احترام پدر و مادر

رسولخدا صلى اللّه علیه و آله و سلّم:
«مَن اَصبَحَ مُسخِطاً لاَبَوَیهِ اَصبَحَ لَهُ بابانِ مَفتُوحان اِلى النّار»
(جامع السعادات، ج 2، ص 202)
کسى که بر پدر و مادر عصبانى شود، خدا دو راه باز بسوى جهنم براى او در نظر مى‏گیرد. رسولخدا صلى اللّه علیه و آله و سلّم:
«مَن اَصبَحَ مَرضیّا لابَوَیهِ اَصبَحَ لَهُ بابانِ مَفتُوحان اِلى الجَنَّة»
(جامع السعادات، ج 2، ص 203)
کسى که پدر و مادرش از دستش خوشحال باشند خدا دو در از بهشت براى او باز مى‏کند. رسولخدا صلى اللّه علیه و آله و سلّم:
«ثَلاثَةٌ مِن الذُّنُوبِ تُعَجِّلُ عُقُوبَتُها وَ لایُؤَخَرُّ اِلى الآخِرَة عُقُوقُ الوالِدَینِ وَ البَغىُ عَلى النّاسِ وَ کُفرُ الاِحسان» (امالى شیخ مفید، ص 140)
سه گناه است که کیفر آن سریع است و به قیامت کشیده نمى‏شود: عاق والدین، ظلم به مردم و کفران نیکى‏ها. رسولخدا صلى اللّه علیه و آله و سلّم:
«نَظَرُ الولد اِلى والِدَیهِ حُبّاً لَهُما عِبادَة.» (تحف العقول، ص 38)
نظر فرزند به پدر و مادر از روى علاقه عبادت است. رسولخدا صلى اللّه علیه و آله و سلّم:
«کُلُّ المُسلِمینَ یَرونى یَومَ القِیامَةِ اِلّا عاقُ الوالِدَینِ و شارِبُ الخَمر.» (جامع السعادات، ج 2، ص 203)
تمام مسلمانان روز قیامت مرا مى‏بینند غیر از عاق والدین و شرابخوار که مرا نمى‏بینند. امام على علیه السلام :
«...فَحَقُّ الوالِدِ عَلَى الوَلَد اَن یُطیعَهُ فى کُلّ شَى‏ء اِلّا فى مَعصِیَةِ اللّهِ سُبحانه.» (نهج البلاغه، کلمات قصار، ص 546)
حق پدر بر فرزند این است که در تمام کارهائى که نافرمانى خداى عزیز در آن نیست از وى اطاعت کند. امام صادق علیه السلام:
«اَدنى لِلعُقوقِ اُفٍّ وَلَو عَلِمَ اللّهُ شَیئاً هُوَ اَهوَنُ مِنه لَنَهى عَنهُ کَما قالَ تَعالى: وَلا تَقُل لَهُما اُفٍّ و...» (اصول کافى، ج 3، ص 349 و ارشاد، ص 179)
پائین درجه عقوق والدین «اف» (آه، آه) گفتن است و اگر خدا کلمه‏اى پائین‏تر از این مى‏دانست بیان مى‏داشت. خدا فرموده است به پدر و مادر اف نگوئید. امام صادق علیه السلام:
«یَأتى یَومَ القِیامَةِ شَى‏ء مِثلُ الکُبَّةِ فَیُدفَعُ فى ظَهر المُؤمِنِ فَیُدخِلُهُ الجَنَّة فَیُقالُ: هذا البِّرُ.» (اصول کافى، ج 2،ص 158)
روز قیامت چیزى شبیه توپ (گلوله‏اى از پنبه) به پشت شخص مى‏خورد و او را به بهشت مى‏کشاند، گفته مى‏شود این عمل صالح اوست. امام صادق علیه السلام:
«اَفضَلُ ما یُتَقَرَّبُ بِهِ العَبدُ اِلى اللّهِ بَعدَ المَعرِفَة الصَلاة وَ بِرُّ الوالِدَین....» (تحف العقول، ص 281)
بهترین کارى که بنده خدا را به خدا نزدیک مى‏گرداند پس از شناختن خدا نماز و نیکى به پدر و مادر است. امام صادق علیه السلام:
«عَن الرَّسُولِ(ص) اِیّاکُم وَ عُقُوقُ الوالِدَین فَاِنَّ ریح الجَنَّةِ یُوجَدُ مِن مَسیرَةِ اَلفَ سَنَةٍ وَلایَجِدُها عاقّ وَ لا قاطِع الرَّحِم»
(ارشاد القلوب، ص 179 و اخلاق شبر، ص 117)
از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمود: از ناراضى ساختن پدر و مادر، پرهیز کنید زیرا بوى بهشت تا هزار سال مى‏رود و عاق والدین و قاطع رحم آن را درک نمى‏کند. امام صادق علیه السلام:
«بِرُّ الوالِدَینِ مِن حُسنِ مَعرِفَةِ العَبدِ بِاللّهِ اِذلا عِبادَة اَسرَعُ بُلُوغاً لِصاحِبِها اِلى رِضاءِ اللّهِ مِن بِرِّالوالِدَین لِوَجهِ اللّهِ تَعالى.»
(مصباح الشریعه، ص 70)
نیکى به پدر و مادر از بهترین معرفت بنده نسبت به خداست، زیرا هیچ عبادتى سودش از نیکى به پدر و مادر بخاطر خدا زودتر به صاحبش نمى‏رسد.