خلوتی با قرآن

«و لا تهنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین»1
تمامی آیات قرآن از نظر فصاحت و شیوایی به منحصر به فرد است و در این مطلب تردیدی نیست.
اما برخی از آیات قرآن به تناسب حال و مقتضای شرایط،از زیبایی خاصّی برخوردار است و چنان بر دل می‌نشیند که گویی فرشته وحی هم اینک بر تو نازل شده و آیه را بر تو می خواند، و آیه فوق از اینگونه است.این آیه در پاسخ به تمامی مشکلات جوانان، مرهمی شفابخش است که می‌فرماید:«نه سستی کنید و نه اندوهناک باشید که شما از همه برتر و بالاترید اگر مؤمن باشید».
مجموعاً سه شرط مهم برای موفقیت و پیشرفت در زندگی از این آیه قابل استخراج است:
1. تلاش بی‌وقفه «لاتهنوا»، در دنیای پرغوغا و پر نقش امروز که گاه صداقت ملال آور می شود و ایمان کمیاب و بازار هر دو کساد، باید به خاطر داشت که از این قید و بندهای کنونی همیشه فراوان بوده و هست و پیوسته «اگر» های مختلف مزاحم و سدّ راه پیشرفت انسان است. اما در هر شرایط ما موظّفیم تلاش خود را انجام دهیم که مسلماً از این تلاش ضرر نخواهیم دید.
2. شادی و نشاط (و لا تحزنوا) ـ اگر چه تحقق این امور، شرایط و مقدماتی را می‌طلبد که برخی فردی و برخی اجتماعی است و اسباب و علل تلاش و نشاط گاه به دست محتکران در زیر زمین‌ها محبوس می شوند:اما به هر شکل روان شناسان نیز امروزه بر اهمیت نشاط و حتی خنده در سلامت روح تأکید بسیار دارند،به قول یکی از نویسندگان:«اگر قرار بر مردن هم باشد، فکر می‌کنم با خنده و نشاط مردن با صرفه‌تر است».
3. ایمان (ان کنتم مؤمنین) ـ و ایمان یعنی خلوت در پناهگاه امن خدا،فارغ از تمامی آلودگی‌ها و به دور از هر گونه خودنمایی،ساعتی با او سخن گویی و او را باور داشته باشی، که مورد تأکید قرآن کریم است و در رهگذر آیه فوق معنای سازنده می‌یابد.قرآن در این زمینه می‌فرماید:
«و من یتوکّل علی اللّه فهو حسبه انّ اللّه بالغ امره قد جعل اللّه لکل شیء قدرا؛هر کس به خدا توکل کند همان برای او کافیست چرا که خداوند کار خود را به انجام خواهد رساند و او برای هر چیز قدر و منزلتی قرار داده است».2
اما آیا توکل،کار خود را به خدا سپردن است یا کار خدا را به خدا سپردن؟بی‌شک ما موظفیم که کار خود را به انجام برسانیم و تلاش لازم را انجام دهیم و خدا نیز کار خود را به انجام خواهد رساند(ان الله بالغ امره) و خداوند برای هر چیزی جایگاه و منزلت خاصّی قرار داده است.«قد جعل الله لکل شیء قدراً»
لذا توکل با شرایط مذکور (ایمان، تلاش و نشاط) قابل جمع است و اصولاً با وجود آن شرایط،تحقق می‌پذیرد.
1. سوره آل عمران، آیه 139.
2. قسمتی از آیه 3، سوره طلاق.