به سوی جامعه اطلاعاتی

توسعه انسانی بر مقدم شمردن مردم در جامعـــه تاکید می ورزد. توسعه انسانی به شکل دهی قابلیتهای انسان در جنبه های مشخصی همچون: بهداشت و سلامتی، دانش و برآورده شدن نیازهای اساسی می پردازد و بر استفاده از تواناییهای ایجادشده برای کار و افزایش رفاه تاکید می ورزد. رابطه بین فناوری و توسعه انسانی در شکل زیر نشان داده شده است. نوآوریهای فناوری به دو صورت بر توسعه انسانی تاثیر می گذارد: افزایش توانایی افراد و ایجاد رشد اقتصادی ازطریق افزایش بهره وری مـــــــــردم به عنوان کاربران و ارائه کنندگان اطلاعات و دانش تلقی می شوند. فناوری اطلاعات و ارتباطات کمک شایانی به افراد جامعه در توزیع اطلاعات و اتصال به شاهراههای اجتماعی و اقتصادی می کند. این فناوری به سهولت جریان امور، توسعه فرصتها و مشارکت مردم در فرایند تصمیم گیری در فرایندهای خرد و کلان جامعه منجر می شود. از این طریق، قابلیتها و تواناییهای افراد افزایش می یابد و گزینه های ارزشمندی را برای یک زندگی بهتر دراختیار آنان می گذارد.
ایجاد قابلیتهای انسانی برای:
زندگی سالم و طولانی مدت
دستیابی به دانش و خلاق بودن
لذت بردن از استانداردهای زندگی شرافتمندانه
مشارکت در فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی
پیشرفت پزشکی
کشاورزی، ارتباطات
تولید و انرژی
منابع آموزشی، بهداشتی،
ارتباطی و اشتغال
رشد اقتصادی
دستاوردهای
بهره وری
تغییرات فناوری
منابع موردنیاز
توسعه فناوری
ایجاد دانش
توسعه انسانی
صادرات نرم افزار در روسیه
بازار نرم افزار روسیه در عرصه بین المللی بویژه در مقایسه با کشورهای مطرح در این تجارت مانند: چین، هند و ایرلند از جایگاه مطلوبی برخوردار است. به طورکلی، علت موفقیت روسیه در این زمینه را می توان سطح بالای آموزش کارکنان بویژه در زمینه های دانش و مهندسی قلمداد کرد. در سال 2001، صادرات نرم افزار این کشور حدود 150 میلیون دلار بود. برخی برآوردها حاکی از افزایش صادرات مزبور به بیش از 350 میلیون دلار در سال 2005 است.
صادرات فناوری اطلاعات در روسیه اساساً مبتنی بر صنعت نرم افزاری است. این صنعت دارای قدرت و نفـــــــوذ زیادی در عرصه بین المللی است. نرم افزارهای تشخیص نوری، ضــــدویروس و بازیهای رایانه ای از این دسته اند. روسیه ازنظر تولید نرم افزارهای تشخیص نوری دومین کشور در اروپا است که در برخی موارد 10 تا 20 درصد سهم بازار را دراختیار دارد.
ایــــن کشور بیش از 10 فروشنده بزرگ نرم افزار ضدویروس درجهان دارد. همچنین، بزرگترین شرکت تولیدکننده نرم افزارهای حسابداری در جهان متعلق به این کشور است که نفوذ خوبی نیز در تولید بازیهای رایانه ای دارد. در زمینه ارائه خدمات شبیه سازی سه بعدی نیز شرکتهای این کشور از موقعیت مطلوبی برخوردارند.
کیفیت و قیمت نرم افزارهای روسی در مقایسه با نرم افزارهای مشابه از موقعیت بهتری برخوردار است. درحالی که در کشورهایی همچون آمریکا، دستمزد یک برنامه نویس 35 تا 60 دلار در هر ساعت است، همتایان روسی آنها 20 تا 35 دلار دریافت می کنند.
روسیه الکترونیک
با پیگیری برنامه های روسیه الکترونیک و تحقق اهـــــداف آن، شهروندان این کشور می توانند شاهد دیوانسالاری کمتری در ارتباطات خویش با دولت باشند. دولت روسیه می خواهد ازطریق انجام برنامه ای منسجم و معتبر به توسعه فعالیتهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات بپردازد و ترتیبی اتخاذ کند تا همگان به آن دسترسی داشته باشند. این کشور می خواهد از این طریق به بهبود راندمان در سطح فدرال و دولتهای محلی همت گمارد. انجام موثر این کار مستلزم موفقیت آن در مرحله آزمایشی است. در این زمینه چندین منطقه گزینش شده اند و فعالیتهای مربوط به ارتباط شهروندان و دولت از راههای الکترونیک انجام می شود. البته دولت الکترونیک فقط به عنوان یکی از بخشهای طرح جامع روسیه الکترونیک به شمار می آید.
این کشور در عرصه های مختلف فناوری اطلاعات و ارتباطات از مزیتهای نسبی متفاوتی برخوردار است. فناوری پایه الکترونیک و بویژه رایانه های شخصی عموماً وارد می شود، ولی بیش از 80 درصد از بازار رایانه های شخصی این کشور تحت سیطره مونتاژکاران داخلی است. درعوض، درآمد بالایی ازطریق ارائه خدمات ماهواره ای به کشورهای مختلف حــــــاصل می شود. توانمندی روسیه بویژه در صنایع مخابراتی و ماهواره ای ناشی از فعالیتهای نظامی این کشور در طول جنگ سرد بوده است.
بازار الکترونیک روسیه از الگوی اینترنتی آمریکا و اروپا پیروی می کند. اگرچه ساکنان مسکو و پترزبورگ به ترتیب 44/2 و 10/6 درصد از کاربران شبکه جهانی وب را تشکیل می دهند، تعداد کاربران مناطق دیگر نیز روبه فزونی است. 40 درصد از شهروندان روسی در شهرهایی با جمعیت کمتر از یک میلیون نفر زندگی می کنند. بخش بزرگی از سرزمین روسیه در سیبری و خاور دور قرار دارد و باید برای این مناطق چاره اندیشی شود. ضعف در زیرساختها و عدم ارزش آفرینی اقتصادی از مهمترین عوامل بازدارنده در گستـــرش فناوری مزبور به شمار می رود.
یکی از موارد قابل توجه در این زمینه بویژه در اوان طرح دولت الکترونیک، عدم اعتماد شهروندان به دولت بود. در سال 2001، میزان ارتباط روی خط دولت با شهرونـــــدان فقط 3 درصد بود.
براساس پژوهشهای انجام شده براین اساس، مشخص شد که بیش از 62 درصد از شهروندان به دلیل احساس ناامنی از برقراری چنین ارتباطی پرهیـــــز می کنند. همچنین، 63 درصد از کاربران اینترنت در روسیه را کارکنان ادارات دولتی و خصـــوصی تشکیل می دادند.
در سال 2003، این کشور دارای 2600 درگاه اینترنتی عمومی بوده است که براساس طرح روسیه الکترونیک قرار است این تعداد در سال 2008 به 12 هزار درگاه برسد.
براساس بررسیهای انجام شده در سال 2004، این کشور دارای حدود 17 میلیون وب سایت، حدود 6 میلیون نفر کاربر شبکه جهانی وب (5 درصد جمعیت) و تعداد 84 رایانه شخصی به ازای هزار نفر است.
مردم روسیه بیشتر از تلفن برای برقراری ارتباط استفاده می کنند. کمتر از 10 درصد از خانواده های روسی دارای رایانه شخصی هستند و کمتر از 5/2 درصد از آنان به اینترنت دسترسی دارند. کاربران خانگی به طور متوسط چهار دلار در مــاه صرف ارتباطات اینترنتی می کنند که تقریباً برابر با هزینه ارتباطات تلفنی است.
درحال حاضر، برنامه های روسیه الکترونیک در حال گذراندن فاز طرح ریزی است. برنامه های آزمایشی و بررسیهای لازم به خوبی انجام شده است. هدف طرح روسیه الکترونیک این است که از سال 2010 فعالیتهای مبتنی بر الکترونیک باید دربرگیرنده 65 درصد ارتباطات شهروندان و دولت و بیش از 40 درصد ارتباطات بین دولتهای محلی، منطقه ای و فدرال باشد.
بررسی تساوی مردان و زنان
فناوری اطلاعات و ارتباطات در بسیاری از کشورها به دنبال ایجاد وضعیت بهتر برای مشارکت اجتماعی زنان است. با این حال، مشارکت زنان در فعالیتهای فناوری مزبور از جایگاه چندان مطلوبی برخوردار نیست. در میان بیش از 700 هزار نیروی کار ماهر در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات تنها 21 درصد را زنان تشکیل می دهند که ضرورت ایجـــاب می کند موضوع از جنبه های مختلفی بررسی شود. در مطالعه ای که با مشـــارکت 21 زن و 93 مرد در دو سازمان فعال در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات در بنگلور هند انجام شده، پژوهشگران به یافته های جالبی دست یافتند. پرسش اساسی حول محور تفاوت زنان در زمینه نوع کار، مشارکت در کارهای گروهی و میزان کار روزانه آنان بود. یافته ها نشان می دهد که:
تفاوت معنی داری بین زنان و مردان در زمینه انجام کارهای پیشرفته یا ابتدایی وجود ندارد؛ 20 درصد از مردان و 14 درصد از زنان مزبور در سطوح عالی شرکت فعالیت دارند؛ تفاوت معنی داری در زمینه منزلت کار، تنوع مهارتهای لازم برای انجام کار، همکاری با دیگران در گروهها، میزان پیشبرد کار و میزان بازخورد منفی یا مثبت بین زنان و مردان وجود ندارد؛ زنان از تمایل کمتری برای ارایه گزارش در زمینه پیشرفت فعالیتهای گروهی برخوردارند؛ تفاوت معنی داری در زمینه میزان کار هفتگی بین زنان و مردان وجود ندارد و زنان تمایل بیشتری از خود برای پیروی از جداول منظم کار روزمره نشان می دهند.
همچنین، پژوهش مزبور نشان می دهد که زنان تمایل کمتری برای ارتقاء به سطوح عالی سازمان دارند و اغلب آنان به دلیل آنکه به تازگی وارد کار شده اند، تاکنون مدیریت در سطوح عالی را تجربه نکرده اند.