بنگاههای برتر جهانی (10): شرکت ماتسوشیتا الکتریک
چکیده
متن
«مرد خوشبخت زیر درخت چنار» که مفهوم ژاپنی نام کونوسوکی ماتسوشیتا بنیانگذار شرکت ماتسوشیتاست، در عمل مصداق روشنی یافت. گرچه بیماری طاقت فرسای دوران کودکی او، احتمال زنده ماندنش را بسیار کم جلوه می داد، اما عملا او فرصت یافت حدود یک قرن در این جهان زندگی کند و با فکری روشن و دیدگاهی والا، تنها با سرمایه 100 ین شرکتی را بنیانگذارد که اکنون با عرضه محصولات بسیار متنوع در حوزه های گوناگون تحت نامهای تجاری ناسیونال، پاناسونیک، تکنیکس و کواسار، بیش از 300 هزار نفر را در سراسر جهان به کار گیرد تا درآمد سالانه ای حدود 80 میلیارد دلار داشته باشد و قدیمیترین و بزرگترین بنگاه جهانی ژاپن محسوب شود. شرکت او از بسیاری جهات نمونه و منحصر به فرد است. سرمایه گذاری حساب شده و کارآمد در عرصه تحقیق و توسعه جهانی و ثبت و عرضه محصولات بدیع در زمینه های مختلف زندگی بشری نمونه هایی از این برتری است. بنیان شرکت و پایداری طولانی آن مرهون عظمت فکری شخصیتی همچون ماتسوشیتاست که نه تنها بنیانگذار شرکت محسوب می شود بلکه به دلیل داشتن ایدههای عمیق انسانی در مشی مدیریتی خود، در ژاپن به عنوان پدر مدیریت ژاپن شناخته می شود و با عرضه اندیشه های خویش، در سطح جهان نیز به عنوان مدیری اثربخش مطرح است.
شرکت ماتسوشیتا در سال 1918 با همت کونوسوکی ماتسوشیتا تاسیس شد. سرمایه اولیه تاسیس شرکت، تنها 100 ین (یک دلار_) بود که ماتسوشیتا با کمک همسر و برادر همسرش (مؤسس شرکت سانیو) آن را تامین کرد و شرکت را راه انداخت. تجربه ای که او به عنوان یک برقکار جوان در شرکت برق اوزاکا اندوخته بود و نصیحت و توصیه اکید پدرش مبنی بر اختیار کردن یک شغل مستقل غیردولتی، او را واداشت که تولید و عرضه سرپیچ لامپ را که مدتها روی آن کار کرده بود، به عنوان اولین فعالیت و محصول شرکت تازه تأسیس عرضه کند. پس از ارائه دو شاخه تبدیل برق به بازار، شارژهای لامپهای دوچرخه را با نشان «ناسیونال» به بازار عرضه کرد و در سال 1925 این نشان تجاری را برای شرکت به ثبت رساند.
ماتسوشیتا در سال 1961 در سن 65 سالگی از مدیریت شرکت کنار رفت، اما تا پایان عمر به عنوان رهبر معنوی شرکت باقی ماند. داماد او ماساهارو ماتسوشیتا مدیریت شرکت را در دست گرفت. نقش ماتسوشیتا در شکل گیری و پایداری و توسعه شرکت در طول سالیان متمادی جنگ و پس از آن و گذار شرکت به دنیای رقابتی کنونی بسیار برجسته است.
نشانهای تجاری
هم اکنون مجموعه شرکتهای تحت
پوشش ماتسوشیتا، در شش حوزه کسب و کار به فعالیت مشغول هستند:
- محصولات نوری
- تجهیزات اطلاعاتی و محصولاتی سیمی
- لوازم خانگی
- محصولات ساختمانی
- مواد الکترونیکی و پلاستیکی
- محصولات کنترل اتوماسیون
شرکت ماتسوشیتا، محصولات خود را تحت چهار نام و نشان تجاری عرضه می کند:
1 – ناسیونال (NATIONAL)
این نشان تجاری در سال 1925 به ثبت رسید و اولین بار برای شارژهای لامپ دوچرخه مورداستفاده قرار گرفت. کونوسوکی ماتسوشیتا، مؤسس شرکت، خود این نام را برای محصولات پسندید زیرا به نظر او، این نام به چیزی اشاره دارد که به مردم مربوط است. هم اکنون لوازم خانگی شرکت در ژاپن، به این نشان تجاری عرضه می شود.
2 – پاناسونیک (PANASONIC)
نشان تجاری پاناسونیک در سال 1955 به ثبت رسید و اولین بار برای نامگذاری رادیوی تولیدی شرکت به کار رفت چرا که مناسبتی با محصول عرضه شده داشت: PAN یعنی همه و SONIC یعنی صدا. از سال 2003 این نشان تجاری به عنوان نشان تجاری جهانی برای همه محصولات الکترونیک شرکت برگزیده شد.
3 – تکنیکس (TECHNICS)
اولین بار این نشان تجاری در سال 1965 مورداستفاده قرار گرفت. امروزه از این نام برای محصولات و ابزارهای الکترونیکی حوزه موسیقی استفاده می شود.
4 – کواسار (QUASAR)
هنگامی که در سال 1974 بخش الکترونیک شرکت موتورولا توسط شرکت ماتسوشیتا خریداری شد، این نام تجاری نیز اخذ شد. امروزه درمورد محصولاتی نظیر تلویزیون، ویدئو، اجاقهای مایکروویو که در آمریکای شمالی عرضه می شود به کار می رود.
چشم انداز
صنایع الکتریکی ماتسوشیتا، که امروزه بیشتر به همان نام نشان تجاری معروف خود یعنی پاناسونیک شناخته میشود، چشم انداز خود را چنین ترسیم کرده است: برترین شرکت جهانی تا سال 2010 ازطریق پیگیری اهداف مدیریت در زمینه تحقق شبکه فراگیر با فناوریهای نوین و حضور در محیط جهانی.
شعار معروف پاناسونیک، «ایده پردازی برای زندگی» (IDEAS FOR LIFE) است.
کیفیت
شرکت ماتسوشیتا، مدیریت کیفیت را یکی از مسئولیتهای اجتماعی خود می داند و همواره سعی در بهبود کیفیت از منظر مشتری دارد. استراتژی میان مدت شرکت برای بهبود کیفیت برمبنای سه موضوع زیر نهاده شده است:
-اطمینان از ایمنی محصول
- خلق محصولات مبتنی بر آخرین فناوری
- برقراری سیستم مدیریت کیفیت
برای افزایش کیفیت محصول و خدمات، برنامه جدیدی تحت عنوان NQF در شرکت به اجرا درآمده است. مدیریت ارشد سالانه دوبار کنفرانسی در این زمینه برگزار میکند.
عوامل اساسی طراحی جهانی در امر مدیریت کیفیت عبارت است از:
- سادگی و سهولت عملیات.
- استفاده از نشانه هایی که درک آنها ساده باشد.
- سهولت و راحتی در هر وضعیتی، ازجمله درحین حرکت.
- جابهجایی و حرکت آسان.
- توجه به ایمنی.
- محیطی که محصول در آن مورداستفاده قرار می گیرد.
تحقیق و توسعه
سه آزمایشگاه مجهز ستادی تحقیق و توسعه، مسئول فناوریهای نوین در شرکت هستند. این فناوریها برای پشتیبانی خلق کسب و کارها و محصولات و رفع نیازهای بالقوه بازار استفاده می شود. علاوه برآن، شش آزمایشگاه بخشی نیز وجود دارد. ارتباط محکم و مستمری بین تحقیق و توسعه شرکت با دانشگاهها و موسسات تحقیقاتی ژاپن و سراسر جهان وجود دارد. جهتگیری تحقیق و توسعه برای تحقق چشم انداز 2010 شرکت عبارت است از خلق ارزش در راستای رفع نیازهای جامعه قرن بیست و یکم به وسیله نفوذ و یکپارچگی قدرت فناوریهای اطلاعاتی و الکترونیک.
تحقیق و توسعه در تمامی شش حوزه فعالیت کسب و کار شرکت فعال است:
حوزه های تحقیقاتی در مواد الکترونیک و پلاستیک:
- مواد برای صفحات مدار چاپی چگال
- ترکیبات مدلسازی اکسپوسی برای نیمه هادیهای پیشرفته
- مواد برای انتقال بسیار سریع سیگنال
- مواد برای سلولهای سوخت
- مواد برای بسته بندیهای پیشرفته
حوزه های تحقیقاتی در زمینه های نوری:
- سیستمهای نوری پلاسما
- فناوریهای کنترل و شبکه روشنایی
- فناوریهای عملیات سطحی با انعکاس زیاد
- فناوری کنترل از راه دور و حسگرها برای محصولات نوری
حوزه های تحقیقاتی در زمینه نانو:
- فناوری نانو در اتمیزه کردن الکترواستاتیک
لوازم خانگی
- توسعه محصولات نوری
- توسعه فناوریهای مرتبط با ارگانیسمهای زنده برای حل مسائل سلامتی
- فناوری پردازش میکرو – نانو
- فناوری طراحی حسگرها و دستگاههای مرتبط با IT
حوزه های تحقیقاتی درزمینه تجهیزات اطلاعاتی و محصولات سیمی:
- فناوریهای ارتباطات برای شبکه
- فناوریهای پردازش سیگنالهای صدا و تصویر
- فناوریهای ردیابی حرکت (GPS)
- فناوریهای حفاظت هوشمند
- فناوریهای پردازش میکروسکپی
- کنترل هوشمند خطوط انتقال قدرت
حوزه های تحقیقاتی در زمینه لوازم خانگی:
- فناوریهای تمیزسازی دهان
- مواد تیغه های تراش
- فناوریهای عطرسازی
- خالص سازی آب
- فناوریهای ماوراء صوت
- اندازه گیریهای پوستی عوامل حیاتی
- اندازه گیری فشار خون و متابولیسم
- تجزیه و تحلیل و ارزیابی سیگنالهای فیزیولوژی انسان
فروش
درآمد خالص شرکت در سال 2005، 5/78 میلیارد دلار و سود خالص آن 36/1 میلیارد دلار بوده است.
بنیانگذار
کونوسوکی ماتسوشیتا بنیانگذار شرکت ماتسوشیتا، که در ژاپن به پدر مدیریت معروف است، با وجود مواجه شدن با مشکلات بیشمار و بیماری طاقتفرسا در دوران کودکی، فرصت عمری طولانی درحد یک قرن یافت تا نقش خود را در جامعه ژاپن و سراسر دنیا ایفا کند. او که ابتدا در کارگاههای ساخت بخاریهای زغالی و مغازه های دوچرخه فروشی کار میکرد، در جوانی به عنوان سیمکش به استخدام شرکت برق اوزاکا درآمد، اما تمایل ذاتی او به داشتن هیجان در کار، او را واداشت تا پس از هفت سال کار آنجا را رها سازدو با سرمایه اندک، شرکت ماتسوشیتا را تأسیس کند. او در ابتدا به تولید و عرضه ابداعات خود یعنی سرپیچ لامپ، دوشاخه تبدیل و چراغ قوه دوچرخه با نام تجاری «ناسیونال» پرداخت. ماتسوشیتا در شیوه مدیریتی خود، سبکی انسانی و طبیعی و به تعبیر خودش منطبق و موافق با قوانین هستی داشت. اساس فلسفه مدیریت او توجه به انسان بود. او با اینکه خود از تحصیلات رسمی بهره چندانی نبرده بود اما هنر مشورت و استفاده از استعدادهای انسانی همکاران خود را به خوبی نمایان می ساخت. مفاهیم انسان شناسانه بسیاری را می توان در شیوه و نگرش مدیریتی او یافت که به دلیل سادگی و پاکی به مرز فطرت آدمیان نزدیک است و هنر او در به کارگیری و پیاده سازی این مفاهیم در عرصه عمل نهفته است؛ مفاهیمی همچون تبعیت از قوانین طبیعی، توجه به خردجمعی، مشارکت ایدهها، اعتماد به کارکنان، تمرکز بر نقاط قوت افراد، مشورت با کارکنان، فکر باز و آزاد و روح فروتنی داشتن، جدیت، انتقادپذیری، وظیفهشناسی، ارزش نهادن به کار و تلاش برای تعالی انسان. او اغلب به کارکنانش می گفت وقتی مشتری میپرسد شرکت شما چه چیزی میسازد آنان باید جواب دهند شرکت ماتسوشیتا الکتریک «انسان» میسازد.
او به سبب داشتن اندیشه های والا و آینده نگر، یک سال پس از جنگ جهانی دوم، در پاسخ به نقش تخریبی جنگ، موسسه PHP را در راه صلح و خوشبختی بشر بنیان نهاد و تا آخر عمر ریاست آن را برعهده گرفت. در سال 1980 نیز با انگیزه تربیت رهبران برای حل مشکلاتی که ژاپن با آن روبرو بود دانشکده حکومت و مدیریت ماتسوشیتا را تأسیس کرد. در سال 1932 در سالگرد تأسیس شرکت، ضمن برشمردن ماموریت شرکت، یک برنامه بلندمدت 250 ساله را که شامل 10 برنامه 25 ساله برای 10 نسل کاری بود اعلام داشت و مأموریت حقیقی شرکت را تولید بی انتهای کالا به فراوانی آب آشامیدنی و دراختیار گذاشتن آن برای مردم به ارزانی آب آشامیدنی دانست. او معتقد بود از این طریق فقر برچیده می شود.
آینده
امروزه شرکت صنایع الکتریکی ماتسوشیتا، عرضه کننده محصولات متنوع با نامهای تجاری ناسیونال، پاناسونیک، تکنیکس و کواسار، پس از گذشت حدود یک قرن، با بیش از 300 هزار کارمند در بیش از 100 کشور جهان و فروش سالانه حدود 80 میلیارد دلار، از بزرگترین شرکتهای صنعتی و تجاری در سطح دنیاست. با اینکه خود ماتسوشیتا، بنیانگذار شرکت، با دیدی بسیار بلند، برنامه 250 ساله شرکت را اعلام کرده بود، اما به صورت عملی، در سال 2006، چشم انداز سال 2010 شرکت رسما اعلام شد.
هدف این برنامه، ارتقای سطح شرکت و دستیابی به سریعترین رشد درآمد در بین شرکتهای جهانی است. تمرکز شرکت بر آن است که در بازارهای مشخص هدف، به عنوان یک راهبر خلاق و نوآور مطرح باشد.
منابع
1 – www.mew.co.jp
2 – www.panasonic.co.jp
3 – www.panasonic.net
4 – www.Fortune.com