن به معراج میروند و سعادت جامعه در گرو سعادت و طهارت زنان آن جامعه است و چنین زنانی هستند که در قلعه آرامش الهی به سر میبرند و چشمهساران بهشتی از زیر قدمهای مریم گونهشان جاری میشود تا بستر اجتماع انسانی را حیات معنوی و طراوت و سرسبزی روحانی بخشد؛)فَناداها مِنْ تَحْتِها ألاَّ تَحْزَنی قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحْتَکِ سَرِی)؛پس،از زیر [پای] او [فرشته] وی را ندا داد که:غم مدار،پروردگارت زیر [پای] تو چشمه آبی پدید آورده است.(سوره مریم،ایه 24)
آنچه در این نوشتار میخوانید،آرزوهایی است که قرآن کریم آنها را از زبان انسان روایت کرده و زبان حال نیکان و بدان و آرزوی قلبی آنان را در دنیا و آخرت ترسیم کرده و در حقیقت،سالک طریق کمال و جمال را به این حقایق نورانی و انسانساز متوجه نموده است تا از سرمایه زندگانی خود بهترین بهره را برد و در روز قیامت نیز که «یوم التغابن:روز حسرت خوردن» است،به عذاب جانسوز الهی و تأسف جانکاه «یا لیتنی» دچار نشود و به رستگاری و همجواری با اولیای رحمانی نایل اید.
از این رو، موضوع یادشده را دو ساحت دنیوی و اخروی ارائه کرده، ای کاشهای قرآنی را در این دو سرای زندگانی بررسی مینماییم. باشد که چراغ هدایت افروزد و طریق سعادت گشاید و آرزوهای ما را رنگ قرآنی و خدایی بخشد.
در شماره نخست این مقاله،به بیان آرزوهایی زشت و زیبا در دنیا میپردازیم و بیان آرزوهای بدان و نیکان در عالم آخرت را به وقتی دیگر وا مینهیم.
آرزویهای زشت و زیبا در دنیا
به طور کلی،در سرای دنیا که خود زمینهساز و مزرعه آخرت به شمار میرود،دو نوع آرزو مطرح است.قرآن کریم نیز بهخوبی دو گروه از انسانها و آرزوهایشان را ترسیم نموده است؛یکی آرزوی بدان و غافلان،و دیگری تمنای پاکان و مؤمنان.
1. ای کاش صاحب جاه و ثروت میشدیم!
قارون که از دانشمندان بنی اسرائیل و پیروان موسی کلیم الله و حافظ تورات بود، وقتی به ثروت و دارایی رسید، سرکش و مغرور شد و با حضرت موسی(ع) و هارون به مخالف پرداخت.گروهی از مردم، فریفته ثروت قارون شدند و آه سوزان از دل برکشیدند و آرزو کردند ای کاش به جای قارون بودند و لذتها و شیرینیهای دنیا را،حتی برای مدتی کوتاه میچشیدند. از این رو،چنین گفتند:)…یا لَیتَ لَنا مِثْلَ ما أوتِی قارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظیمٍ)؛ای کاش ما نیز مثل آنچه به قارون داده شده است، داشتیم. همانا او صاحب بهره بزرگ است.(سوره قصص،ایه 79)
ایات بعد،بهشدت این نوع نگرش را سرزنش میکند و پاداش الهی را از بهره دنیا بسی بالاتر و بهتر معرفی مینماید و در واقع،صبر کنندگان بر لذاید زودگذر دنیایی و شکیبایان بر سختی عدم دلبستگی به متاع اندک دنیا را در شمار مؤمنان و صالحان میداند.آری! زشتترین آرزو در سرای دنیا آن است که به جای ایمان به حق و عمل صالح،از زیاده خواهی و جستجوی بیش از حدّ مال و مکنت دنیوی سرچشمه گیرد.چنین آرزویی جز غفلت و سرگرمی به لذایذ زودگذر دنیایی و گمراهی و شقاوت نتیجهای نخواهد داشت.بدیهی است که چنین کسی در آخرت نتیجه خواهشهای دنیایی خویش را آشکارا میبیند و آه جانسوز بر میکشد که:)یا لَیتَها کانَتِ الْقاضِیةَ ما أغْنی عَنِّی مالِیهْ هَلَکَ عَنِّی سُلْطانِیهْ)؛ای کاش آن [مرگ] کار را تمام میکرد! مال من مرا سودی نبخشید [و] قدرت من از کف برفت.(سوره حاقه،ایه 27 29)
2. ای کاش فراموش میشدم!
در ایات قرآن، زیباترین آرزوها در سرای دنیا از زبان زنی مقدس و مطهر چون مریم عمران(س) بیان شده است.آن هنگام که از شدت دردِ فرزندی که در شکم داشت،به زیر درخت خشکیده خرما پناه برد، مشکلات پیش رو و نگرانی از تهمتها و زخم زبانهای دیگران،گویی سنگینی کوهی از درد و غم را بر وجود او میافکند.از این رو،آرزو کرد که:)…یا لَیتَنی مِتُّ قَبْلَ هذا وَ کُنْتُ نَسْیاً مَنْسِی)؛ای کاش من پیش از این مرده بودم و به کلی فراموش میشدم!(سوره مریم،ایه 23)
این آرزوی مریم مقدس(س) برخاسته از اوج نجابت،عفت و پاکدامنی او بود و به پویندگان طریق پاکی،به ویژه زنان مسلمان این درس را میآموزد که والاترین ارزشی که زنان،تمام حیات معنویشان را در گرو آن میبینند،این است که در اندیشه حفظ عفت و نجابت خویش باشند و حتی گمان اینکه دیگران کوچکترین اندیشه ناروایی را در موردشان داشته باشند،باعث گردد که مریمگونه چنین آرزویی کنند و اینگونه،به برکت بهرهمندی از طهارت راستین،شایسته پرورش مسیحادمان الهی و مؤمنان تاییدشده به روح قدسی شوند.آری!این آرزو،بهحق زیباترین تمنایی است که در دار وجود تحقق مییابد؛زیرا مردان بزرگ از دامان زنان پاکدامن به معراج میروند و سعادت جامعه در گرو سعادت و طهارت زنان آن جامعه است و چنین زنانی هستند که در قلعه آرامش الهی به سر میبرند و چشمهساران بهشتی از زیر قدمهای مریم گونهشان جاری میشود تا بستر اجتماع انسانی را حیات معنوی و طراوت و سرسبزی روحانی بخشد؛)فَناداها مِنْ تَحْتِها ألاَّ تَحْزَنی قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحْتَکِ سَرِی)؛پس،از زیر [پای] او [فرشته] وی را ندا داد که:غم مدار،پروردگارت زیر [پای] تو چشمه آبی پدید آورده است.(سوره مریم،ایه 24)
تبلیغات
