قرآن ، خیر جامع
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
«و قیل للذین اتقوا ماذا أنزل ربکم قالوا خیرا. للذین أحسنوا فى هذه الدنیا حسنة، و لدار الآخرة خیر، و لنعم دار المتقین»
(سوره نحل،آیه 30)
و هنگامى که به اهل تقوى گویند: خداى شما چه فرستاده و چه چیزى نازل کرده؟ گویند: خیر را. همانا براى کسانى که کار نیک کردند، در این دنیا پاداش نیک است و سراى آخرت بهتر و برتر است و منزلگاه تقواپیشگان چه نیکوست.
پیوسته در قرآن مقارنه و مقایسه دو طیف وجود دارد: خوبان وبدان.. مؤمنان و مشرکان. در آیات قبل از این آمده است که وقتى از مشرکان پرسیده مىشود که خداوند چه نازل کرده، پاسخ مىدهند: چیزى جز خرافات پیشینیان نیست ولى اگر غریبه اى وارد مکه شود و از مؤمنان بپرسد: خداى شما چه چیزى را بر شما نازل کرده، جوابش مىدهند: آنچه نازل شده خیر است. در قرآن اسامى زیادى براى قرآن آمده است از جمله: فرقان.. نور.. شفاى قلوب.. هدایت و غیر ذلک که همه دلالت بر عظمت و شمولیت قرآن در فائده رساندن به جوامع بشرى دارد ولى در اینجا واژه "خیر" در پاسخ مؤمنان دیده مىشود که گویا شامل تمام آن صفات عالیه مىگردد یعنى: قرآن خیر مطلق است که متضمن سعادت، خوشبختى، رفاه، و پیشرفت مادى و معنوى انسان در تمام زمینههاى زندگى است. خیر شامل تمام فضائل و منشهاى والاى اخلاقى و وظایف دینى و اعمال نیکو مىشود که قرآن همه این مسائل را در بر دارد. و خیر یک کلمه کوتاه است که معانى بزرگى را از قبیل عقاید درونى و اعمال برونى و محورهاى صلاح و شعارهاى عبودیت و پارسائى در بر مىگیرد.
و بى گمان براى کسانى که در پى اصلاح و خیر جامعه باشند باید از محور خیر که همان قرآن کریم است پیروى کنند و به دستورات اخلاقى و عملى آن متعهد و ملتزم باشند تا اینکه در دنیا و آخرت خیر ببینند زیرا خیر و شر هر امتى در گرو رفتار و کردار بزرگان و رهگشایان آن امت است، پس اگر مسئولان و راعیان به برنامه هاى قرآن متعهد باشند و احکام قرآن را عملا اجرا کنند و خود پیش از دیگران به آنها عمل کنند، جامعه رو به صلاح و خیر مىرود و امت به احسان و نیکى مىپردازد و اگر پیش کسوتان و راهبران مردم ره کژ بروند و دنبال هواى نفس باشند و مردم را در انتخاب هدف گمره و سردرگم کنند و نسبت به احکام انسان ساز قرآن بى اهمیت باشند و بى مبالات، قطعا جامعه به سوى انحطاط و بى هدفىپیش مىرود و احکام عالیه قرآن در نظر عامه مردم بى رنگ مى شود و جز شر و بدى نتیجه اى در بر نخواهد داشت.
وانگهى اصل و اساس زندگى جاى دیگرى است "وانّ الدار الآخرة لهى الحیوان" سراى آخرت جایگاه زندگى است و اگر ما این چند روز دنیا را با نیت نیک و با عمل نیک پشت سر بگذاریم، به زندگى جاوید و بى نهایت مىرسیم و سراى آخرت خیر محض و سعادت خالص است که در آنجا اثرى از ناگوارىها و سختىها و رنج ها و دردهاى دنیوى نیست ولى در صورتى این جاودانگى با سعادت و خوشى مقرون است که در دنیا عمل صالح انجام داده باشیم و تقوا را پیشه خود ساخته باشیم.
در کتاب امالى از أمیر المؤمنین علیه السلام نقل شده که فرمود: "علیکم بتقوى الله فإنها تجمع الخیر و لا خیر غیرها و یدرک بها من الخیر ما لا یدرک بغیرها من خیر الدنیا و الآخرة قال الله عزّ وجلّ وقیل للذین اتقوا ماذا أنزل ربکم... و قرأ هذه الایة" هنگامى که حضرت این آیه را تلاوت مىکند،فرماید: شما را به تقوى و پرهیزکارى سفارش مىکنم زیرا تقوى جامع تمام خیرات است و هیچ خیرى جز آن نیست و همچنین با تقوى مىتوان به خیر و خیرات دنیا و آخرت دست یافت که جز با تقوى چنین خیرى به دست نیاید. و لنعم دار المتقین: آرى... چه نیکو و چه با صفا است منزلگاه پرهیزکاران در روز جاویدان. درست است که هرچه در آنجا حاصل آید، نتیجه کِشت دنیا است که گفته اند: "الدنیا مزرعة الآخرة" و اگر امروز بکاریم فردا در آن دیار درو خواهیم کرد و چه بیچاره اند کسانى که اینجا را به بطالت و تنبلى گذراندند و در روز جاودانگى انگشت حسرت به دهان گیرند و چه سود !
بکوش امروز تا تخمى بپاشى
که فردا برخورى، قادر نباشى
گر اینجا کِشت کردن را نورزى
در این خرمن به نیم ارزن نیرزى
آرى، اگر انسان در این سراى دنیا تقوى را پیشه خود قرار دهد بهترین استفاده را از آن بَرد که دنیا وسیله رسیدن به مدارج عالیه آخرت است و در صورتى دنیا ناپسند و نکوهش شده باشد که انسان در آن به دنبال هواها و هوسها و شهوتهاى خود باشد نه دنبال کسب رضاى پروردگار.
چیست دنیا از خدا غافل بُدن
نى قماش و نقره و فرزند و زن
مال را کز بهر دین باشى حمول
نعم مال صالح خواندش رسول
آب در کشتى هلاک کشتى است
آب اندر زیر کشتى پشتى است
در ادامه آیه آمده است: "جنات عدن یدخلونها تجری من تحتها الانهار لهم فیها ما یشاؤون کذلک یجزى الله المتقین" چه کسى اینچنین مزد مىدهد جز خدا که اگر با تقوا باشید نه تنها در جنات عدن و آسایشگاه راستى و درستى جایت دهند بلکه در آنجا هر چه خواستى به تو مىدهند لهم فیها ما یشاؤون و این بالاترین مزد است که در مقابل چند سال کوتاه دنیوى حاصل مىگردد. ولى چه شده است ما را که آن همه بشارتهاى خداوند را فراموش کردهایم و به دنبال هوسها و شهوتهاى بى حاصل خویش هستیم ؟! چه شده است که آن همه تهدید و وعید در قلب سیاه ما اثر نمى گذارد و آن همه بشارت و پیک دلربا، دل ما را به خدا متوجه نمىسازد؟!
به خودآئیم و دراین ماه مبارک که ماه خودسازى و ماه کِشت است براى روزگار جاودانه مان ذخیره کنیم. بیائید دوستان باهم عهد و پیمان ببندیم که به قرآن و به احکامش وفادار باشیم و آن را سرمشق زندگى چند روزه خود قرار دهیم تا به دار المتقین آخرت نائل شویم. هر چه زودتر دست به کار شویم و لحظات عمر را بى هوده و بىفایده نگذرانیم که همانا راه رسیدن به بهشت از میان دشواریها و سختىها و تلخىها مىگذرد و مزد آن برد جان برادر که کار کرد. والسلام على عباد الله المتقین.
(سوره نحل،آیه 30)
و هنگامى که به اهل تقوى گویند: خداى شما چه فرستاده و چه چیزى نازل کرده؟ گویند: خیر را. همانا براى کسانى که کار نیک کردند، در این دنیا پاداش نیک است و سراى آخرت بهتر و برتر است و منزلگاه تقواپیشگان چه نیکوست.
پیوسته در قرآن مقارنه و مقایسه دو طیف وجود دارد: خوبان وبدان.. مؤمنان و مشرکان. در آیات قبل از این آمده است که وقتى از مشرکان پرسیده مىشود که خداوند چه نازل کرده، پاسخ مىدهند: چیزى جز خرافات پیشینیان نیست ولى اگر غریبه اى وارد مکه شود و از مؤمنان بپرسد: خداى شما چه چیزى را بر شما نازل کرده، جوابش مىدهند: آنچه نازل شده خیر است. در قرآن اسامى زیادى براى قرآن آمده است از جمله: فرقان.. نور.. شفاى قلوب.. هدایت و غیر ذلک که همه دلالت بر عظمت و شمولیت قرآن در فائده رساندن به جوامع بشرى دارد ولى در اینجا واژه "خیر" در پاسخ مؤمنان دیده مىشود که گویا شامل تمام آن صفات عالیه مىگردد یعنى: قرآن خیر مطلق است که متضمن سعادت، خوشبختى، رفاه، و پیشرفت مادى و معنوى انسان در تمام زمینههاى زندگى است. خیر شامل تمام فضائل و منشهاى والاى اخلاقى و وظایف دینى و اعمال نیکو مىشود که قرآن همه این مسائل را در بر دارد. و خیر یک کلمه کوتاه است که معانى بزرگى را از قبیل عقاید درونى و اعمال برونى و محورهاى صلاح و شعارهاى عبودیت و پارسائى در بر مىگیرد.
و بى گمان براى کسانى که در پى اصلاح و خیر جامعه باشند باید از محور خیر که همان قرآن کریم است پیروى کنند و به دستورات اخلاقى و عملى آن متعهد و ملتزم باشند تا اینکه در دنیا و آخرت خیر ببینند زیرا خیر و شر هر امتى در گرو رفتار و کردار بزرگان و رهگشایان آن امت است، پس اگر مسئولان و راعیان به برنامه هاى قرآن متعهد باشند و احکام قرآن را عملا اجرا کنند و خود پیش از دیگران به آنها عمل کنند، جامعه رو به صلاح و خیر مىرود و امت به احسان و نیکى مىپردازد و اگر پیش کسوتان و راهبران مردم ره کژ بروند و دنبال هواى نفس باشند و مردم را در انتخاب هدف گمره و سردرگم کنند و نسبت به احکام انسان ساز قرآن بى اهمیت باشند و بى مبالات، قطعا جامعه به سوى انحطاط و بى هدفىپیش مىرود و احکام عالیه قرآن در نظر عامه مردم بى رنگ مى شود و جز شر و بدى نتیجه اى در بر نخواهد داشت.
وانگهى اصل و اساس زندگى جاى دیگرى است "وانّ الدار الآخرة لهى الحیوان" سراى آخرت جایگاه زندگى است و اگر ما این چند روز دنیا را با نیت نیک و با عمل نیک پشت سر بگذاریم، به زندگى جاوید و بى نهایت مىرسیم و سراى آخرت خیر محض و سعادت خالص است که در آنجا اثرى از ناگوارىها و سختىها و رنج ها و دردهاى دنیوى نیست ولى در صورتى این جاودانگى با سعادت و خوشى مقرون است که در دنیا عمل صالح انجام داده باشیم و تقوا را پیشه خود ساخته باشیم.
در کتاب امالى از أمیر المؤمنین علیه السلام نقل شده که فرمود: "علیکم بتقوى الله فإنها تجمع الخیر و لا خیر غیرها و یدرک بها من الخیر ما لا یدرک بغیرها من خیر الدنیا و الآخرة قال الله عزّ وجلّ وقیل للذین اتقوا ماذا أنزل ربکم... و قرأ هذه الایة" هنگامى که حضرت این آیه را تلاوت مىکند،فرماید: شما را به تقوى و پرهیزکارى سفارش مىکنم زیرا تقوى جامع تمام خیرات است و هیچ خیرى جز آن نیست و همچنین با تقوى مىتوان به خیر و خیرات دنیا و آخرت دست یافت که جز با تقوى چنین خیرى به دست نیاید. و لنعم دار المتقین: آرى... چه نیکو و چه با صفا است منزلگاه پرهیزکاران در روز جاویدان. درست است که هرچه در آنجا حاصل آید، نتیجه کِشت دنیا است که گفته اند: "الدنیا مزرعة الآخرة" و اگر امروز بکاریم فردا در آن دیار درو خواهیم کرد و چه بیچاره اند کسانى که اینجا را به بطالت و تنبلى گذراندند و در روز جاودانگى انگشت حسرت به دهان گیرند و چه سود !
بکوش امروز تا تخمى بپاشى
که فردا برخورى، قادر نباشى
گر اینجا کِشت کردن را نورزى
در این خرمن به نیم ارزن نیرزى
آرى، اگر انسان در این سراى دنیا تقوى را پیشه خود قرار دهد بهترین استفاده را از آن بَرد که دنیا وسیله رسیدن به مدارج عالیه آخرت است و در صورتى دنیا ناپسند و نکوهش شده باشد که انسان در آن به دنبال هواها و هوسها و شهوتهاى خود باشد نه دنبال کسب رضاى پروردگار.
چیست دنیا از خدا غافل بُدن
نى قماش و نقره و فرزند و زن
مال را کز بهر دین باشى حمول
نعم مال صالح خواندش رسول
آب در کشتى هلاک کشتى است
آب اندر زیر کشتى پشتى است
در ادامه آیه آمده است: "جنات عدن یدخلونها تجری من تحتها الانهار لهم فیها ما یشاؤون کذلک یجزى الله المتقین" چه کسى اینچنین مزد مىدهد جز خدا که اگر با تقوا باشید نه تنها در جنات عدن و آسایشگاه راستى و درستى جایت دهند بلکه در آنجا هر چه خواستى به تو مىدهند لهم فیها ما یشاؤون و این بالاترین مزد است که در مقابل چند سال کوتاه دنیوى حاصل مىگردد. ولى چه شده است ما را که آن همه بشارتهاى خداوند را فراموش کردهایم و به دنبال هوسها و شهوتهاى بى حاصل خویش هستیم ؟! چه شده است که آن همه تهدید و وعید در قلب سیاه ما اثر نمى گذارد و آن همه بشارت و پیک دلربا، دل ما را به خدا متوجه نمىسازد؟!
به خودآئیم و دراین ماه مبارک که ماه خودسازى و ماه کِشت است براى روزگار جاودانه مان ذخیره کنیم. بیائید دوستان باهم عهد و پیمان ببندیم که به قرآن و به احکامش وفادار باشیم و آن را سرمشق زندگى چند روزه خود قرار دهیم تا به دار المتقین آخرت نائل شویم. هر چه زودتر دست به کار شویم و لحظات عمر را بى هوده و بىفایده نگذرانیم که همانا راه رسیدن به بهشت از میان دشواریها و سختىها و تلخىها مىگذرد و مزد آن برد جان برادر که کار کرد. والسلام على عباد الله المتقین.
تبلیغات
