فتنه اى که خشک و تر را مى‏سوزاند

«و اتقوا فتنة لا تصیبن الذین ظلموا منکم خاصة، و اعلموا أن الله شدید العقاب»
(سوره انفال - آیه 25)
از فتنه اى بپرهیزید که نه تنها ستمکاران و ظالمان شما را در بر خواهد گرفت (بلکه آتشش دامنگیر همه شما خواهد شد) و بدانید که کیفر خداوند بس سخت و شدید است.
فتنه به معناى آزمایش است که در حقیقت نشان دهنده درون و باطن انسانها است که چگونه در برابر ناملایمات و سختیها صبر و تحمل مى‏کنند یا اینکه از کوره در آمده و حتى به دین و آئین خود نیز بدبین مى‏شوند. معناى واقعى فتنه آزمایش کردن طلا است بوسیله کوره آتشین، پس همچنانکه طلا تا با سوزاندن آزمایش نشود قیمتش شناخته نمى شود، انسان‏ها نیز تا با سختى‏ها و محنت‏ها و بلاها آزمایش نشوند خوب از بد جدا نمى شود و مؤمن از صالح تشخیص داده نخواهد شد.
و در این آیه شریفه، مقصود از فتنه، بلاها و مشکلات اجتماعى است که همه اقشار جامعه را فرا مى‏گیرد و چنانکه در مثل آمده است خشک و تر را مى‏سوزاند.
و این یکى از سنت‏هاى طبیعى خداوند است که اگر در جامعه اى خوبان و دست اندر کاران و مسئولان، وظیفه شناس نبودند و به وظیفه شرعى و مسئولیت اجتماعى خود در امر به معروف و نهى از منکر جلوى مفاسد اجتماعى را نگرفتند، نپندارند که بلا فقط فاسدان را در بر خواهد گرفت که بى گمان آنان نیز در بلاها و مصایب شریک هستند و آتش فتنه خوبان و بدان را خواهد سوزاند.
در روایت مشهورى از رسول اکرم صلى الله علیه و آله نقل شده که فرمود :
«ان الله لا یعذب العامة بعمل الخاصة حتى تکون العامة تستطیع تغیر على الخاصة، فإذا لم تغیر العامة على الخاصة، عذّب الله العامة و الخاصة» (میزان الحکمة به نقل ازکنز العمال )
خداوند هرگز عامه مردم را به خاطر عمل فاسد برخى از خواص یا گروهى از گروه‏ها کیفر نمى دهد ولى اگر منکرات و مفاسد اجتماعى فراگیر شد و توان نهى از آن مفاسد وجود داشت و با این حال به وظیفه خود عمل نکردند و سکوت و آسایش را بر حرکت و قیام ترجیح دادند، آنجا است که خداوند خواص و عوام، همه را مجازات نموده و عذاب مى‏کند.
و در حدیث دیگرى نقل شده است که : «لتأمرن بالمعروف و لتنهن عن المنکر أو لیسلطنّ الله شرارکم على خیارکم فیدعو خیارکم فلا یُستجاب لکم » (بحارالانوار، ج‏90، ص 378)
همچنان امر به معروف و نهى از منکر باید بکنید وگرنه خداوند بدان شما را بر خوبان مسلط مى گرداند تا جائى که خوبان هرچه دعا کنند مستجاب نشود. در شرح لمعه شهید ثانى رحمه‏الله مى‏خواندیم که " اگر به روایات معصومین علیهم السلام در مسأله امر به معروف و نهى از منکر اهمیت داده نشود به خدا کمر شکن خواهد بود. " و این به خاطر اهمیت این سنت مهم و واجب شرعى است که در دوران ما بسیار کمرنگ شده.
و در آخر آیه، خداوند به شدت تهدید مى‏کند که بدانید و آگاه باشید که مجازات خدا سخت و شدید است. و این تهدید به خاطر این است که مسلمانان به طور عام و مسئولان و رهبران به طور خاص قضیه را جدى بگیرند و از وظیفه قطعى و تجنب ناپذیر خود که همانا نهى از فساد و منکر است سرباز نزنند و در برابر مفاسد اجتماعى لا أبالى و بى قید نباشند.
راستى به یاد آوریم که مسلمانان چه قدرت بزرگى در جهان داشتند و سیطره آنان تا نقاط زیادى از اروپا را در بر گرفته بود، چه شد که اندلس را از دست دادند و حتى کشورهاى خودشان را نیز از دستشان گرفتند و استعمار غربى و مستکبران بین المللى کشور بزرگ اسلامى را قطعه قطعه کرده و بر سر هر یک، دست نشانده اى را از خود نشاندند.
چه شد که فرانسه و انگلیس دو قدرت استعمارى بزرگ همراه با قدرتهاى غربى دیگر اسرائیل را در قلب اسلام کاشتند و صهیونیسم را به قدرت رساندند و مسلمانان هیچ حرکتى و هیچ عکس العملى جز چند سخنرانى از این سوى و آن سوى از خود نشان ندادند و در حالى که قدرت اسرائیل در نیم قرن قبل بسیار کم و کوچک بود با هیچ هجوم یا عکس العمل جدى مواجه نشد تا آنکه امریکاى جنایتکار آن را آنچنان مسلح کرد و قدرت مادى و معنوى بخشید که دیگر هیچ کشور عربى توان مقابله با آن را ندارد. و هنوز هم از خواب بیدار نشده‏اند که اگر چند جوان با ایمان و سلحشور با قدرت بسیار کم در برابر اسرائیل بایستد و مقاومت کند و تا سرحد شهادت مبارزه و پیکار نماید، نه تنها آنان را کمک نمى کنند و یارى نمى دهند که با آنان مخالفت مى‏کنند و به مقاومت مردانه شان ریشخند مى‏زنند، تا جائى که رژیم صهیونیستى از این اعراب مفلوک و سرسپرده تشکر کند و به خاطر مخالفتشان با حزب الله رشید و مبارز سپاسگزارشان باشد.
و نه تنها در مسائل نظامى که حتى در مسائل اجتماعى و اخلاقى ما همه شاهد هستیم که جوامع اسلامى و حتى جامعه انقلابى و ایمانى خودمان ره انحراف و دورى از مذهب را پیش گرفته اند و به سرعت به طرف کژى‏ها و انحرافات پیش مى‏روند و سران قوم را خواب غفلت فرا گرفته و روزنه‏هاى امید هدایت یکى پس از دیگرى خاموش مى‏شود و احکام خدا تعطیل مى‏گردد و سیل جوانان به سوى فساد و تباهى کشیده مى‏شوند و کمتر رهنمائى مى‏بینیم که کمر همت را به میان بسته و با قلم و زبان و دیگر ابزارهاى جلوگیرى کننده، به میدان مبارزه آمده و جلوى این سیل‏هاى وحشتناک را بگیرند. و ترس آن هست که در این وانفساى تجاوز به حدود و معنویات، بلاى آسمانى یا مصیبت اجتماعى بزرگى خشک و تر را بسوزاند و فتنه‏اى برپاخیزد که خاموش شدنش محال باشد یا بسیار سخت.
عیاشى در تفسیرش از امام صادق علیه‏السلام نقل مى‏کند که در تفسیر آیه فرمود:
«أصابت الناس فتنة بعد ما قبض الله نبیّه صلى الله علیه و آله و سلم حتى ترکوا علیّاً علیه السلام و بایعوا غیره و هى الفتنة التى فتنوا بها»
پس از آنکه خداوند روح پیامبرش را قبض کرد ( و آن حضرت از دنیا رفت) مردم را فتنه اى رسید تا آنجا که أمیر المؤمنین على علیه السلام را کنار زدند و دیگرى را به جاى او بر مسند خلافت نشاندند و این فتنه اى بود که مردم با آن آزمایش شدند.
آرى ! در هر زمانى خداوند مردم را با فتنه هائى آزمایش مى‏کند تا اینکه خوبان از بدان مشخص گردند. در آن زمان چنانکه در روایت آمده است جز پنج یا هفت نفر بقیه مردم از پیروى خلیفه و جانشین واقعى پیامبر مرتد شدند و به قهقرا باز گشتند.
نکند که امروز نیز خداوند ما را با این مفاسد اجتماعى که از راه اینترنت و ماهواره‏ها و کانالهاى رنگارنگ تلویزیونى آزمایش و امتحان کرده باشد و ما غافلیم و روزى خداى ناکرده بلائى سخت و عذابى شدید فرود آید و همه را بسوزاند، خوبان را به خاطر سکوتشان و فاسدان را به خاطر فسادشان. و به نظر مى‏رسد که آثار این عذاب الهى کم و بیش پیدا شده و ما را خوف این هست که آتش فتنه‏اى همه را در بر گیرد.
پس تا دیر نشده است مسئولان محترم، و علماى گرانقدر و مربیان قوم به فکر چاره باشند و به دور از خط بازیها -که خودش بدترین فتنه اى است که دامنگیرمان شده - گرد هم آیند و در جستجوى راه حلهائى براى جلوگیرى از آتش فساد در جامعه امام زمان سلام الله علیه برآیند. و این به خدا وظیفه است و فورى و غیر قابل تأخیر.