همه انسانها زیانکارند
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
بسم الله الرحمن الرحیم * و العصر * إن الانسان لفى خسر * إلا الذین آمنوا و عملوا الصالحات و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر.
در این سوره کوتاه مطالب بسیار ارزشمندى گنجانده شده که به برخى از آنها فهرستوار إشاره مىشود.
خداوند در قرآن کریم به بعضى از مخلوقات و آفریدههایش بنا به اهمیتى که دارند و یا به خاطر اقتضاى مقام، سوگندخورد. در این سوره مبارکه به "عصر" سوگند خورده است. عصر چیست؟
مفسرین در این کلمه توجیهات و تأویلات بسیار دارند که مهمتر از آنها چند چیز است:
1- عصر به معناى دهر و زمان است.و این قول ابن عباس مىباشد که خداوند به زمان و دوران قسم مىخورد زیرا دهر و زمان براى خردمندان بسیار ارزشمند است که از آن عبرت مىگیرند. و چه بسا با سایر آیات سوره نوعى سازگارى و تناسب داشته باشد چه بحث از زیان و ضرر انسان است که پیوسته عمرش مىگذرد و کمتر عبرت مىگیرد.
2- برخى دیگر از مفسران گفتهاند که مقصود وقت عصر و چاشت مىباشد که آخرین ساعات روز در این زمان سپرىشود و به هر حال به قدرت و سلطنت خداوند باز مى گردد که زمان را با اختلاف شب و روز آفرید تا عظمت خود را در این اختیار مناسب و ظریف نشان دهد. و هنگام عصر هنگامى است که آفتاب با آن همه نور و فروغ به پشت پرده تاریکى فرو مىرود تا جا را براى سلطان شب بگشاید.. و چنانکه خداوند به ضحى که اول روز است - قسم یاد کرده به عصر نیز، که آخر روز است - قسم یاد مىکند که این دو هنگام مهم را در حرکت شبانه روز گوشزد کند. و اهمیت این دو زمان بیشتر مىشود وقتى بنگریم روایات در فضیلتشان زیاد آمده و دعا در این دو وقت مستجاب است.
3- بیشتر مفسران آن را به نماز عصر تفسیر کردهاند. و نماز عصر که "الصلاة الوسطى" نام دارد بسیار با اهمیت است و در قرآن و حدیث از آن به بزرگى یاد شده است و داراى فضیلت بى شمار است. در روایتى از رسول اکرم صلى الله علیه و آله نقل شده که فرمود: "من فاتته صلاة العصر فکأنما وتر أهله و ماله" کسى که نماز عصر از او فوت شود مانند کسى است که از اهل و مال خود جدا شده و بى کس و بى مال شده است.
ان الانسان لفى خسر: این جواب قسم است که یک سنت الهى است. همانا انسان به تحقیق در حال خسران و زیان است. دو تأکید در این جمله وجود دارد یکى "إن" و دیگرى "لام تأکید" که هر دو مطلب را تأکید مىکند.و الف و لام انسان براى جنس است یعنى جنس انسان در حال زیان است. پس شامل حال همه مىشود.
زیرا عمر همچنان مىگذرد و انسان کمتر از أوقاتش به عبادت خدا مىگذراند، پس انسان در هر حال در حال گذراندن عمر ، زیانکار است. در روایتى آمده است که روز قیامت همه مردم حتى اولیاى خدا در حال حسرت و ندامتاند و لذا قیامت را یوم الحسره مىخوانند که همه بدون استثنا در آن روز پشیمانند که اى کاش بهتر و بیشتر عبادت مىکردیم و اوقاتمان را به بطالت و کسالت نمى گذراندیم. و این سان انسانها در همه ادوار با ضرر و زیان دست به گریبانند که هر چه از سرمایه عمر کاسته مىشود ذخیره و توشه آخرت کمتر مىگردد. فخر رازى در تفسیر خود از یکى از بزرگان گذشته نقل مىکند که مىگفت: معناى آیه را از یک مرد یخ فروش فهمیدم. او فریاد مىزد: "ارحموا من یذوب رأس ماله" به کسى که سرمایه اش دارد آب مىشود رحم کنید. او گوید: پیش خود گفتم این است معناى "انّ الانسان لفى خسر" زیرا عمر انسان مانند آن یخها آب مىشود و از بین مىرود و سرمایه اى براى خویشتن نمىاندوزد.
در روایتى از امام هادى علیه السلام نقل شده که فرمود: "الدنیا سوقٌ ربح فیها قوم و خسر آخرون" دنیا مانند بازارى است که برخى در آن سود مىکنند و برخى ضرر.
إلا الذین آمنوا: سرانجام زیانکاران را استثنائى هست. نخبگانى هستند که از این قاعده کلى مستثنایند. امام صادق علیه السلام طى روایتى مىفرماید: "استثنى أهل صفوته من خلقه" در میان آفریدگانش، نخبگان را استثنا کرده است.
آنها چه کسانىاند؟ حضرت ادامهدهد: "آمنوا بولایة أمیر المؤمنین و تواصوا بالحق من بعدهم ذراریهم و من خلقوا بالولایة و تواصوا بالصبر أى وصوا أهلهم بالولایة و تواصوا بها و صبروا علیها" آنان که به امیر المؤمنین علیه السلام ایمان آوردند و به حق که ولایت او و فرزندانش است پس از خودش سفارش کردند و فرزندان خود را به این ولایت و به صبر و تحمل سختىها در این راه توصیه کردند ؛ اینان نخبگانى هستند که روز رستاخیز زیانکار نخواهند بود.
به هر حال استثنا شامل حال مؤمنانى مى شود که نه تنها در زبان و قلب ایمان دارند بلکه با عمل نیز ایمانشان محرز و ثابت است، و اینان با دو خاصیت مهم از دیگران جدایند و آن سفارش کردن خود و دیگران به حق و پذیرش آن در هر زمان و مکان، در خوشى و سختى و در سرّاء و ضرّاء و سفارش دوم سفارش به صبر است که صبر از عزائم امور مىباشد و بسیار اهمیت دارد بلکه بالاتر از آن چیزى نیست.
انسان مؤمن باید در هر حال براى خدا صبر کند و تمام زورگوئیها و شکنجهها و سختىها و شدتها و گرسنگىها و ناأمنىها را در راه حق و در راه تحقق آن تحمل کند. چنیناند نخبگان و اولیاى خدا که امید است با طلب توفیق از او ما را به راه آنان هدایت کند و با آنان محشور فرماید. آمین رب العالمین.
در این سوره کوتاه مطالب بسیار ارزشمندى گنجانده شده که به برخى از آنها فهرستوار إشاره مىشود.
خداوند در قرآن کریم به بعضى از مخلوقات و آفریدههایش بنا به اهمیتى که دارند و یا به خاطر اقتضاى مقام، سوگندخورد. در این سوره مبارکه به "عصر" سوگند خورده است. عصر چیست؟
مفسرین در این کلمه توجیهات و تأویلات بسیار دارند که مهمتر از آنها چند چیز است:
1- عصر به معناى دهر و زمان است.و این قول ابن عباس مىباشد که خداوند به زمان و دوران قسم مىخورد زیرا دهر و زمان براى خردمندان بسیار ارزشمند است که از آن عبرت مىگیرند. و چه بسا با سایر آیات سوره نوعى سازگارى و تناسب داشته باشد چه بحث از زیان و ضرر انسان است که پیوسته عمرش مىگذرد و کمتر عبرت مىگیرد.
2- برخى دیگر از مفسران گفتهاند که مقصود وقت عصر و چاشت مىباشد که آخرین ساعات روز در این زمان سپرىشود و به هر حال به قدرت و سلطنت خداوند باز مى گردد که زمان را با اختلاف شب و روز آفرید تا عظمت خود را در این اختیار مناسب و ظریف نشان دهد. و هنگام عصر هنگامى است که آفتاب با آن همه نور و فروغ به پشت پرده تاریکى فرو مىرود تا جا را براى سلطان شب بگشاید.. و چنانکه خداوند به ضحى که اول روز است - قسم یاد کرده به عصر نیز، که آخر روز است - قسم یاد مىکند که این دو هنگام مهم را در حرکت شبانه روز گوشزد کند. و اهمیت این دو زمان بیشتر مىشود وقتى بنگریم روایات در فضیلتشان زیاد آمده و دعا در این دو وقت مستجاب است.
3- بیشتر مفسران آن را به نماز عصر تفسیر کردهاند. و نماز عصر که "الصلاة الوسطى" نام دارد بسیار با اهمیت است و در قرآن و حدیث از آن به بزرگى یاد شده است و داراى فضیلت بى شمار است. در روایتى از رسول اکرم صلى الله علیه و آله نقل شده که فرمود: "من فاتته صلاة العصر فکأنما وتر أهله و ماله" کسى که نماز عصر از او فوت شود مانند کسى است که از اهل و مال خود جدا شده و بى کس و بى مال شده است.
ان الانسان لفى خسر: این جواب قسم است که یک سنت الهى است. همانا انسان به تحقیق در حال خسران و زیان است. دو تأکید در این جمله وجود دارد یکى "إن" و دیگرى "لام تأکید" که هر دو مطلب را تأکید مىکند.و الف و لام انسان براى جنس است یعنى جنس انسان در حال زیان است. پس شامل حال همه مىشود.
زیرا عمر همچنان مىگذرد و انسان کمتر از أوقاتش به عبادت خدا مىگذراند، پس انسان در هر حال در حال گذراندن عمر ، زیانکار است. در روایتى آمده است که روز قیامت همه مردم حتى اولیاى خدا در حال حسرت و ندامتاند و لذا قیامت را یوم الحسره مىخوانند که همه بدون استثنا در آن روز پشیمانند که اى کاش بهتر و بیشتر عبادت مىکردیم و اوقاتمان را به بطالت و کسالت نمى گذراندیم. و این سان انسانها در همه ادوار با ضرر و زیان دست به گریبانند که هر چه از سرمایه عمر کاسته مىشود ذخیره و توشه آخرت کمتر مىگردد. فخر رازى در تفسیر خود از یکى از بزرگان گذشته نقل مىکند که مىگفت: معناى آیه را از یک مرد یخ فروش فهمیدم. او فریاد مىزد: "ارحموا من یذوب رأس ماله" به کسى که سرمایه اش دارد آب مىشود رحم کنید. او گوید: پیش خود گفتم این است معناى "انّ الانسان لفى خسر" زیرا عمر انسان مانند آن یخها آب مىشود و از بین مىرود و سرمایه اى براى خویشتن نمىاندوزد.
در روایتى از امام هادى علیه السلام نقل شده که فرمود: "الدنیا سوقٌ ربح فیها قوم و خسر آخرون" دنیا مانند بازارى است که برخى در آن سود مىکنند و برخى ضرر.
إلا الذین آمنوا: سرانجام زیانکاران را استثنائى هست. نخبگانى هستند که از این قاعده کلى مستثنایند. امام صادق علیه السلام طى روایتى مىفرماید: "استثنى أهل صفوته من خلقه" در میان آفریدگانش، نخبگان را استثنا کرده است.
آنها چه کسانىاند؟ حضرت ادامهدهد: "آمنوا بولایة أمیر المؤمنین و تواصوا بالحق من بعدهم ذراریهم و من خلقوا بالولایة و تواصوا بالصبر أى وصوا أهلهم بالولایة و تواصوا بها و صبروا علیها" آنان که به امیر المؤمنین علیه السلام ایمان آوردند و به حق که ولایت او و فرزندانش است پس از خودش سفارش کردند و فرزندان خود را به این ولایت و به صبر و تحمل سختىها در این راه توصیه کردند ؛ اینان نخبگانى هستند که روز رستاخیز زیانکار نخواهند بود.
به هر حال استثنا شامل حال مؤمنانى مى شود که نه تنها در زبان و قلب ایمان دارند بلکه با عمل نیز ایمانشان محرز و ثابت است، و اینان با دو خاصیت مهم از دیگران جدایند و آن سفارش کردن خود و دیگران به حق و پذیرش آن در هر زمان و مکان، در خوشى و سختى و در سرّاء و ضرّاء و سفارش دوم سفارش به صبر است که صبر از عزائم امور مىباشد و بسیار اهمیت دارد بلکه بالاتر از آن چیزى نیست.
انسان مؤمن باید در هر حال براى خدا صبر کند و تمام زورگوئیها و شکنجهها و سختىها و شدتها و گرسنگىها و ناأمنىها را در راه حق و در راه تحقق آن تحمل کند. چنیناند نخبگان و اولیاى خدا که امید است با طلب توفیق از او ما را به راه آنان هدایت کند و با آنان محشور فرماید. آمین رب العالمین.
تبلیغات
