برای بهتر زیستن
آرشیو
چکیده
متن
اندرز ششم:
چنان زی که ذکرت به تحسین کنند چو مردی نه بر گورت نفرین کنند
هان ای عزیز :
بر توست که پیوسته مراقبت نمایی بر احوال خویش و توجه کنی بر اعمال و افعال خویش.هر گاه اراده کردی که عملی را به انجام رسانی ابتدا در آن تأمل بدار تا مبادا خلاف مقتضای حسن خلق از تو صادر گردد و اگر احیاناً امر ناخلفی به ظهور آمد نفس خویش را تنبیه و تأدیب نما و بدان که هماره تحت مراقبت هستی چرا که بنا به روایت امام جود و کرم(ع):«اعلم انک لن تخلو من عین الله فانظر کیف تکون؛بدان که از دیدگاه پروردگار بیرون نخواهی رفت اکنون ببین چگونه خواهی بود».1
ای فرزند:در هیچ حال از خود غافل مشو و از جد و جهد در کسب و حفظ صفات نیک دریغ مدار و هماره ناظر بر اعمالت باش و نه غافل،تا مبادا از کردارت نادم گردی چرا که امام حسین(ع)فرمودند:«ایاک و ما تعتذر منه فان المؤمن لایسیئ و لایعتذر؛کار بدی مکن که ناگزیر از عذر خواهی باشی زیرا انسان با ایمان نه بدی می‌کند و نه عذر می‌خواهد،ولی منافق همه روز بد می‌کند و هم پوزش می‌خواهد».2
پس ای جان پدر:
اندر این ره گه روان و گه نشین تـا دم رفـتـن دمـی غـافـل مـشـیـن
اندرز هفتم:
غلام همت رنـدان بـی‌سـر و پایـم که هر دو کون نیر زد به پیششان یک کاه
هان ای انسان:
اکنون که سر آن داری که در زمره اصحاب قلوب و سالکان الی الله در آیی،پس دریاب نفس خویش را چرا که آن را بهایی است گران،زیرا:«انه لیس لانفسکم ثمن الا الجنة فلاتبیعوها الابها؛آگاه باشید برای وجود شما بها و قیمتی جز سعادت جاویدان و بهشت نیست ،به غیر این بها آن را نفروشید».3 همت والا دار؛چرا که آن کس که او را همت عالی است در برابر امور جزئیه از دنیا و دارائی‌هایش سر تعظیم فرود نخواهد آورد و هیچ گاه طمع در مقاصدو منافع دون دنیویه نکند، چرا که وصول به پایگاه‌های رفیع و نهایات و هدف‌های اعلی نظرش است.
پس ای فرزند:سعیت را بر این معطوف بدار که بر مرتبه کمال از این صفت که همانا بزرگی ذات و شجاعت نفس است،نائل آیی.امام هدایت حضرت هادی(ع)فرمودند:«من هانت علیه نفسه فلاتأمل شره؛آن کس که برای خود شخصیت قائل نیست،از شر او بر حذرباش».4
زنهار ای جان مرشد:
هراس کن از افراد پست طبع و قصر همت؛چرا که ایشان قناعت کنند بر مشاغل پست از دنیا و موجب هلاکتت گردند.
اندرز هشتم:
خدا را بر آن بنده بخشایش است که خلق از وجودش در آسایش است
هان ای مؤمن:
بپرهیز از آزار مؤمنان و همت را صد چندان نما در اکرام و تعظیم ایشان و بدان که شاد کردن دلی غمناک نیکوتر است از آباد کردن کشوری،چرا که دل‌های افسرده،خانه خداوند پاک است و هر کس دلی شکسته را مرمت کند بیت مولای آن دل را روشن و منوّر ساخته است.
پس:
غـم جـمـله خور در هوای یکی مـراعـات صـد کـن بـرای یـکـی
بیدار باش ای جان من:که خدمت به خلق هم موجب سعادت دنیایت گردد و هم سعادت عقبی را به دنبال دارد.از جمله سعادات همی توان گفت که:برآوردن حاجت مسلمانی و خدمت به او از جهت فضیلت برابر است با ده طواف بیت الله و آزاد کردن هزار بنده.
امام صادق(ع)فرمودند:«قضاء حاجة المؤمن خیر من عتق الف رقبة؛بر آوردن حاجت مؤمن بهتر است از آزاد کردن هزار بنده».5 و قبول رحمت الهی و دیگر:«ایما مسلم خدم قوماً من المسلمین الا اعطاه الله مثل عددهم خداماً فی الجنة؛هر مسلمانی که جمعی از مسلمین را خدمت کند خدا به شمار آنان خدمتگزار در بهشت به او می‌دهد».6ای فرزند به گفته فیض کاشانی جامعه عمل بپوشان:
شب همه شب زاری بر در پروردگار روز چو شد یاری خسته دلان فکار
اندرز نهم:
بـودم جوان که گفت پیر و استاد
فرصت غنیمت است نباید ز دست داد
هان ای برنا:
بدان که عمر عزیز در گذر است و هر دقیقه‌ایی که از آن می‌گذرد امکان برگشتش بر تو حاصل نیاید،پس بنشین و بهره برگیر و به انجام رسان هر عملی را در موعد خویش،چه زیبا مولی علی(ع) فرمودند:«لاتشغل قلبک الهم علی ما فات فیشغلک عن الاستعداد بما هوات؛قلب خویش را به اندوه برای گذشته مشغول مکن که از آمادگی برای آینده درمانی».7 و بدان که آنچه از عمر شریف بر تو مانده است همگان در پس پرده غیب مستور است و مهجوب،پس دریاب آنچه را که وسط است گذشته و آینده را.که:
مخور غم به چیزیکه رفتت زدست
مـراین را نگه دار اکـنون که هست
قدر بدان فرصت‌ها را!که ایشان حامل سعادتند و ابرآسا درگذر.اگر هنگامه‌ایی از کفت در رود سعادتی نابود می‌گردد.
پس زنهار ای جان پدر:اگر خواهی ره نیکو بر زیستت در این عاریت سرا بیابی،بپرهیز از هدر دادن فرایض.
اندر دهم:
راسـتی کـن که راستان رستند در جـهـان راسـتـان قـوی رستنـد
هان ای طالب سعادت:
بر توست نگه‌داری و حفظ زبان بر امر دروغ،چرا که آن از جمله قبیح‌ترین و خبیث‌ترین گناهان است و کلید عظیم‌ترین رذائل.حضرت باری تعالی فرمود:«ان الله لایهدی من هو کاذب کفّار؛خداوند راهنمایی نمی‌کند آن کس را که دروغ گوید و ناسپاس باشد».(سوره زمر،آیه 3)
بدان که هر کس دمساز با دروغ باشد،همو سرمایه گزافی می‌گردد،بر خجالت و ملال و دل شکستگی و سببی برریختن آبرویش.این رذیله اخلاقی، ره را بر سعادت دنیایی و عقبایی بربندد.
زبان که با راستی یـار نیست بـه گیتی کس او را خریدار نیست
زبان را مگردان به گـرد دروغ چو خواهی که بخت تو گیرد فروغ
ای فرزند:کذب،شعله‌های ایمان را در کنج قلبت بی‌فروغ می‌گرداند،چرا که امام باقر(ع) می‌فرمایند:«ان الکذب هو خرّاب الایمان؛براستی که دروغ خراب کننده ایمان است».8 و امام علی(ع) می‌فرمایند:«و جانبوا الکذب فانه مجانب الایمان؛از دروغ دوری کنید زیرا که با ایمان سازگار نیست».9
راوی از امام صادق(ع) نقل می‌کندکه امام(ع) فرمودند:«هر گاه مؤمنی بدون عذر شرعی دروغ بگوید، هفتاد هزار فرشته بر او لعنت می‌کنند و از دل او تعفن و گندی بلند می‌شود و می‌رود تا به عرش خدا و به سبب آن دروغ هفتاد زنا را بر او بار کنند که آسان‌ترین آنها زنای با مادر خویش است».پس:بر حذر دار خویشتن را از کلید اعمال خبیثه،ای یار.
1و 2.تحف العقول،ص 177.
3.نهج البلاغه کلام،456.
4.تحف العقول، ص 362.
5.جامع السعادات، ج 2، ص 28.
6.اصول کافی باب مهربانی با مؤمن.
7.غرر الحکم، ص 289.
8.سفینه البحار،ماده کذب.
9.مشکوة الانوار، ص 156.
چنان زی که ذکرت به تحسین کنند چو مردی نه بر گورت نفرین کنند
هان ای عزیز :
بر توست که پیوسته مراقبت نمایی بر احوال خویش و توجه کنی بر اعمال و افعال خویش.هر گاه اراده کردی که عملی را به انجام رسانی ابتدا در آن تأمل بدار تا مبادا خلاف مقتضای حسن خلق از تو صادر گردد و اگر احیاناً امر ناخلفی به ظهور آمد نفس خویش را تنبیه و تأدیب نما و بدان که هماره تحت مراقبت هستی چرا که بنا به روایت امام جود و کرم(ع):«اعلم انک لن تخلو من عین الله فانظر کیف تکون؛بدان که از دیدگاه پروردگار بیرون نخواهی رفت اکنون ببین چگونه خواهی بود».1
ای فرزند:در هیچ حال از خود غافل مشو و از جد و جهد در کسب و حفظ صفات نیک دریغ مدار و هماره ناظر بر اعمالت باش و نه غافل،تا مبادا از کردارت نادم گردی چرا که امام حسین(ع)فرمودند:«ایاک و ما تعتذر منه فان المؤمن لایسیئ و لایعتذر؛کار بدی مکن که ناگزیر از عذر خواهی باشی زیرا انسان با ایمان نه بدی می‌کند و نه عذر می‌خواهد،ولی منافق همه روز بد می‌کند و هم پوزش می‌خواهد».2
پس ای جان پدر:
اندر این ره گه روان و گه نشین تـا دم رفـتـن دمـی غـافـل مـشـیـن
اندرز هفتم:
غلام همت رنـدان بـی‌سـر و پایـم که هر دو کون نیر زد به پیششان یک کاه
هان ای انسان:
اکنون که سر آن داری که در زمره اصحاب قلوب و سالکان الی الله در آیی،پس دریاب نفس خویش را چرا که آن را بهایی است گران،زیرا:«انه لیس لانفسکم ثمن الا الجنة فلاتبیعوها الابها؛آگاه باشید برای وجود شما بها و قیمتی جز سعادت جاویدان و بهشت نیست ،به غیر این بها آن را نفروشید».3 همت والا دار؛چرا که آن کس که او را همت عالی است در برابر امور جزئیه از دنیا و دارائی‌هایش سر تعظیم فرود نخواهد آورد و هیچ گاه طمع در مقاصدو منافع دون دنیویه نکند، چرا که وصول به پایگاه‌های رفیع و نهایات و هدف‌های اعلی نظرش است.
پس ای فرزند:سعیت را بر این معطوف بدار که بر مرتبه کمال از این صفت که همانا بزرگی ذات و شجاعت نفس است،نائل آیی.امام هدایت حضرت هادی(ع)فرمودند:«من هانت علیه نفسه فلاتأمل شره؛آن کس که برای خود شخصیت قائل نیست،از شر او بر حذرباش».4
زنهار ای جان مرشد:
هراس کن از افراد پست طبع و قصر همت؛چرا که ایشان قناعت کنند بر مشاغل پست از دنیا و موجب هلاکتت گردند.
اندرز هشتم:
خدا را بر آن بنده بخشایش است که خلق از وجودش در آسایش است
هان ای مؤمن:
بپرهیز از آزار مؤمنان و همت را صد چندان نما در اکرام و تعظیم ایشان و بدان که شاد کردن دلی غمناک نیکوتر است از آباد کردن کشوری،چرا که دل‌های افسرده،خانه خداوند پاک است و هر کس دلی شکسته را مرمت کند بیت مولای آن دل را روشن و منوّر ساخته است.
پس:
غـم جـمـله خور در هوای یکی مـراعـات صـد کـن بـرای یـکـی
بیدار باش ای جان من:که خدمت به خلق هم موجب سعادت دنیایت گردد و هم سعادت عقبی را به دنبال دارد.از جمله سعادات همی توان گفت که:برآوردن حاجت مسلمانی و خدمت به او از جهت فضیلت برابر است با ده طواف بیت الله و آزاد کردن هزار بنده.
امام صادق(ع)فرمودند:«قضاء حاجة المؤمن خیر من عتق الف رقبة؛بر آوردن حاجت مؤمن بهتر است از آزاد کردن هزار بنده».5 و قبول رحمت الهی و دیگر:«ایما مسلم خدم قوماً من المسلمین الا اعطاه الله مثل عددهم خداماً فی الجنة؛هر مسلمانی که جمعی از مسلمین را خدمت کند خدا به شمار آنان خدمتگزار در بهشت به او می‌دهد».6ای فرزند به گفته فیض کاشانی جامعه عمل بپوشان:
شب همه شب زاری بر در پروردگار روز چو شد یاری خسته دلان فکار
اندرز نهم:
بـودم جوان که گفت پیر و استاد
فرصت غنیمت است نباید ز دست داد
هان ای برنا:
بدان که عمر عزیز در گذر است و هر دقیقه‌ایی که از آن می‌گذرد امکان برگشتش بر تو حاصل نیاید،پس بنشین و بهره برگیر و به انجام رسان هر عملی را در موعد خویش،چه زیبا مولی علی(ع) فرمودند:«لاتشغل قلبک الهم علی ما فات فیشغلک عن الاستعداد بما هوات؛قلب خویش را به اندوه برای گذشته مشغول مکن که از آمادگی برای آینده درمانی».7 و بدان که آنچه از عمر شریف بر تو مانده است همگان در پس پرده غیب مستور است و مهجوب،پس دریاب آنچه را که وسط است گذشته و آینده را.که:
مخور غم به چیزیکه رفتت زدست
مـراین را نگه دار اکـنون که هست
قدر بدان فرصت‌ها را!که ایشان حامل سعادتند و ابرآسا درگذر.اگر هنگامه‌ایی از کفت در رود سعادتی نابود می‌گردد.
پس زنهار ای جان پدر:اگر خواهی ره نیکو بر زیستت در این عاریت سرا بیابی،بپرهیز از هدر دادن فرایض.
اندر دهم:
راسـتی کـن که راستان رستند در جـهـان راسـتـان قـوی رستنـد
هان ای طالب سعادت:
بر توست نگه‌داری و حفظ زبان بر امر دروغ،چرا که آن از جمله قبیح‌ترین و خبیث‌ترین گناهان است و کلید عظیم‌ترین رذائل.حضرت باری تعالی فرمود:«ان الله لایهدی من هو کاذب کفّار؛خداوند راهنمایی نمی‌کند آن کس را که دروغ گوید و ناسپاس باشد».(سوره زمر،آیه 3)
بدان که هر کس دمساز با دروغ باشد،همو سرمایه گزافی می‌گردد،بر خجالت و ملال و دل شکستگی و سببی برریختن آبرویش.این رذیله اخلاقی، ره را بر سعادت دنیایی و عقبایی بربندد.
زبان که با راستی یـار نیست بـه گیتی کس او را خریدار نیست
زبان را مگردان به گـرد دروغ چو خواهی که بخت تو گیرد فروغ
ای فرزند:کذب،شعله‌های ایمان را در کنج قلبت بی‌فروغ می‌گرداند،چرا که امام باقر(ع) می‌فرمایند:«ان الکذب هو خرّاب الایمان؛براستی که دروغ خراب کننده ایمان است».8 و امام علی(ع) می‌فرمایند:«و جانبوا الکذب فانه مجانب الایمان؛از دروغ دوری کنید زیرا که با ایمان سازگار نیست».9
راوی از امام صادق(ع) نقل می‌کندکه امام(ع) فرمودند:«هر گاه مؤمنی بدون عذر شرعی دروغ بگوید، هفتاد هزار فرشته بر او لعنت می‌کنند و از دل او تعفن و گندی بلند می‌شود و می‌رود تا به عرش خدا و به سبب آن دروغ هفتاد زنا را بر او بار کنند که آسان‌ترین آنها زنای با مادر خویش است».پس:بر حذر دار خویشتن را از کلید اعمال خبیثه،ای یار.
1و 2.تحف العقول،ص 177.
3.نهج البلاغه کلام،456.
4.تحف العقول، ص 362.
5.جامع السعادات، ج 2، ص 28.
6.اصول کافی باب مهربانی با مؤمن.
7.غرر الحکم، ص 289.
8.سفینه البحار،ماده کذب.
9.مشکوة الانوار، ص 156.