خدمت به مردم

«مَن قَضى حاجَةً لاَخیهِ کُنتُ واقِفاً عِندَ میزانِهِ فَاِن رَجَحَ وَ اِلاّ شَفَعتُ لَهُ».(1)
هر که حاجت برادر مؤمنش را روا کند روز قیامت کنار ترازوى اعمالش مى‏ایستم، اگر موفق نشود من از او شفاعت خواهم کرد.
رسولخدا صلى‏اللّه علیه وآله:
«خَیرُ النّاسِ مَن نَفَعَ وَ وَصَلَ وَأَعانَ».(2)
بهترین مردم کسى است که به مردم نفع رسانده، آنان را به هم نزدیک نماید و به ایشان کمک کند.
رسولخدا صلى‏اللّه علیه وآله:
«جُبِلَتِ القُلُوبُ عَلَى حُبِّ مَن أَحسَنَ اِلَیها وَ بُغضِ مَن أَساءَ اِلَیها».(3)
خدمت به مردم باعث تسخیر قلب آنان مى‏باشد و بدرفتارى با مردم باعث جلب بغض و تنفر آن‏هاست.
رسولخدا صلى‏اللّه علیه وآله:
«مَن قَضى لأَخیهِ المُؤمِنِ حاجَةً کانَ کَمَن خَدَمَ اللّهَ عُمرَهُ».(4)
کسى که حاجتى از برادر مؤمنش را روا کند، مانند کسى است که در تمام عمرش به خداوند خدمت کرده است.
رسولخدا صلى‏اللّه علیه وآله:
«مَن سَعى فى حاجَةِ أَخیهِ المُؤمِنِ لِلّهِ عَزَّوَجَل فیها رِضاءٌ وَ لَهُ فیها صَلاحٌ فَکَأَنَّما خَدَمَ اللّهَ عَزَّوَجَل أَلفَ سَنَةٍ لَم یَقَع فى مَعصِیَتِةِ طَرفَةَ عَینٍ».(5)
هر که براى رفع حاجت برادر مؤمنش - که به صلاح اوست و موجب رضایت خداوند است - تلاش کند، مانند کسى است که خداوند - عزوجل - را هزار سال پرستیده است و لحظه‏اى مرتکب گناه نشده است.
رسولخدا صلى‏اللّه علیه وآله:
«ما فِى اُمَّتِى عَبدٌ أَلطَفَ أَخَاً لَهُ فِى اللّهِ بِشَى‏ءٍ مِن لُطفٍ اِلاّ أَخدَمَهُ اللّهُ مِن خَدَمِ الجَنَّةِ».(6)
هر کس از امت من به برادر (مؤمنش) در راه خدا لطفى کند (هر لطفى که باشد) خداوند از خادمان بهشتى به او عطا مى‏کند.
رسولخدا صلى‏اللّه علیه وآله:
«اَیُّما مُؤمِنٍ مَنَعَ مُؤمِناً شَیئاً مِمّا یَحتاجُ الَیهِ وَ هُوَ یَقدِرُ عَلَیهِ مِن عِندِهِ اَو مِن عِندِ غَیرِهِ اَقامَهُ اللّهُ یَومَ القِیامَة ِمُسوَدّاً وَجهَهُ مُزرَقَّةً عَیناهُ مَغلُولَةً یَداه اِلى عُنُقِهِ فَیُقالُ هذا الخائِنُ الَّذى خانَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ ثُمَّ یُؤمَرُ بِهِ اِلَى النّارِ».(7)
هر مؤمنى نیاز مؤمن دیگرى را در صورت قدرت داشتن - چه قدرت شخصى داشته باشد و چه قدرت داشته باشد از دیگران بگیرد - برطرف نکند؛ خداوند روز قیامت او را در حالى محشور مى‏کند که صورتش سیاه و چشمانش سرخ و دست هایش به گردنش آویخته شده است و گفته مى‏شود این خائنى است که به خداوند و پیامبرش خیانت کرده است و دستور داده مى‏شود که او را به جهنم ببرند.
امام على علیه‏السلام:
«خَیرُ النّاسِ مَن تَحمِلَ مَئُونَةَ النّاسِ».(8)
بهترین مردم کسى است که بار مردم را به دوش کشد.
امام على علیه‏السلام:
«مِن کَمالِ السَّعادَةِ السَّعىُ فى صَلاحِ (اصلاح) الجُمهُورِ».(9)
از والاترین خوشبختى‏ها اصلاح امورات مردم است.
امام على علیه‏السلام:
«وَ قَد سُئِلَ أَىُّ النّاسِ أَحَبُّ اِلَیکُم؟ قالَ: أَنفعُ النّاسِ لِلنّاسِ؛ قیلَ فَأَىُّ الأعمالِ أفضَلُ؟ قالَ: ادخالُکَ السُّرُورَ عَلى المُؤمِنِ؛ قیلَ وَ ما سُرُورُ المُؤمِنِ؟ قالَ: اشباعُ جُوعَتِهِ و تَنفیسُ کُربَتِهِ وَ قَضاءُ دَینِهِ وَ مَن مَشى مَعَ أخیهِ فى حاجَةٍ کانَ کَصِیامِ شَهرٍ وَ اعتِکافِهِ وَ مَن مَشى مَعَ مَظلُومٍ یُعینُه ثَبَّتَ اللّه قَدَمَیهِ یَومَ تَزِلُّ الأقدامُ».(10)
از حضرت على علیه السلام پرسیده شد: چه کسى نزد شما محبوب‏تر است؟ فرمودند: سودمندترین مردم براى دیگران: پرسیده شد: کدام یک از اعمال بهتر است؟ فرمودند: خوشحال کردن مؤمن. پرسیده شد: خوشحال کردن مؤمن چگونه باید باشد؟ فرمودند: سیراب کردن او و رفع حاجتش و اداى قرض‏هایش ؛ هر کس در جهت رفع حاجت برادر مؤمنش قدمى بردارد، گویا یک ماه روزه گرفته و معتکف بوده است و هر کس در جهت یارى مظلومى قدم بردارد، خداوند قدمهایش را - در روزى که قدم‏ها لرزانند - استوار مى‏گرداند.
امام صادق علیه‏السلام:
«وَ زَکاةُ الرِّجلِ السَّعىُ فِى حُقُوقِ اللّهِ تَعالَى مِن زِیارَةِ الصَّالِحینَ وَ مَجالِسِ الذِّکرِ وَ اِصلاحِ النَّاسِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ وَ الجِهادِ وَ ما فیهِ صَلاحُ قَلبِکَ وَ سَلامَةُ دِینِکَ».(11)
زکات (نعمت) پا عبارتست از تلاش در بجا آوردن حقوق اللّه که عبارتند از دیدار خوبان و شرکت در مجالس یاد خدا، و اصلاح امورات مردم و صله رحم و مبارزه (در راه خدا) و تلاش در تمامى امورات دینى که سلامت قلب را به دنبال دارد.
امام صادق علیه‏السلام:
«مَن فَرَّجَ عَن مُؤمِنٍ کُربَةً فَرَّجَ اللّه عَنهُ کُربَتَهُ وَ مَن سَتَرَ عَلى مُؤمِنٍ سَتَر اللّهُ عَلى عَورَتِهِ وَ لا یَزالُ اللّهُ فى عَونِهِ مادامَ فى عَونِ أَخیه».(12)
هر که مشکلى از مؤمنى حل کند، خداوند مشکلش را حل مى‏کند؛ و هرکه (عیب) مؤمنى را بپوشاند، خداوند آبرویش را حفظ مى‏کند و مادامى که در حال کمک کردن به دیگران است، به او کمک مى‏کند.
امام کاظم علیه‏السلام:
«عونک للضّعیف من افضل الصّدقة».(13)
کمک کردنت به ناتوان، از بهترین صدقه هاست.
امام کاظم علیه‏السلام:
«انّ من اوجب حقّ اخیک ان لا تکتمه شیئاً ینفعه لامر دنیاه و لامر آخرته».(14)
همانا واجب‏ترین حق برادرت بر تو آن است که چیزى را که سبب نفع دنیا و آخرت اوست، از وى پنهان نکنى.
پى‏نوشت‏ها: -
1. مستدرک الوسائل، ج 12، ص 405.
2. مستدرک الوسائل، ج 12، ص 390.
3. من لایحضره الفقیه، ص 380.
4. أعلام الدین، ص 148.
5. کمال‏الدین، ج 2، ص 541.
6. مستدرک الوسائل، ج 12، ص 418.
7. کافى، ج 2، ص 367.
8. غررالحکم، ص 371، ح 8413.
9. غررالحکم، ص 482، ح 11128.
10. عوالى الآلى، ج 1، ص 377.
11. مستدرک الوسائل، ج 7، ص 45.
12. عوالى الآلى، ج 1، ص 374.
13. تحف العقول، ص 414.
14. بحارالانوار، ج 75، ص 328.