برادر شیطانی

«اِنَّ المُبَذّرینَ کانوا إخوانَ الشَیاطین وَ کانَ الشَیطانُ لِرَّبِهِ کَفُوراً؛
همانا اسرافکاران برادران شیاطینند وشیطان نسبت به پروردگارش بسیارناسپاس بود».
(سوره اعراف، آیه 27)
نکته‌ها:
کلمه «اخ» در عربی‌هم به معنای برادر آمده است، و هم به معنای ملازم و همراه. مثل «اخوالسفر» به کسی که پیوسته در سفر است، «اخوالکرم» که به انسان کریم گفته می‌‌شود. «اخوان الشیاطین» یعنی کسانی که در مسیر شیطان و همراه اویند.
قرآن پیوسته از وسوسه و ولایت شیطان بر افراد، سخن به میان آورده است؛ اما تنها موردی که «اخوان الشیطان» آمده، این آیه است؛ یعنی اسراف کاران همکار شیطانند، نه تحت امر او. پس کار از وسوسه شدن و پیروی گذشته و به مرحله همکاری و معاونت رسیده است. چنانکه در جای دیگر می‌خوانیم: (نُقَیض لَهُ شَیطاناً فَهُوَلَهُ قَرین)1
گرچه تبذیر بیشتر در مسائل مالی است؛ ولی در مورد نعمتهای دیگر نیز وجود دارد، مانند صرف بیهودی عمر و جوانی، به کار گرفتن فکر، چشم، گوش و زبان در راه ناصحیح، سپردن مسؤولیت‌ها به افراد ناصالح، پذیرش مسؤولیت بدون لیاقت و بیش از حد توان و ظرفیت، آموزش و آموختن مطالب غیر ضروری و غیر مفید و امثال اینها.2
پیام‌ها:
1. مصرف مال و دارایی در غیر مورد آن، کاری شیطانی و نوعی ناسپاسی است. (المبذرین… اخوان الشیاطین)
2. مبذّر و اهل ریخت و پاش باید مانند شیطان تحقیر شود. (اخوان الشیاطین)
3. مؤمن بامؤمن برادر است. (انما المومنون اخوة)3 و اسراف کار با شیطان. (انّ المبذرین… اخوان الشیاطین) برادری گاهی نسبی است، گاهی مسلکی ومرامی؛ اسراف کاران برادران مرامی شیطانند.
4. تبذیر، نشانه کفران و ناسپاسی است، نه نشانه سخاوت و بخشندگی. (المبذّرین… لربّه کفوراً)
1. زخرف، 36‌. 2. تفسیر اطیب‌البیان و فرقان. 3. حجرات، 10‌.