انجمن های علمی و مسئله اخلاق علم

چکیده

در چند دهه گذشته توسعه بالا به پایین علم در ایران، که به طور عمده در رشد کمی علم خلاصه می شد (انتشار مقاله، افزایش رشته های علمی، دانشگا هها و دانشجویان)، همواره مورد تأکید سیاست گذاران و حتی برخی دانشگاهیان بوده است. صرف نظر از دامنه پیامدهای این شیوه رشد علم، توجه چندانی به زمینه های اجتماعی و الزامات هنجاری و حرفه ای علم در ایران نشده است. اگر هدف نهادی علم -توسعه دانش از طریق مجموع های از وسایل فنی و اخلاقی- باشد (قانعی راد، 1385: 73) ضروریات دستیابی به این هدف می بایست از آغاز فهم و مهیا شود. منظور از این ضروریات توجه اساسی به اجتماعات علمی و به طور مشخص دو ویژگی هر اجتماع علمی حرفه ای، یعنی ارتباطات علمی و سپس نظامی از هنجارها و اخلاقیات فضای کنش علمی است. الزامات و ضروریات یاد شده نیز صرفاً از درون خود اجتماع علمی برخاسته و هم حرفه ای های هر رشته تخصصی خودشان آن ها را محقق و صیانت می کنند. در وضعیت کنونی، فضای هنجاری لازم برای مشارکت علمی آ نچنا نکه به کیفیت علم مربوط است فراهم نیست (بنگرید به میرزایی، 1393 ، قاراخانی و میرزایی، 1397) و نگاه حرفه ای به علم و نهادهای علمی کم رنگ است و حرفه ای های علم نیز در سیاست گذاری ها و تصمیم گیری های علمی کمتر نقش دارند.

متن