قرآن‌و‌دانش: راز زندگی

«وَالرضَ مَدَدناها و لقینَافیها رَواسَی ونبَتنا فیها مِن کُلِّ شَی مَوزون . وَجَعَلّنا لَکُم فیها مَعایشَ وَ مَنّ لَسّتُم لَهُ بِرازِقین. وان مِن شی الّاعندنا خزائنُه و ما نُنَزّلهُ اِِّلّا بِقَدَرٍ مَعلوم»؛
و زمین را گسترانیدیم و در آن کوههای استوار افکندیم و از هر چیز سنجیده ای در آن رویانیدیم.و برای شما و هر کسی که شما روزی دهنده او نیستید، درآن ساز و کار زندگی قرار دادیم.و گنجینه‌های همه چیزها در اختیار ماست و آنها را تنها به اندازه‌ای معین فرو می‌فرستیم ».(سوره حجر،آیات19ـ21)
این آیه‌‌ها نگاه مرا بسیار جلب کرده است؛ زیرا من پاره ای از زمان را بشه نحوی استوار و درعمل به آنها سپری کرده‌ام . من سالیانی پیش از این در کتابی برگردانده شده به عربی به نام« دانش به ایمان فرا می‌خوانَد»مطالب ارزنده ای را درپیرامون نفس کشیدن انسان ونفس کشیدن درختان خوانده‌ام:آدمی چون تنفس می‌کند، مقداری از اکسیژن موجود در هوا را برمی‌گیرد و چون بازدم می‌کند، مقداری از دی اکسید کربن را بیرون می‌افکند . این گاز همچون بسیاری از دیگر گازها، سمّی و برای تنفس زیان بار است . هر کس با هر بار تنفس،مقداری اکسیژن رامصرف می‌کند و به جای آن دی‌اکسیدکربن را پس می‌دهد.میلیاردها انسان در طی هزاران سال ومیلیاردها حیوان ، حشره ، پرنده و ماهی ، بدین منوال اکسیژن را گرفته ،دی اکسید کربن را بیرون می‌فرستند . ما می‌دانیم که میزان اکسیژن موجود در فضا محدود و پایان پذیر است ؛ زیرا ما هر چه از زمین جدا می‌شویم و به سمت بالاحرکت می کنیم. میزان اکسیژن کمتر وکمترمی‌شود.اگر کسی در اتاقی بسته و بدون دریچه‌ای برای ورود وخروج هوا محبوس شود،مدتی بعد دچار مسمومیت وخفگی می‌شود ، چون اکسیژن موجود در اتاق می‌سوزد ومصرف می‌شود ودی اکسید کربن فضارا مسموم می‌سازد؛ با این همه، چگونه اکسیژنهای موجود در هوا همچنان قابل تنفس هستند و فضا مسموم نگشته است ؟ کتابِ پیش گفته در پاسخ به این پرسش می‌گوید: در برابر تنفس انسان ، درختان رفتاری متفاوت و بر عکس دارند. درختان دی‌اکسید کربن رامی‌گیرند و اکسیژن را پس می‌دهند؛ یعنی اکسیژن مورد نیاز انسانها را به طبیعت برمی‌گردانند . میزان اکسیژن موجود در هوا به خاطر عوامل طبیعی تغییر نکرده است . انسان کشف کرده که حدود بیست ودو و نیم درصد هوا از اکسیژن تشکیل شده وتغییرات آن بسیار کم بوده است واین بدان معناست که توازنِ سنجیده‌ای میان میزان تنفس انسانها و حیوانات از سویی وتبدیل گاز دی‌اکسیدکربن به اکسیژن از سویی دیگر، وجود دارد.
بنابراین خداوند متعال در هستی توازنی شگفت انگیز به وجود آورده است؛ درکفّه‌ای همه‌انسانها وحیوانات را و در کفه دیگر همه درختان و گیاهان حتی درختها و گیاهان کوچک قرار دارد. این توازن عمیق و دقیق واقعاً شگفت آور است . پس از آگاهی یافتن به این نکته‌شگفت انگیز، به قرآن کریم رو آوردم تا اشاره، تأیید ونتیجه گیری تربیتی ای در رابطه با این معجزه الهی بیابم تا این که با این آیات برخورد کردم. آنها را خواندم و به اطمینان قلبی نایل آمدم. چه این آیات به این حقیقت و حقایقی دیگر اشاره دارد. با آن دانسته‌ها از این آیه‌ها معنای تازه‌ای رافهمیدم :
«زمین را گسترانیدیم» این آیه کروی بودن را نفی نمی‌کند؛ بلکه به گستردگی آن برای تحرّک ، کشت وساخت و ساز نظر دارد. « و درآنها کوههای استوار را افکندیم و در آنها ازهر چیز موزونی رویاندیم » .گیاهان در هستی نظمی موزون دارند .هر برگ گیاه و درختی دراین مجموعه بزرگ جایگاه سنجیده خود را داراست. اندازه گیاهان حساب شده است .« وبرای شما در آنها ساز وکارهای زندگی را قرار دادیم». ای انسان! راز زندگی تو در درختان نهفته است ؛زیرا این درختان هستند که اکسیژن و زندگی را به تو پیشکش می‌کنند.
ترجمه فارسی:حمید رضا شریعتمداری
برگرفته از کتاب احادیث السحر،چاپ‌مرکزمطالعات تحقیقات امام موسی‌صدر،بیروت،1999.