نشانه‏هاى خدا در قرآن (2) آفرینش انسان جلوه‏ای از قدرت خدا

دیباچه هر کتابى، خلاصه و فشرده آن کتاب است; و انسان دیباچه کتاب آفرینش و نشانه‏اى از عظمت و خلاقیت‏خداوند بزرگ است .
در قرآن مجید که خود معجزه پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله و نشانه عظمت و قدرت پروردگار عالم است، علاوه بر تمام آیات قرآن که هر کدام به نوعى نشانى از خالق یکتاست، آیاتى نیز وجود دارد که اشاره به توحید و یگانگى خداوند متعال دارد و با تعبیر «و من آیاته‏» آغاز مى‏شود . این آیات عبارتند از آیه‏هاى بیستم تا بیست و ششم سوره روم و همچنین آیه چهل و شش همین سوره و آیه‏هاى 37 و 39 سوره «فصلت‏» و 29 و 32 سوره «شورى‏» . این آیات یازده‏گانه یک دوره کامل توحید مى‏باشد .
هفت آیه از این آیات در سوره «روم‏» آمده که سه آیه از آنها درباره نشانه‏هائى است که در درون وجود انسان (انفسى) و سه آیه دیگر درباره نشانه‏هائى است که در خارج از وجود انسان (آفاقى) و یک آیه هم درباره «آفاق‏» و «انفس‏» هر دو آمده است .
نخستین آیه از این آیات، آیه بیستم سوره روم مى‏باشد که درباره آفرینش ابتدائى انسان اولیه یعنى حضرت آدم علیه السلام است .
اما پیش از آن که با این آیات یازده‏گانه آشنا شویم، به عنوان مقدمه، نظر دانشمندان درباره آفرینش انسان را اجمالا مرور نمائیم:
آفرینش انسان از دیدگاه دانشمندان
درباره آفرینش انسان و مواد اولیه آن نظریات گوناگونى وجود دارد که دو نظریه از دیرباز بوده است . عده‏اى معتقد به تبدل انواع جانداران از جمله انسان هستند . مانند «چارلز داروین‏» طبیعى دان انگلیسى که درباره آفرینش انسان معتقد است انسان یکى از انواع موجودات زنده است و با میمون از یک منشا بوده و این دو داراى اجداد مشترک بودند و انسان تکامل یافته و به صورت کنونى درآمده است (1) .
خداوند متعال در آیه 59 سوره آل عمران با تشبیه خلقت‏حضرت عیسى علیه السلام در خارق‏العاده بودن و استقلال آفرینش، به آدم علیه السلام مى‏فرماید:
«ان مثل عیسى عند الله کمثل آدم خلقه من تراب‏» .
«همانا مثل آفرینش عیسى در خارق‏العاده بودن به امر خدا مانند آفرینش آدم بوده که خدا او را از خاک آفرید پس بدان خاک گفت‏بشرى به حد کمال باش، هماندم چنان شد» .
«کرسى موریسن‏» در انتقاد از نظریه داروین مى‏نویسد:
«کشفیات داروین فقط قدم بزرگى در راه پیشرفت افکار فلسفى بوده است . اما امروز کسى مانند «هگل‏» نمى‏تواند بگوید که با آب و مواد شیمیائى و زمان مى‏توان آدم آفرید» (2) .
«هگل‏» مى‏گوید: «هوا و آب و مواد شیمیائى و زمان به من بدهید و من با آنها انسان خلق کنم‏» (3) .
با پیشرفت روزافزون علم و دانش، بى‏پایه بودن این نظریه روشن‏تر مى‏گردد . ما مى‏بینیم در عصر حاضر حتى کسانى که دست‏به شبیه‏سازى مى‏زنند، با پیوند سلول زنده از یک گیاه یا حیوان به یک موجود دیگر مانند خود موجود سلول گرفته شده، جاندار دیگرى به وجود مى‏آورند، همانند پیوند گل و گیاه است (4) نه این که با یک مشت‏خاک و هوا و آب بتوان موجود زنده‏اى را خلق کرد . چرا که دمیدن روح و جان خلاقى قادر و حکیم مى‏خواهد که او تنها خداوند حکیم است که هستى‏بخش تمام جهان هستى است . و او است که به خاک تیره و خاموش، روح و جان مى‏بخشد چنانکه مى‏فرماید: «... و نفخت فیه من روحى ...» . «... و از روح خود در آن دمیدم ...» .
و بعضى دیگر معتقدند که آفرینش انسان مستقل از سایر جانداران مى‏باشد که این عقیده نشات گرفته از ظواهر دینى و کتب آسمانى مى‏باشد . مخصوصا قرآن مجید هم تایید مى‏کند . از جمله آیه 20 سوره روم و 59 سوره آل عمران .
«کرسى موریسن‏» مى‏نویسد:
«حقیقت امر این است که مؤلف این کتاب هم اطلاع صحیحى در این خصوص ندارد اما معتقد است که حیات، نشانه‏اى از قدرت بى‏چون و چراى الهى است و به هیچ وجه جنبه مادى ندارد» (5) . «هو الخالق البارى‏ء المصور . .» (6) «... او خداوندى است‏خالق، آفریننده‏اى بى‏سابقه، و صورتگرى بى‏نظیر ...» .
باز در همان کتاب در جواب «هگل‏» که انسان را موجودى کاملا مادى و تصادفى فرض مى‏کند، مى‏نویسد:
«هگل‏» فراموش کرده است که براى این کار نطفه و جرثومه حیات نیز لازم است . ایشان پس از آن که ذرات نامرئى را جمع کردند و براى خلقت انسان آنها را با نظم و ترتیب پهلوى هم چیدند، تازه باید به قالب آن جان بدهند . به فرض آن که به انجام همه این امور خارق‏العاده توفیق یافت از بین میلیونها احتمال فقط به یک احتمال ممکن است جانورى به وجود آید که چشم روزگار غریب‏تر از آن چیزى ندیده باشد . خوشمزه‏تر آن که پس از کامیابى در این امر، تازه خود «هگل‏» نخواهد گفت این موجود عجیب بر حسب اتفاق و تصادف به وجود آمده، بلکه مى‏گوید: «هوش و نبوغ من آن را خلق کرده است‏» .
«راستى خداوند براى ایجاد شگفتى‏هاى خلقت، اسباب و وسائل اسرارآمیزى به کار مى‏برد که فهم آن از قوه تعقل ما خارج است‏» .
خصائص انسان از نظر علمى
1 . تمام خصائص موجودات آلى را دارد چون از عناصر تشکیل یافته است (خصائص عنصرى) تن .
2 . تمام خصائص موجودات زنده و آلى را دارد .
3 . تمام خصائص «جانورى‏» را دارد (خصائص بیولوژیک) جان .
علاوه بر آن، خصائصى مخصوص به خود دارد که در هیچ‏یک از موجودات زنده و جانوران جاندار هم دیده نشده و آن وجود «روان انسانى‏» با خصائص انسانى است روان (7) .
و اما نظر قرآن کریم را در این مورد در شماره آینده مطالعه مى‏فرمایید
ادامه دارد
پى‏نوشت:
1) علم و دین، ایان باربور، ص 114، ترجمه خرمشاهى . و نظریه تکامل از دیدگاه قرآن .
2) کرسى موریسن، راز آفرینش انسان، ترجمه محمد سعیدى، مقدمه، چ 1335، ص 3 .
3) به نقل کرسى موریسن، راز آفرینش ، ص 120 .
4) دکتر منصور اشرفى، مجله مکتب اسلام، سال 37 (1376)، شماره 5 . (کلونینگ) .
5) کرسى موریسن، راز آفرینش، ص 67 .
6) حشر: 24 .
7) ابوتراب نفیسى، انسان شاهکار خلقت، ص 18 .