با افزایش شمار مجلات، نوشته های علمی و رشد فناوری در دهه های اخیر، حجم و سرعت چاپ مطالب علمی به صورت روزافزونی در حال افزایش است. به تبع آن، نیاز به نقد اثربخش مقالات و نقد کارشناسانه مطالب علمی نیز افزایش یافته است. هدف از فرایند نقد اثربخش مقالات یا هم ترازخوانی یک نوشته، اطمینان از دقت و بهبود کیفیت ادبیات چاپ شده به واسطه نقدی سازنده است. فرایند همترازخوانی، با وجود کاستی هایی که دارد، هنوز هم یکی از بهترین ابزارها برای بررسی قابلیت چاپ مطالب علمی است. هدف این مقاله، تهیه رویکردی برای نقد اثربخش مقالات و نظام همترازخوانی مقالات و نوشته ها و معرفی عناصر ویژه ای است که باید در بالا بردن کیفیت نقد اثربخش مقالات و نقد، مدنظر داوران نوشته-های علمی قرار بگیرد. این نوشته، همچنین به موضوعاتی چون؛ انواع همترازخوانی و کاستی های این رویکرد پرداخته است. در انتهای مقاله نیز، چک لیست هایی مفید برای استفاده پژوهشگران و داوران، در جهت ارتقاء سطح نقد یک نوشته، آورده شده است.
