الکبیر

رسول خدا(ص) و اصحابش در حال گذاردن نماز بودند پس صدای مردی را شنید که گفت:
«الله اکبر کبیراً و الحمد لله کثیراً و سبحان الله بکره و اصیلا»
هنگامی که نماز به پایان رسید، رسول خدا از گوینده این ذکر جویا شد. مردی گفت:ای رسول الله(ص) من آن را گفتم. پس پیامبر(ص) فرمود: درهای آسمان بر روی این ذکر گشوده شدند.
این چه نام بزرگی است که درهای آسمان در برابر آن گشوده می‌شود و دعای گوینده‌اش مستجاب می‌گردد؟
(کبیر) از نامهای خداوند است. بدین معنی که عظمت و کبریا از آن خداست. اوست بزرگی که دارای جلال و بلند مرتبگی است و هر چیز در برابر او بسیار خوار و پست می‌نماید.«ذلک بانّ الله هو الحق و انّ ما یدعون من دونه هو الباطل و ان الله هو العلی الکبیر؛حقیقت این است که خدای یکتا، حق مطلق است و هر چه جزا و خو استه باطل صرف است و علو و مقام و بزرگی شأن مخصوص ذات پاک خداست».1
اگر انسان بخواهد از این معنی اطمینان پیدا کند، پس به آسمانها و زمین و کوهها و این جهان پهناور بنگرد…اینها از آفرینش خداوندند. اما آن چیزی که ما نمی‌بینیم بسیار بسیار بزرگتر و عظیم‌تر است «و السماء بنیناها باید و انا لموسعون؛و کاخ آسمان را ما به قدرت خود برافراشتیم و ما هستیم که بر همه کار عالم مقتدریم»2
خداوند همه اینها را آفریده و اوست بزرگ بلند مرتبه.
کسی که در نماز تأمّل و دقت کند مخصوصاً در تکبیره الاحرام آن، عظمت معنای این نام را می‌یابد. هنگامی که نماز را با گفتن «الله الکبر؛خداوند بزرگتر از آن است که وصف شود» آغاز می‌کنیم، در حقیقت به این واقعیت اعتراف می نمائیم که خداوند از همه چیز و از همه کس بزرگتر است و به همین دلیل است که سوی او شتافتم تا نماز گذارم، کارهای دیگر را رها ساختم، سر در برابر او خم کردم و همه چیز را پشت سر نهادم زیرا می‌دانیم که در برابر خداوند بزرگ بلند مرتبه ایستاده‌ایم. عائشه نقل می‌کند که پیامبر هنگامی که نمازش را آغاز کرد گویا که هیچ کس هیچ چیز را نمی‌شناخت.
خداوند، به ما امر فرموده که او را تعظیم و تمجید کرده و با دلها و زبانهایمان، تسبیح او را گوئیم که دلالتی دارد به اقرار بنده بر یگانگی خداوند و فضل او بر ما:«و قل الحمد لله الذی لم یتخذ ولداً و لم یکن له شریک فی الملک و لم یکن له ولی من الذل و کبر ه تکبیرا؛و بگو که ستایش مخصوص خداست که نه هرگز فرزندی نه شریکی در ملکش برگرفته و نه عزت و اقتدار او را نقصی است که بدوست مددکاری نیازمند و پیوسته ذات الهی به بزرگترین اوصاف ستایش کن»3
و این تکبیر مخصوصا در مناسبتهای بزرگ اسلامی مانند حج و اعیاد، به جمع مردم چهره‌ای از بهجت و شادی را می‌بخشد و احساس می‌شود که تمام هستی همراه آنها تکبیر می گوید و خداوند را تسبیح می‌کند. حتی جمادات، پرندگان و درختان این است که انسان درک می کند که خداوند تمام اسباب راحتی در زندگی را به او بخشیده از جمله همان اسباب و وسایلی که انسان ادعا می‌کند خود آنها را بوجود آورده.
آیا بدون آن عقلی که خداوند به او عطا کرده و مواد اولیه‌ای که در جهان هستی آفریده، هرگز انسان نمی‌توانست چیزی را اختراع کند. پس منزه باد این خداوند بلند مرتبه.
«هوالله الخالق الباری المصور له الاسماء الحسنی یسبح له ما فی السماوات و الارض و هو العزیز الحکیم»4
1. سوره حج/62.
2. سوره ذاریات /47.
3. سوره اسراء/111.
4. سوره حشر/24.