به سوی جامعه اطلاعاتی

فناوری اطلاعات و ارتباطات و مدیریت ارتباط با مشتریان
یکی از کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در حوزه بازاریابی و فروش، ایفای نقش تسهیل‌کننده در زمینه مدیریت ارتباط با مشتریان است. بر این‌اساس، به‌طور نظام‌مند اقدام به جمع‌آوری اطلاعات مربوط به رفتار و نیازهای مشتریان می‌شود و با توجه به الگوهای مصرف و تقاضا به سازمانها درباره درکی فراگیر نسبت به نوع و نحوه تدارک و ارایه محصولات و خدمات منطبق با نیازهای مشتریان کمک می‌شود. انتظار می‌رود ابزارهای مدیریت ارتباط با مشتری به بهبود خدمات قابل ارایه به مشتریان بپردازند و به‌ویژه در سازمانهای بزرگی که با انبوه مشتریان سر و کار دارند از هزینه‌های اداری و اجرایی بکاهد. در واقع، نظام مدیریت ارتباط با مشتری در امتداد نظامهای ارتباطی دیگر همچون زنجیره تامین و مدیریت دانش قرار دارد.
هم‌اکنون در اتحادیه اروپا، 36 درصد از اشتغال مربوط به خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات مربوط به سازمانهایی است که از نظامهای مدیریت ارتباط با مشتری سود می‌جویند. 46 درصد از شرکتهای بزرگ این اتحادیه از این ابزار استفاده می‌کنند و این رقم برای شرکتهای متوسط و کوچک به‌ترتیب برابر با 28 درصد و 14 درصد است.
فناوری اطلاعات و ارتباطات علاوه بر آن‌که یکی از مهمترین تسهیل‌کننده‌های مدیریت ارتباط با مشتریان است، بلکه خود از این رویکرد بهره زیادی می‌برد. کاربرد مدیریت ارتباط با مشتری در سازمانهایی مانند عوامل اجرایی شرکتهای بزرگ مخابراتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا آنها با مشتریان گوناگونی از بخشهای مختلف اقتصادی و اجتماعی سر و کار دارند. به‌عنوان مثال، ایجاد و توسعه شبکه‌های مخابراتی دیجیتال در دهه 1990 به خدمات جدیدی منجر شد که ناشی از هوشمند‌سازی شبکه و تمرکز بر نیازهای مختلف مشتریان بود.
در بخش رایانه نیز به‌دلیل تنوع خدمات، مدیریت ارتباط با مشتری به‌ویژه برای شرکتهایی که به تولید انبوه نرم‌افزار می‌پردازند و با مشتریان بالقوه و بالفعل زیادی سر و کار دارند از اهمیت زیادی برخوردار است. البته، اغلب این ارتباطات از طریق سایت‌های اینترنتی صورت می‌گیرد، ولی برای برخی پروژه‌های بزرگ نرم‌افزاری، ارتباط رو در رو با مشتریان نیز ضروری است.
توسعه نظام خرده‌بانکداری توسط فائو
نظام خرده‌‌بانکداری- جی.تی.زد- فائو نرم‌افزاری است که برای موسسات مالی ارایه کننده خدمات مالی و اعتباری برای خانوارهای کم‌درآمد و کارآفرینان مناطق محروم طراحی شده است. طرح یاد شده برای حمایت از موسسات مالی کوچک شامل: تعاونیهای اعتبار، بانک های پس‌انداز و موسسات مالی خرد به‌ویژه در مناطق روستایی و دورافتاده در نظر گرفته شده است. این نرم‌افزار برای موسسات فعال در کشورهای در حال توسعه و تامین منابع مالی کارآفرینان فعال در کسب و کارهای محلی این کشورها بسیار مناسب است. در نظام طراحی شده، فعالیتها به‌صورت یکپارچه تنظیم می‌شود و بر اساس تحلیل صورت گرفته از وضعیت کلی، سیاستهایی برای بهبود برنامه‌ها پیشنهاد می‌شود. نمایندگی فائو در آسیا و اقیانوسیه، مستقر در تایلند با همکاری کمیته‌ای از فائو و شرکت جی.تی.زد بر روند کار نرم‌افزار در اقصی نقاط این قاره نظارت می‌کند و در صورت لزوم به پشتیبانی و راهنمایی آنان می‌پردازد. اولین بار نظام یاد شده در سال 2000 در نپال به‌طور آزمایشی به‌اجرا درآمد و هم‌اکنون دربیش از 15 کشور آسیایی، افریقایی و آمریکای جنوبی مشغول کار است. برخی از این کشورها عبارتند از: بنگلادش، کامبوج، تیمور شرقی، اندونزی، هندوراس، کنیا، قرقیزستان، لائوس، نپال، افریقای جنوبی، تانزانیا، اوگاندا و یمن.
پارک علم و فناوری کرت
ایده ایجاد پارک علم و فناوری کرت در سال 1988 و توسط مسئولان بنیاد پژوهشی و فناوری مشهور هلاس مطرح شد. در دسامبر سال 1993 موسسه «گام سوم» با سرمایه اولیه 40 میلیون دلار تاسیس شد. هدف اصلی این موسسه، انجام فعالیتهای پژوهشی و ایفای نقش به‌عنوان سازمانی معتبر در برقراری ارتباط با خارج از منطقه و کمک به توسعه اقتصادی منطقه بود. همچنین، بهره‌برداری از فرصتهای نوین توسعه فناوری پیشنهادی از طریق موسسات پژوهشی و تسهیل در فرایند انتقال فناوری از دیگر ماموریتهای این موسسه بود. از این‌رو، مهمترین نقش موسسه گام سوم، به‌ویژه از طریق پارک علم و فناوری کرت، تعامل و برقراری ارتباط با مجامع دانشگاهی و موسسات پژوهشی در راستای تبدیل به رکن سوم توسعه جزیره در کنار صنعت گردشگری و کشاورزی است.
ایفای نقش مطلوب پارک بدون همکاری با موسسات علمی و پژوهشی و سرمایه‌گذاران در عرصه‌های مختلف کسب و کار خدشه‌دار خواهد شد. تاکنون از محوری‌ترین موضوعها قابل توجه این پارک، توسعه فعالیتهای مربوط به انتقال و بومی کردن فناوری و توجه به مزیتهای جزیره در زمینه فناوریهای مورد استفاده در اقصی نقاط دنیا بوده است.
موسسه گام سوم برای تحقق اهداف خود، رایزنیهای گسترده‌ای را با مجامع مختلف برقرار کرده و زمینه‌های مختلفی را در توسعه فناوری مورد توجه قرار داده است و در شبکه‌های مختلف علمی و تجاری بخش خصوصی و دولتی اروپا به‌عنوان عضو فعال حضور دارد. هم‌اکنون این موسسه توسط گروهی کوچک از خبرگان و افراد دارای پشتوانه قوی در حوزه‌های مختلف علمی و تجاری اداره می‌شود. علاوه بر حوزه‌های مختلف علمی و صنعتی، دو حوزه کسب و کار بومی جزیره؛ یعنی سرامیک و پلاستیک از اهمیت ویژه‌ای در فعالیتهای این پارک برخوردار است.
پارک مزبور در محوطه‌ای با بیش از 20 هزارمتر مربع در کنار دریای مدیترانه و در چشم‌اندازی زیبا از صخره‌ها و کوههای جزیره در منطقه تجاری هراکلیون استقرار یافته و علاوه بر انتقال و توسعه فناوریهای مختلف، به‌عنوان مرکزی برای رشد موسسات پژوهشی و افراد خبره در حوزه‌های مختلف علمی و تجاری قابل ملاحظه است.
زیرساختهای بنگاههای تولیدی
اطلاعات از مهمترین عوامل بقای تولیدکنندگان در اقتصاد نوین جهانی به‌شمار می‌آید. امروزه سازمانها، شناسایی منابع اطلاعاتی، جمع‌آوری و انتشار اطلاعات و ارتقای نظامهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری رایانه‌ای و همچنین، افزایش کاربران رایانه را به‌عنوان یکی از مهمترین موضوعهای کاری خود در کنار دیگر فعالیتهای حیاتی مد نظر قرار داده‌اند.
اطلاعات و فناوریهای نوین مربوط به تولید، انتقال و انتشار آن در توسعه، تولید، خدمات مشتریان و امور مالی و حسابداری نقش موثری ایفا می‌کند. سازمانها در زمینه نحوه به‌کارگیری نظامهای اطلاعاتی و یکپارچه‌سازی آن با عملیات با یکدیگر متفاوتند. کاهش هزینه‌ها، کاهش زمان چرخه و افزایش کیفیت و پرورش خلاقیت و نوآوری از اهداف سازمانهای تولیدی در بهره‌گیری از اطلاعات و فناوریهای مربوط است.
مشکل ویژه‌ای که در زمینه بکارگیری اطلاعات و فناوریهای مربوط در شرکتهای کوچک و متوسط ایفاکننده نقش در زنجیره تامین وجود دارد، تنوع استانداردها و ابزارهای تکلیفی توسط سازمانهای مادر است. این موضوع به‌ویژه برای آن دسته از شرکتهایی که در چند زنجیره فعالیت می‌کنند باعث ایجاد موانع و پیچیدگیهای زیادی شده است. از این‌رو، ایجاد انعطاف لازم در نظامهای داخلی این شرکتها و کاهش زمان انطباق با شرکتهای مادر مختلف بسیار ضروری است.
شرکتهای کوچک و متوسط، اغلب با فقدان روشهای حسابداری و کسب اطلاعات برای پشتیبانی از فعالیتهای راهبردی کسب و کار خویش و ارایه رفتار نوآورانه روبه‌رو هستند. توانایی در تحلیل داده‌های مربوط به فروش، هزینه‌ها و کارکنان و بهره‌برداری موثر از آنها از این دسته است. حتی در صورت دسترسی به این موارد، توانایی احصاء و کدگذاری مناسب دانش مربوط ضروری است.
در هر صورت برای گسترش شراکت تولید باید نظامهای مناسبی برای جمع‌آوری، تولید، انتشار، کاربری و مدیریت اطلاعات توسط شرکتهای مادر زنجیره تامین ایجاد و قابلیتهای لازم برای ایفای نقش شرکتهای کوچک و متوسط فعال در زنجیره تامین برای دسترسی و انطباق با نظامهای "طرح‌ریزی منابع کسب و کار" فراهم شود. تکمیل طرحهای موجود با الزامات مزبور در راستای بهبود عملکرد تولیدی و تجاری ضروری است. این موضوع قبل از هر چیز به امکانات سخت‌افزاری لازم نیاز دارد و حتی به ایجاد مهارتهای مدیریتی و اجرایی نوینی خواهد انجامید. از طرف دیگر، روابط و مناسبات جدید به الزامات کیفی جدیدی به‌ویژه در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیاز دارد که موضوع قابل توجهی در ارزیابی آنها به‌شمار خواهد آمد.