کاشف حقیقت

در تاریخ آمده است که مردی از بنی اسرائیل عموی پیر و ثروتمندی داشت که وارثی جز او نداشت؛به همین جهت بسیار خوشحال بود و آرزو داشت که با مرگ عمو ثروت هنگفتی به جیب می‌زند ولی هر چه انتظار کشید عمویش نمرد تا او به آرزویش برسد.
بالاخره،در اثر وسوسه‌های شیطان عمویش را کشت و جسدش را میان راه نهاد سپس ناله و فریاد سر داد که ای بنی اسرائیل بفریادم برسید که عمویم کشته شد و از حضرت موسی خواست تا قاتل را پیدا کند.
حضرت موسی(ع) از خداوند تعالی راهنمایی خواست،وحی آمد،ای موسی به قوم خود بگو گاوی را سر ببرند و قسمتی از آن را به کشته زنند تا زنده شود و خود،قاتلش را معرفی نماید آن قوم،راه بهانه جویی را پیش گرفته و خواستند تا ویژگی‌های گاو روشن شود.خداوند پنج ویژگی برای گاو بیان نمود.
1و2.ویژگی سن و حالت، 3.ویژگی‌ رنگ، 4و5.ویژگی کرداری و عملی.
1و2.خداوند تعالی در بیان سن و حالت گاو فرموده است:«لافارض و لابکر؛[آن گاوی است] نه سالخورده و نه جوان».(سوره بقره،آیه 68)
3.درباره رنگ گاو فرموده است که:«صفراء فاقع لونها؛[آن گاوی است] به رنگ زرد خالص که بینندگان را شادمان می‌کند».(سوره بقره،آیه 69)
4 و 5.درباره ویژگی‌کرداری و کارایی گاو فرموده است:«لاذلول تثیرالارض ولاتسقی الحرث؛[آن گاوی است] که نه رام است تا زمین را شخم زند و نه کشتزار را آب می‌دهد».(سوره بقره،آیه 70)
به سخن دیگر گاوی که بیانگر حکم الهی در این حادثه است، باید میان سال و پخته،زرد رنگ و چشم گیر باشد، اما رام یوغ شخم زمین و آب کش زراعت نباشد.
شاید بتوان گفت این آیات اشاره به این دارد که انسانی هم که می‌خواهد بیانگر حکم الهی و مجری آن باشد،باید حداقل پنج ویژگی فوق را داشته باشد.
1.نه پیر و از کار افتاده که ذهنش از درک حقایق ناتوان است،باشد،زیرا خداوند تعالی می‌فرماید:«و من نعمره ننکسه فی الخلق افلایعقلون؛هر که را عمر دراز دهیم،او را در خلقت دچار آفت می‌کنیم آیا نمی‌اندیشند».(سوره یس،آیه 68)
2.و نه جوان ناپخته بی‌تجربه،بلکه میان سال باشد زیرا خداوند تعالی می‌فرماید:در میان سالی و 40سالگی فرد تجربه لازم را می‌یابد.«حتی اذا بلغ اشده و بلغ اربعین سنه؛تا آنگاه که به رشد کامل خود برسند و به چهل سال برسند».(سوره الاحقاف،آیه 15)
3.مرد حق گو از عشق فهم و درک حقایق الهی،نهایت رنگ عشق را که همان رنگ زرد شدید و خیره کننده است به سیما دارد،به سخن دیگر رنگ زرد عشق در سیمای عاشقی که شیفته فهم حقایق و شیدای اجرای احکام الهی است به گونه‌ای است که چشم بینندگان را خیره می‌کند.
4.آری چنین فردی نباید زیر یوغ بهره‌کشی و شخم زنی ارباب‌های جن و انس گرفتار باشد؛زیرا در این صورت پیرو ارباب است نه مطیع واحد قهار.اشاره به آیه:«ءارباب متفرقون خیر ام الله الواحد القهار؛آیا معبودان گوناگون بهترند یا خدای یگاه قهار؟».(سوره یوسف،آیه 39)
5.همچنین نباید مشک کش و آب ده کشتزار خیالات باطل و آرزوهای پوچ خود و دیگران باشد که در این صورت جز حق نیاورد و جز باطل نداند.
آری،انسان تا دست از تمام علایق دنیوی نکشد و خود را فدای فهم احکام و حقایق ننماید،نمی‌تواند بیانگر حکم الهی باشد.چه نیکو فرموده است حضرت علی(ع):«لایقیم امر الله سبحانه الا من لایصانع ولایضارع و لایتّبع المطامع؛حکم و فرمان خداوند سبحان را اجرا نمی‌کند،مگر کسی که (با طمع‌ها و آرزوها) مدارا و همراهی(با او) و فروتنی ننماید و در پی آنها نرود».1
1.نهج البلاغه،کلمات قصار/107.