علم و عالم‏

«انّ الله یطاع بالعلم و یعبد بالعلم و خیر الدّنیا و الآخرة مع العلم »1
براستى خداى متعال با علم ،اطاعت و عبادت مى‏شود و خیر دنیا و آخرت همراه علم است».
نبى اعظم صلى الله علیه و آله:
«ان العلم یهتف بالعمل فان اجابه و الاّ ارتحل عنه»2
علم، عمل مى‏طلبد، اگر عالم آن را (با عمل خویش) پاسخ داد(چه بهتر) و گرنه دانش از او رخت برمى‏بندد.
رسول الله صلى الله علیه و آله:
«زیارة العلماء احبّ الى اللّه تعالى - من سبعین طوافاً حول البیت و افضل من سبعین حَجَّةً و عمرةً مبرورةً مقبولة...»3
نزد خداوند متعال، دیدار دانشمندان، از هفتاد بار طواف پیرامون خانه کعبه محبوبتر و از هفتاد حجّ و عمره مقبول و مبرور، برتر است.
امام على علیه السلام:
«الا اخبرکم بالفقیه حقّاً؟ قالوا: بلى یا امیرالمؤمنین،قال: من لم یقنَطِ النّاسَ من رحمة اللّه و لم یُؤمِنهُم من عذاب اللّه و لم یُرَخَّص لهم فى معاصى اللّه»4
آیا شما را خبر دهم درباره فقیه حقیقى؟ گفتند: آرى اى امیر مؤمنان؛ فرمود: او کسى است که مردم را از رحمت خدا نومید نگرداند و آنان را از عذاب الهى آسوده خاطر نکند و آنان را در ارتکاب معاصى رخصت ندهد.
امام على علیه السلام:
«العلم اکثر مِن اَن یُحاط به فخذوا من کلّ علمٍ احسنه»5
علم بیشتر از آن است که تمامش فرا گرفته شود، پس شما از هر علمى بهترش را فرا گیرید.
امام على علیه السلام:
«انّ کمال الدّین طلب العلم و العمل به الا و انّ طلب العلم اَوجَبُ علیکم من طلب المال»6
کمال دین در طلب دانش و عمل بدان است. آگاه باشید که آموختن دانش واجبتر است از اندوختن مال.
امام على علیه السلام:
«من المفروض على کلّ عالمٍ ان یصون بالورع جانِبَهُ و ان یَبذُل علمَهُ لطالبه»7
بر هر دانشمندى لازم است که با پرهیزکارى مراقب خویش باشد و دانش خود را در اختیار طالبان علم قرار دهد.
امام على علیه السلام:
«انّما العالم مَن دعاه علمه الى الورع و التّقى و الزّهد فى عالم الفناء و التولّه بجنّة المأوى»8
عالم کسى است که عملش او را به پارسایى و خداترسى و زهد در جهان فانى و شوق به بهشت جاودان فرا خواند.
امام على علیه السلام:
«انّ العلم حیاة القلوب و نور الابصار مِنَ العمى و قوّة الابدان من الضّعف»9
براستى که دانش حیاتبخش دلها و روشنى بخش چشمها از کورى و نیرو بخش بدنها از ناتوانى است.
امام على علیه السلام:
«بالعلم یطاع اللّه و یعبد و بالعلم یعرّف اللّه و یوحِّد و بالعلم توصل الارحام و به یعرف الحلال و الحرام. و العلم امام العقل و العقل تابعه، یلهمه السعداء و یحرمه الاشقیاء»10
به وسیله علم است که خداوند اطاعت و عبادت مى‏شود، با علم معرفت خداوند و توحید او حاصل مى‏شود، به وسیله علم صله رحم انجام و حلال از حرام بازشناخته مى‏شود و علم پیشواز عقل و عقل تابع آن است و سعادتمندان بدان الهام مى‏یابند و تیره بختان، محروم مى‏شوند.
امام صادق علیه السلام:
«انّ الحکمة المعرفة و التفقّه فى الدّین، فمن فَقِهَ منکم فهو حکیمٌ، و ما احدٌ یموت من المؤمنین احبّ الى ابلیس من فقیهٍ»11
همانا حکمت، شناخت خداوند و ژرف نگرى در دین است پس هر کس از شما (شیعیان) فقیه شود به حکمت دست یافته، و مرگ هیچ یک از مؤمنان نزد ابلیس محبوبتر از مرگ فقیه نیست.
امام رضا علیه السلام:
«الا انّ الفقیه من افَاضَ خَیرَهُ و انقذهم من اعدائهم و وَفَّرَ علیهم نعم جنان اللّه و حَصَّلَ لهم رضوان اللّه تعالى»12
آگاه باشید! فقیه کسى است که خیرش را بر مردم سرازیر سازد و آنان را از دشمنانشان نجات دهد و نعمتهاى بهشتى را بر آنها افزونى بخشد و خشنودى خدا را برایشان تحصیل نماید.
امام حسن عسگرى علیه السلام:
«انّ علماءَ شیعتنا یُحشَرون فیخلع علیهم من خلع الکرامات على قَدرِ کثرة علومهم وَجِدِّهِم فى ارشاد عباد اللّه حتّى یُخلَعَ على الواحد منهم اَلفُ حُلَّةٍ من نور»13
علماى شیعه ما برانگیخته مى‏شوند در حالى که به اندازه کثرت علم، و جدّیتشان در راهنمایى بندگان خدا جامه‏اى فاخر از کرامت به ایشان پوشانده مى‏شود تا جایى که یکى از آنها هزار هزار حلّه از نور بر تن خواهد داشت.
پى‏نوشت‏ها: -
1. (بحار الانوار، ج‏1،ص‏64)
2. (بحار،ج‏2، ص‏33)
3. (عُدّهَ الدّاعى، ص‏66)
4. (مستدرک سفینةالبحار،ج‏1، ص‏482)
5. (بحار،ج‏2، ص‏48)
6. (شرح غرر،ج‏2، ص‏157)
7. (کافى،ج‏1، ص‏23)
8. (بحار،ج‏92، ص‏211)
9. (شرح غررالحکم،ج‏3، ص‏94)
10. (بحار، ج‏1، ص‏166)
11. (بحار، ج‏1، ص‏215)
12. (بحار، ج‏2، ص‏5)
13. (بحار، ج‏2، ص‏3)