مقالات رسیده: ساعت قرآنی
آرشیو
چکیده
متن
«قل انّما انا بشر مثلکم یوحی الی انّما الهکم اله واحد فمن کان یرجوا لقاء ربّه فلیعمل عمل صالحاً و لا یشرک بعباده ربّه احداً؛بگو جز این نیست که من بشری هستم مانند شما با این امتیاز که به من وحی میشود که معبود شما، معبودی یگانه است، پس کسی که امید لقای پروردگارش را دارد، (به رستاخیز معتقد است) باید کاری شایسته انجام دهد و هیچ کسی را در عبادت پروردگارش شریک نسازد».(سوره کهف، ایه 10)
در مورد فواید این ایه رسول گرامی اسلام (ص) فرمودهاند:«هر کسی که میترسد برای نماز شب بیدار نشود، هنگام خواب این ایه را بخواند و بگوید :خدایا !مرا در بهترین ساعاتی که دوست داری بیدار کن تا تو را بخوانم و تو دعایم را مستجاب کنی… ونیز بگوید: خدایا! مرا بیدار کن از رختخواب برای یاد خودت و شکرت و نماز خواندن و بخشش از تو و خواندن کتابت و خوب عبادت کردنت .یا ارحم الراحمین… (ارشاد القلوب، ج 1، ص 91)
و همچنین در حدیث دیگری از امام صادق (ع) در همین زمینه آمده است:«کسی ایه آخر سوره کهف را هنگام خواب نخوانده است، مگر اینکه در ساعتی که میخواهد بیدار شود.
حال باید ببینیم در این ایه چه چیزی وجود دارد که چنین خاصیتی در آن ایجاد شده است.
در شأن نزول این ایه شریفه گفته شده است که شخصی خدمت رسول گرامی اسلام (ص) رسید و عرض کرد:یا رسول الله (ص) من در راه خدا انفاق میکنم و صله رحم به جای میآورم و این اعمال را فقط به خاطر خدا انجام میدهم اما هنگامی که مردم از این اعمال من سخن میگویند و ستایش میکنند، خوشحال میشوم.این اعمال من چگونه است؟ پیامبر(ص) سکوت فرمود و سخنی نگفت، این ایه نازل شد و به این سئوال جواب داد که تنها عملی مقبول است که با اخلاص کامل همراه باشد.
برداشتهای مختلف از این ایه:
1ـ پیامبر مأمور است که تصورات بیجا و نامعقول را درباره خود،از ذهن مخاطب دور کند. همانگونه که از فراز «انّما انا بشر مثلکم» اینگونه برداشت می شود. از مطالب این قسمت اینطور برداشت می شود که رسول گرامی اسلام (ص) خود را منهای وحی و نبوت همچون بقیه افراد قلمداد می کند.
2. «انّما الهکم اله واحد» از میان تمام مسائلی که وحی میشود انگشت روی مسأله توحید گذاشتهاست و می فرماید:بر من وحی می شود که معبود شما فقط یکی است.
برای اینکه توحید عصاره همه اعتقادات و همه برنامههای فردی و اجتماعی سعادت بخش انسان است، توحید تنه یک اصل از اصول دین نیست، بلکه خمیرمایه همه اصول و فروع دین است و در واقع توحید همچون روحی است که در کالبد دین دمیده شدهاست.
3. معاد و نبوت که دو اصل دین هستند از توحید جدا نیستند یعنی وقتی ما خداوند را با همه صفاتش بشناسیم به این نتیجه میرسیم که چنین خدایی با این صفات باید پیامبرانی بفرستد تا هدایتگر مردم باشند و نیز حکمت و عدل او ایجاب میکند که باید دادگاه عدل و رستاخیزی وجود داشته باشد تا به حساب همه رسیدگیشود.
به همین دلیل میبینیم که پیامبر گرامی اسلام (ص) در آغاز دعوت خود به اسلام فرمودند:«قولوا لا اله الا الله تفلحوا».
همچنین در احادیث میخوانیم:«لا اله الا الله حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی» و در واقع کلمه «لا اله الا الله » که همان کلمه توحید است، قلعه محکم پروردگار است.(مستدرک، ج 5، ص 263)
4. انسان موحد باید همواره امید رسیدن به لقای پروردگار و رستاخیز را داشته باشد و هر کس که امید چیزی را دارد باید خود را برای استقبال از آن آماده کند و در عمل خود این امیدواری را به اثبات برساند، لذا انجام عمل صالح بهترین وسیلهای است که انسان با آن،امید به لقای خداوند را به اثبات میرساند.
قرآن کریم میفرماید:«فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملاً صالحاً»
5. حقیقت عمل صالح در یک جمله کوتاه خلاصه شده است: «و لایشرک بعبادة ربه احداً» یعنی عمل صالح فقط و فقط برای خدا باشد و به تعبیر روشنتر تا خلوص و اخلاص در عمل نیاید آن عمل رنگ عمل صالح به خود نخواهند گرفت.
6. ایمان و عقیده در صحنه عمل تبلور مییابد و این دو از عمل صالح تفکیک ناپذیر است، همانگونه که وجود حرف «فاء» در این قسمت از ایه شاهد بر این مطلب است و در نتیجه هر یک از مراحل یادشده از مرحله قبلی انفکاک ناپذیر است (فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملاً صالحاً)
7. هیچکس، حتی پیامبر الهی که برترین بندگان خدا است، صلاحیت قرار گرفتن در کنار خداوند را به عنوان شریک ندارند:«و لایشرک بعبادة ربه احداً»
در پایان این نتیجه کلی را میتوان از کل ایه گرفت که ایمان به توحید و نبوت و معاد و دعوت به انجام دادن عمل صالح،چکیده دعوت رسول گرامی اسلام (ص) است.
در مورد فواید این ایه رسول گرامی اسلام (ص) فرمودهاند:«هر کسی که میترسد برای نماز شب بیدار نشود، هنگام خواب این ایه را بخواند و بگوید :خدایا !مرا در بهترین ساعاتی که دوست داری بیدار کن تا تو را بخوانم و تو دعایم را مستجاب کنی… ونیز بگوید: خدایا! مرا بیدار کن از رختخواب برای یاد خودت و شکرت و نماز خواندن و بخشش از تو و خواندن کتابت و خوب عبادت کردنت .یا ارحم الراحمین… (ارشاد القلوب، ج 1، ص 91)
و همچنین در حدیث دیگری از امام صادق (ع) در همین زمینه آمده است:«کسی ایه آخر سوره کهف را هنگام خواب نخوانده است، مگر اینکه در ساعتی که میخواهد بیدار شود.
حال باید ببینیم در این ایه چه چیزی وجود دارد که چنین خاصیتی در آن ایجاد شده است.
در شأن نزول این ایه شریفه گفته شده است که شخصی خدمت رسول گرامی اسلام (ص) رسید و عرض کرد:یا رسول الله (ص) من در راه خدا انفاق میکنم و صله رحم به جای میآورم و این اعمال را فقط به خاطر خدا انجام میدهم اما هنگامی که مردم از این اعمال من سخن میگویند و ستایش میکنند، خوشحال میشوم.این اعمال من چگونه است؟ پیامبر(ص) سکوت فرمود و سخنی نگفت، این ایه نازل شد و به این سئوال جواب داد که تنها عملی مقبول است که با اخلاص کامل همراه باشد.
برداشتهای مختلف از این ایه:
1ـ پیامبر مأمور است که تصورات بیجا و نامعقول را درباره خود،از ذهن مخاطب دور کند. همانگونه که از فراز «انّما انا بشر مثلکم» اینگونه برداشت می شود. از مطالب این قسمت اینطور برداشت می شود که رسول گرامی اسلام (ص) خود را منهای وحی و نبوت همچون بقیه افراد قلمداد می کند.
2. «انّما الهکم اله واحد» از میان تمام مسائلی که وحی میشود انگشت روی مسأله توحید گذاشتهاست و می فرماید:بر من وحی می شود که معبود شما فقط یکی است.
برای اینکه توحید عصاره همه اعتقادات و همه برنامههای فردی و اجتماعی سعادت بخش انسان است، توحید تنه یک اصل از اصول دین نیست، بلکه خمیرمایه همه اصول و فروع دین است و در واقع توحید همچون روحی است که در کالبد دین دمیده شدهاست.
3. معاد و نبوت که دو اصل دین هستند از توحید جدا نیستند یعنی وقتی ما خداوند را با همه صفاتش بشناسیم به این نتیجه میرسیم که چنین خدایی با این صفات باید پیامبرانی بفرستد تا هدایتگر مردم باشند و نیز حکمت و عدل او ایجاب میکند که باید دادگاه عدل و رستاخیزی وجود داشته باشد تا به حساب همه رسیدگیشود.
به همین دلیل میبینیم که پیامبر گرامی اسلام (ص) در آغاز دعوت خود به اسلام فرمودند:«قولوا لا اله الا الله تفلحوا».
همچنین در احادیث میخوانیم:«لا اله الا الله حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی» و در واقع کلمه «لا اله الا الله » که همان کلمه توحید است، قلعه محکم پروردگار است.(مستدرک، ج 5، ص 263)
4. انسان موحد باید همواره امید رسیدن به لقای پروردگار و رستاخیز را داشته باشد و هر کس که امید چیزی را دارد باید خود را برای استقبال از آن آماده کند و در عمل خود این امیدواری را به اثبات برساند، لذا انجام عمل صالح بهترین وسیلهای است که انسان با آن،امید به لقای خداوند را به اثبات میرساند.
قرآن کریم میفرماید:«فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملاً صالحاً»
5. حقیقت عمل صالح در یک جمله کوتاه خلاصه شده است: «و لایشرک بعبادة ربه احداً» یعنی عمل صالح فقط و فقط برای خدا باشد و به تعبیر روشنتر تا خلوص و اخلاص در عمل نیاید آن عمل رنگ عمل صالح به خود نخواهند گرفت.
6. ایمان و عقیده در صحنه عمل تبلور مییابد و این دو از عمل صالح تفکیک ناپذیر است، همانگونه که وجود حرف «فاء» در این قسمت از ایه شاهد بر این مطلب است و در نتیجه هر یک از مراحل یادشده از مرحله قبلی انفکاک ناپذیر است (فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملاً صالحاً)
7. هیچکس، حتی پیامبر الهی که برترین بندگان خدا است، صلاحیت قرار گرفتن در کنار خداوند را به عنوان شریک ندارند:«و لایشرک بعبادة ربه احداً»
در پایان این نتیجه کلی را میتوان از کل ایه گرفت که ایمان به توحید و نبوت و معاد و دعوت به انجام دادن عمل صالح،چکیده دعوت رسول گرامی اسلام (ص) است.