حزقیل

یکی از پیامبران کتاب مقدس که در روایات اسلامی توصیف می‌شود حزقیل است.نام حزقیل در قرآن به کار نرفته،اما متون تفسیری،مدّعی اشاره قرآن به او در آیه 243 سوره بقره‌اند:«آیا از [حال] کسانی که از بیم مرگ1 از خانه‌های خود خارج شدند و هزاران تن بودند خبر نیافتی؟پس خداوند به آنان گفت تن به مرگ نسپارید:آنگاه آنان را زنده ساخت».
تفسیر قرآن و روایات نادر که از منابع مختلفند،توصیف پر شوری از رخدادهای مورد اشاره این آیه یعنی داستان منظره استخوان‌های پوسیده ارائه کرده‌‌اند.(قس.کتاب حزقیال نبی،14 ـ 1:37)
بنابر برخی اخبار(ن.ک، به ویژه طبری،تفسیر،ج 2،91 ـ 585) عده بسیار زیادی از بنی اسرائیل2 که بین سه تا نود هزار نفر بودند ـ از ترس مرگ از طاعون گریختند و به بیرون شهرشان پناه بردند،اما خداوند آنان را هلاک ساخت.بنابر دیگر روایات ،این عده از بنی اسرائیل به چنان بلایی دچار شدند که در جستجوی آرامش مرگ برآمدند؛یا اجلشان هنگامی سر رسید که از فرمان پادشاهشان برای جنگ با دشمن سرپیچی کردند.برخی از منابع نیز خاطر نشان می‌کنند که نام شهرشان،داوردان،بوده و مرگ آنها پیش از آنکه خانه‌هایشان را ترک کرده باشند،رخ داده است.حزقیل که از کنار اجسادشان عبور می‌کرد،از خداوند درخواست کرد آنان را به زندگی بازگرداند.ـ بنابر برخی روایات پس از هشت روز ـ خداوند چنین کرد تا قدرت مطلقش را به بنی‌اسرائیل نشان دهد.اخبار دیگر می افزاید که،درخواست حزقیل از خداوند هنگامی بود که جنازه‌ها متلاشی شده و حیوانات و پرندگان استخوان‌هایشان را پراکنده کرده بودند و آنها به طرز شگفت‌آوری دوباره گردآوری شده و به زندگی بازگردانده شدند.
در روایات اسلامی گونه‌های بسیاری از املای صحیح نام کامل حزقیل موجود است.با این همه اکثر منابع او را حزقیل بن بوزی بوذی بوری می‌خوانند.برخی منابع اضافه می کنند که او ابن العجوز یعنی «پسر پیر زن» هم نامیده شده و علّت این نامگذاری را به شیوه‌های گوناگونی توجیه می‌کنند.
بالاخره،تعداد اندکی روایت تفسیری،حزقیل را همان ذوالکفل(مقاتل،تفسیر،ج 1،202) یا یسع (مقدسی،البدء،ج 3،100) می‌دانند.
1.ن.ک:به مقاله «Deathand THE Dead» (مرگ و مرده)، در همین دایرة المعارف.
2.ن.ک:به مقاله «CHildren OF Israel» (بنی اسرائیل)،در همین دایرة المعارف.مقاله مذکور به کوشش راقم این سطور ترجمه و در فصلنامه بینات،سال یازدهم،شماره 3 ،پاییز 1383(هـ.ش)،منتشر شده است.(م)