‏ اندرزهاى درخشان از هادى امّت

امام هادى علیه السلام: 1- «مَنِ اتَّقىَ اللّه یُتَّقى، وَ مَن أطاعَ اللّهَ یُطاعُ، وَ مَن أطاعَ الخالِقَ لَم یُبالِ سَخَطَ المَخلُوقینَ، وَ مَن أسخَط الخالِق فَقَمِن أن یَحِلَّ بِهِ سَخَطُ المَخلُوقین» (بحارالانوار، ج 68، ص 182، ح 41، أعیان الشیعه، ج 2، ص 39) کسى که تقوى الهى را رعایت نماید و مطیع احکام و مقرّرات الهى باشد، دیگران مطیع او مى‏شوند و هر شخصى که اطاعت از خالق نماید، باکى از دشمنى و عداوت انسانها نخواهد داشت، و چنانچه خداى متعال را با معصیت و نافرمانى خود به غضب درآورد.
 پس سزاوار است که مورد خشم و دشمنى انسانها قرار گیرد.
 2- «مَن أنسَ بِاللّهِ استَوحَشَ مِنَ النّاسِ، وَ عَلامَة الأنسِ بِاللّهِ الوَحشَةُ مِنَ النّاس».
 (عدّة الداعى مرحوم راوندى، ص 208) کسى که با خداوند متعال مونس باشد و او را أنیس خود بداند، از مردم احساس وحشت مى‏کند.
 3- «السَّهرُ الذُّالمَنامِ، وَ الجُوعُ یَزیدُ فى طیبِ الطّعامِ.
» (اعلام الدّین، ص 311، بحارالانوار، ج 84، ص 172) شب زنده دارى، خواب بعد از آن را لذتبخش‏تر مى‏کند و گرسنگى را به گوارایى طعام مى‏افزاید، یعنى هرچه انسان کمتر بخوابد بیشتر از خواب لذّت مى‏برد و هرچه کم خوراک باشد، مزّه غذا گواراتر خواهد بود.
 4- «لاتَطلُبِ الصَّفا مِمَّن کَدِرتَ عَلَیه، وَ لا النُّصحَ مِمَّن صَرَفتَ سُوء ظَنِّک اِلَیهِ، فَاِنَّما قَلبُ غَیرِکَ کَقَلبِک لَه».
 (بحارالانوار، ج 75،ح 4، أعلام الدّین، ص 312) از کسى که نسبت به او کدورت و کینه دارى، صمیمیّت و محبّت مجوى، و از کسى که نسبت به او بدگمان هستى، نصیحت و موعظه طلب نکن، زیرا (حال و هواى) قلب دیگرى نسبت به تو همانند قلب خودت نسبت به اوست.
 5 - «الحَسَدُ ما حِقُ الحَسَناتِ، َو الزَّهوُ جالِبُ المَقتِ، و العُجبُ صارِفٌ عَن طَلَبِ العِلمِ داع الَى الغَمطِ وَالجَهلِ، و البُخلُ أذَمُّ الأخلاقِ، وَ الطَّمَع سَجیَّةٌ سَیِّئَة» (بحارالأنوار، ج 72، ص 199، ح 26،"قطعة منه" و ج 78، ص 368، ح 3) حسد، نابود کننده کارهاى نیک و خودبرتر بینى، موجب خشم مردم و خودپسندى، مانع تحصیل علم خواهد بود و در نتیجه شخص را در پستى و نادانى نگه مى‏دارد، و بخیل بودن بدترین اخلاق است، و نیز طمع، خصلتى ناپسند و زشت است.
 6- «الهَزلُ فکاهةُ السُّفَهاءِ، وَ صَناعَةُ الجُهّال».
 (الدرّة الباهرة، ص 42، بحارالانوار، ج 75، ص 369، ح 20، حیاة الامام على الهادى، ص 161) مسخره کردن و شوخى‏هاى بى‏مورد، از بى‏خردى و کار انسانهاى نادان است.
 7- «الدُّنیا سُوقٌ رَبِحَ فیها قَومٌ وَ خَسِرَ آخَرُون».
 (أعیان الشیعة، ج 2، ص 39، تحف العقول، ص 438) دنیا همانند بازارى است که عدّه‏اى در آن - براى آخرت - سود مى‏برند و گروهى دیگر متحمّل ضرر و خسارت مى‏شوند.
 8 - «الناسُ فِى الدُّنیا بِالاموالِ وَ فِى الآخِرَةِ بِالاعمال».
 (أعلام الدّین، ص 311، أعیان الشیعة، ج 2، ص 39).
 مردم در دنیا به وسیله ثروت و تجمّلات شهرت مى‏یابند، ولى در آخرت به وسیله اعمال محاسبه و پاداش داده خواهند شد.
 9- «مُخالَطَةُ الاشرارِ تَدُلُّ عَلى شِرارِ مَن یُخالِطُهُم».
 (مستدرک الوسایل، ج 12، ص 308، ح 14162) همنشینى و معاشرت با افراد شرور، نشانه پستى و شرارت تو خواهد بود.
 10- «الغَضَبُ عَلى مَن لاتَملِکُ عَجزٌ، وَ عَلى مَن تَملِک لُؤمٌ».
 (مستدرک الوسائل، ج 12، ص 11، ح 13376) غضب و تندى در مقابل آن کسى که توان مقابله با او را ندارى، علامت عجز و ناتوانى است، ولى در مقابل کسى که توان مقابله با او را دارى، علامت پستى و رذالت است.
 11- «عَلَیکُم بِالوَرَعِ فَاِنَّهُ الدّینُ الّذى نَلازِمُهُ وَ نُدینُ اللّه تعالىَ بِهِ وَ نُریدُهُ مِمَّن یُوالینا لاتَتعَبُونا بِالشَّفاعَة».
 (وسائل الشیعه، ج 15، ص 248) با ورع و با تقوا باشید که این ورع و تقوا همان دینى است که همواره ما ملازم آن هستیم و پایبند به آن مى‏باشیم و از پیروان خود نیز مى‏خواهیم که چنین باشند، از ما (با عدم رعایت تقوا) شفاعت نخواهید و ما را به زحمت نیندازید.
 12- «یَأتى علماء شیعَتِنا القَوّامُونَ بضعفاء محبینا و أهل ولایتنا یوم القیامة، و الانوار تسطع من تیجانهم ».
 (بحارالانوار، ج 2، ص 6، ضمن ح 13) علماء و دانشمندانى که به فریاد دوستان و پیروان ما برسند و مشکلات آنها را رفع نمایند، روز قیامت در حالى محشور مى‏شوند که تاج درخشانى بر سر دارند و نور از آنها مى‏درخشد.