به سوی جامعه اطلاعاتی

خدمات ارتباطات در اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا از لحاظ خدمات ارتباطات در عرصه جهانی پیشگام است؛ به‌طوری‌که در سال 2002 این اتحادیه 25 درصد از تولید این صنعت را در بازارهای جهانی به خود اختصاص داد. همچنین، از میان 10 ارایه‌دهنده تراز اول خدمات ارتباطات در دنیا شش شرکت به این اتحادیه تعلق دارد.
در بازار تلفن ثابت اتحادیه مزبور، کشورهای اروپای غربی بیش از 60 درصد بخش بین‌المللی، 70 درصد ترافیک راه دور و 80 درصد ترافیک محلی را به‌خود اختصاص داده‌اند. نرخ کاهش قیمت مکالمات بین‌المللی و راه دور نیز در سالهای
اخیر کمتر شده است؛ به‌طوری‌که از میزان 9 تا 10 درصد در سالهای 1998 تا 2001 به 4 تا 5 درصد پس از سال 2002 رسیده است.
در بخش خدمات تلفن همراه، اپراتورهای متصدی از سهم بازار 60 درصدی در کشورهای دارای یک اپراتور برخوردارند. همچنین، آنها از سهم 40 تا 50 درصدی در کشورهای دارای سه اپراتور و حدود 40 درصد در کشورهای بیش از چهار اپراتور برخوردارند.
در بخش اینترنت به‌ویژه پس از سال 2000 همگرایی بیشتری بین کشورهای اروپایی ایجاد شده است. اپراتورهای متصدی از موقعیت مستحکمتری در این بخش با بیش از یک سوم سهم بازار مربوط به دسترسی از طریق شماره‌گیر در کشورهای فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و آلمان برخوردارند. در بخش باند گسترده، رقابت عمده بین مودم های کابلی و ای.دی.اس.ال است که پیشرفتهای اخیر بیشتر به نفع ای.دی.اس.ال بوده است.
شکل شماره یک، زنجیره ارزش مربوط به خدمات ارتباطات را نشان می‌دهد. همان‌طور که در این شکل نشان داده شده است، سازمانهای مختلفی در بخش مزبور به فعالیت اشتغال دارند.
[به تصویر صفحه مراجعه شود.]
ویژگیهای نیروی کار و بهره‌وری در اتحادیه اروپا
ر اساس ارزیابی های انجام شده در سال 2003 میلادی، به‌طور متوسط هزینه هر یک از کارکنان در زمینه خدمات ارتباط 48 هزار و 617 یورو و در زمینه خدمات رایانه‌ای 45 هزار یورو بوده است. کشورهای شمالی اروپا یعنی: دانمارک، فنلاند، ایسلند، نروژ و سوئد اطلاعات ملموستری را جمع‌آوری کرده و گروه کاری مشترکی تشکیل داده‌اند تا بخشهای وابسته به فناوری اطلاعات و ارتباطات را از لحاظ آماری بررسی کنند. این داده‌ها، سهم کارکنان را در بهره‌وری‌ از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات تعیین کرده که این مقدار در نروژ، 56 درصد و در سوئد، 61 درصد است.
ویژگیهای گروههای سنی مختلف در دو بخش خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات متفاوت است. اساسا این بخشها بیشتر توسط افراد جوان اداره می‌شود. فقط 36 درصد از کارکنان بخش مخابرات در کشورهای شمالی کمتر از 35 سال سن دارند. در بخش خدمات مشاوره‌ای فناوری اطلاعات و ارتباطات با 49 درصد سهم بیشتری به جوانترها داده شده به‌طوری‌که این میزان در ایسلند به 56 درصد می‌رسد.
فعالیتهای خدماتی فناوری اطلاعات و ارتباطات در اروپا بیشتر در دست مردان است. زنان فقط 29 درصد از اشتغال در این حوزه را به خود اختصاص می‌دهند. این در حالی است که سهم زنان در کل بخش خدمات 43 درصد است. به‌نظر می‌رسد بخش مزبور بیشتر به‌دنبال جذب مردان است. با بررسی زیربخشها می‌توان به این نتیجه رسید که بخش ارتباطات با سهم 38 درصدی زنان به متوسط کلی نزدیکتر است.
با سنجش بهره‌وری به‌صورت نسبت خروجی به کارکنان، تفاوت معنی‌داری بین بخشهای ارتباطات و رایانه ملاحظه می‌شود. ارزش افزوده هر کارمند در بخش خدمات رایانه‌ای به‌طور قابل ملاحظه‌ای کمتر از بخش مخابراتی است. در حالی که ارزش افزوده برای بخش خدمات ارتباطی حدود 120 هزار یورو به‌ازای هر کارمند است، برای بخش خدمات رایانه‌ای فقط حدود 60 هزار یورو است. البته این امر فقط به کارکنان مربوط می‌شود. از این‌رو، سرمایه‌گذاری در بخش مخابرات نیز به‌مراتب بیشتر از بخش خدمات رایانه‌ای است؛ به‌طوری که در کشورهای مختلف از 4 تا 14 برابر را در بر می‌گیرد.
یادگیری الکترونیک در موسسات فرانسه و ایتالیا
بر اساس یک بررسی در سال 2002 در اروپا، حدود 34 درصد از بازار یادگیری الکترونیک به بخش بانکداری اختصاص دارد. همچنین، حدود 30 درصد از کارکنان بانک ها در اروپا از این شیوه برای آموزش سود می جویند. با این حال، کمتر از 20 درصد از بانک های اروپا از یادگیری الکترونیک بهره می برند. بانک های کوچک و متوسط از امکانات موسسات آموزشی استفاده می کنند، درحالی که بانک های بزرگ خود دارای امکانات لازم در این زمینه هستند. سرمایه گذاری بانک ها در زمینه یادگیری الکترونیک حدود 16 درصد کل هزینه آنها در زمینه آموزش کارکنان است.
حدود 70 درصد از شرکت کنندگان در برنامه های یادگیری الکترونیک در ایتالیا را کارکنان و مدیران تشکیل می‌دهند. حدود 45 درصد از به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش کارکنان به محتوای درسی مشاغل اختصاص دارد، درحالی که حدود 20 درصد از آن به مهارتهای نوین و 15 درصد به زبانهای خارجی مربوط می شود. به نظر می رسد که یادگیری الکترونیک در زمینه موضوعهایی که در مدارس به آنها پرداخته نشده است از اثربخشی بیشتری برخوردار است.
بررسی ها نشان می دهد که هر کارمند بانک در ایتالیا به طور متوسط سه روز از سال را در مراکز آموزشی به سر می برد که هزینه آنها به ازای هر روز بین 310 تا 340 یورو است.
دوره های آموزشی الکترونیک در فرانسه نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. حدود 30 درصد از دوره ها به پردازش داده ها و حدود 31 درصد از آن به زبانهای خارجی اختصاص دارد. همچنین، بیش از 31 درصد از دوره‌های مزبور مربوط به توسعه مهارتهای شغلی و با تاکید بر روشهای کارگاهی است.
درکشور ایتالیا، زنان گرایش کمتری نسبت به مردان برای شرکت در دوره های آموزشی الکترونیک دارند. این درحالی است که زنان فرانسه همپای مردان در این دوره ها شرکت می جویند. بانک های دو کشور از رغبت زنان برای مشارکت در برنامه های آموزشی الکترونیک اظهار رضایت می کنند.