چشمه محبت و معرفت

نشانه اى نورانى
اهل بیت عصمت و طهارت (ع) ستارگان درخشان, اسوه هاى فضیلت و جانشینان راستین رسول اکرم(ص) در نگهدارى دین و حفظ حوزه مسلمین هستند و در ضرورت شناخت آن فروغ هاى فروزان همین بس که حضرت محمد(ص) فرموده اند: من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه;(1) یعنى هر کس بمیرد در حالى که امام عصر خویش را نشناخته باشد به مرگ جاهلیت مرده است.
هم چنین در آیه ((قل لا اسالکم علیه اجرا الا الموده فى القربى;(2) بگو (اى پیامبر) در برابر انجام رسالتم, خواستار اجر و پاداشى جز مودت خاندانم از شما نمى باشم به این نکته اشاره شده است ولى در سوره شعرا از زبان پیامبر چندین بار آمده است: ((وما اسالکم علیه من اجر ان اجرى الا على رب العالمین))(3) (در برابر اجراى رسالتم از شما مزدى نمى طلبم, اجر من جز بر پروردگار عالمیان نمى باشد) دقت در این نکته موضوع مهمى را به اثبات مى رساند و آن این است که پیامبر زمانى مى تواند به حفظ و بقاى شریعت خویش اطمینان داشته باشد که آن را به دست افراد شایسته, مطهر و وارسته بسپارد و مردم را به سوى آنان هدایت کند.
به عبارتى دیگر زمانى تلاش مداوم حضرت محمد(ص) حفظ مى شود و نهال اسلام شکوفا مى گردد و از آفات مصون مى ماند که مردم در امر رهبرى اشتباه نکنند و به راه خطا و خطر نروند و به پیشوایان الهى روى آورند و دل به دوستى آنان بسپارند و از این وجودهاى مبارک فاصله نگیرند. این دوستى متکى به امر خدا و توصیه رسول اکرم(ص) است و پشتوانه بسیار محکمى دارد و عمیق ترین نوع ارتباط بین امت و خاندان و عترت رسول خدا(ص) را نشان مى دهد. البته کسى مى تواند در حلقه دوستان این بزرگواران باشد که در صراط مستقیم گام بردارد و همچون امامان مطیع اوامر الهى باشد و در اخلاق و رفتار به سیره و شیوه زندگى ائمه تإسى جوید.
با وجود این که خداوند از رگ گردن به آدمى نزدیک تر است, ولى اگر انسان بخواهد به مقام قدس و ملکوت تقرب یابد, باید از راه اهل بیت برود زیرا آنان سالکان راه خدایند. انتم السبیل الاعظم والصراط الاقوم.(4) آن سروران مرکز کمالات, تداوم بخش فیض لطف و رحمت الهى بر مخلوقات جهان هستند.
حضرت امام حسین(ع) در راه برقرارى عدالت و دفاع از حق, در آشفته ترین شرایط ودر حالى که امویان با تبلیغات مسموم خویش و اختناقى خوفناک جوامع اسلامى را در جاهلیتى آشکار فرو برده بودند موجودیت خود, خاندان, اولاد, عزیزان و یاران خویش را تقدیم حق نمود و مصائب گوناگونى را در این مسیر پذیرفت, به همین دلیل خداوند امتیازاتى را به آن سید جوانان بهشت و سبط رسول اکرم (ص) اختصاص داد چنان چه از امام جعفر صادق(ع) روایت شده است: خداوند با سه امتیاز فداکارى امام حسین(ع) را جبران کرد. امامت را در فرزندانش قرار داد, تربت او را شفاى بیماران گردانید, دعاى نزد قبرش را مستجاب نمود و ایام زیارتش ـ از هنگام رفتن تا بازگشتن ـ را از عمر زائر به حساب نیاورد.(5)
براین اساس علاوه بر این که سیدالشهدإ(ع) شخصیتى از اهل بیت است که آیه تطهیر در موردش صادق است و با تإکید اکید ((یطهرکم تطهیرا)) خداوند او را از هرگونه پلیدى و دون همتى منزه داشته است, فرزندانش نیز در تداوم این منزلت تا قیام قیامت در این سمت برگزیده اند و این همان نعمتى است که وقتى حضرت ابراهیم(ع) در دعاى خود از خداوند خواست, خداوند به صورت مشروط پاسخ او را داد.(6)
سفارش هاى فراوانى که از خاندان عترت در باب گرامى داشت نام و یاد امام حسین(ع) و زیارت آن امام در اوقات گوناگون سال به شیعیان رسیده است, عمق و میزان مقام الهى سالار شهیدان را به روشنى بیان مى کند. زیرا امام حسین(ع) آخرین فرد و خامس آل عبا بود و نیز آخرین نفرى است که در دامن مصطفاى پیامبران پرورش یافت و چون نبى اکرم(ص) از این دنیا به سراى سرور رحلت فرمود مردم هرگاه مى خواستند از آن حضرت یادى کنند به اهل بیتش روى مىآوردند این ماجرا استمرار داشت تا عترت نبوى به شهادت رسیدند و امام حسین(ع) آخرین نفرى بود که مسلمانان سیماى رسول اکرم(ص) را در چهره ملکوتیش مشاهده مى کردند. خلق و خویش همان اخلاق و رفتار حضرت محمد(ص) بود و با شهادت امام حسین(ع) براى احیاى سنت پیامبر و اصلاح امت آن فرستاده الهى, دیگر آخرین نشانه اى که بى واسطه در دامن پیامبر پرورش یافته و با آن حضرت در ارتباط بود از دست مردم رفت و این مصیبتى عظیم و خسرانى جبران ناپذیر به شمار مى رفت.
زیارت پیوند قلبى و عاطفى با چنین امامى است که چنین ارتباطى, انسان را از درون متحول مى کند, خانه دلش آباد مى شود, صبر در مقابل مصائب را در او تقویت مى نماید ومیزان بصیرت و معرفت آدمى با چنین انسى رو به فزونى مى رود. زیارت هاى امام حسین(ع) که در منابع معتبر شیعه وجود دارد به حق مدرسه اى هستند که تمامى کمالات انسانى را در بر دارند و کمتر فضیلتى است که فروگذار کرده باشند. پاکیزگى جسمى, روحى, تربیتى, خانوادگى و تمامى اقسام طهارت در زیارت امام حسین(ع) و زیارت سایر ائمه مورد توجه قرار گرفته و بر آن ها تإکید شده است و چنین برنامه اى زیربناى تزکیه و پالایش درونى آدمى به شمار مى رود. این مدرسه هزاران انسان وارسته و فداکار را در دامن خود پرورش داده و آنان را به سوى سعادت و معرفت ارتقا داده است. به همین دلیل رسول اکرم(ص) فرموده اند: براى شهادت حسین(ع) حرارتى در دل هاى مومنان است که هرگز به سردى نمى گراید.(7) و نیز آن حضرت تإکید نموده است: آگاه باشید که حسین درى از درهاى بهشت است هر کس با او دشمنى ورزد خداوند بوى جنت را بر او حرام مى سازد.(8)
امام باقر(ع) نوید داده اند: اگر مردم مى دانستند در زیارت حسین(ع) چه فضیلتى است از شدت شوق جان مى دادند و روحشان از حسرت, غم و اندوه جدا مى گردید. محمد بن مسلم مى گوید: در زیارت سیدالشهدإ چه اجرى است؟ حضرت فرمود: هر که حسین را به خاطر شوق او زیارت کند برایش ثواب هزار حج مقبول و هزار عمره مبرور و ثواب آزاد کردن هزار بنده در راه خدا, نوشته شود.(9) امام صادق(ع) نیز فرموده اند: هیچ کس نیست در روز قیامت مگر این که وقتى بزرگوارى زوار امام حسین(ع) را نزد خداوند مشاهده مى کند مى گوید: اى کاش امام حسین(ع) را زیارت مى کردم و در حدیث دیگر آن حضرت فرمودند: هر که از این که بر سر سفره هاى نور قرار گیرد و از این بابت خوشحال شود باید از زائرین امام حسین(ع) باشد.(10) زید شحام مى گوید از امام ششم پرسیدم براى زائر قبر امام حسین(ع) چه اجرى است؟
فرمود: همانند کسى است که خداوند سبحان را در عرش زیارت کرده باشد.(11) O هدیه اى ملکوتى
زیارت مطلقه امام حسین(ع) هفت مورد مى باشد که در کتاب ادعیه متن آنها آمده است, علاوه بر این متون زیارتى, زیارت ویژه اى براى حضرت اباعبدالله ذکر شده که آن چندین زیارت مى باشد: زیارت اول رجب, نیمه آن و نیز نیمه ماه شعبان, زیارت امام حسین(ع) در لیالى قدر و نیز در عید فطر که این زیارات در روضه مطهر یا در کربلا خوانده مى شود. زیارت مخصوصى هم براى امام حسین در روز عرفه, در منابع مستند شیعى آمده است. علاوه بر این ها براى زیارت از راه دور نیز روایاتى ذکر شده است چون عده اى به دلیل برخى مشکلات از قبیل فقر, بیمارى, مسدود بودن راهها, ناامنى و ناتوانى ناشى از سالخوردگى نمى توانند به کربلا مشرف شوند. اهل بیت براى این گونه افراد تکلیف را مشخص نموده اند. معروف ترین و پرفیض ترین زیارات از راه دور, زیارت عاشورا است این زیارت از سنخ احادیث قدسى است یعنى سال ها قبل از واقعه عاشورا خداوند آن را توسط جبرئیل به رسول خود نازل فرمود و آن چنان توصیه بر مداومت آن وارد شده که انسان را به حیرت و شگفتى وامى دارد.
زیارت عاشورا همان گونه که بیان شد در زمان رسول اکرم (ص) مطرح بوده است و نیز بعد از شهادت امام حسین(ع), در عصر امام سجاد(ع) مورد توجه قرار داشته است اما علنى گشتن آن از زمان امام باقر(ع) است زیرا امام چهارم در اختناق حکومت بنى امیه زندگى مى کرده اند و اگر این متن زیارتى توسط آن حضرت بیان مى گردید با وجود لعن و نفرین هایى که در متن زیارت در مورد غاصبین جایگاه امامت و نیز لعنت فراوان بر خاندان ابوسفیان در آن دیده مى شود موجب کشته شدن راویان, و خوانندگان آن مى گردید. هم چنین از زمان امیرمومنان(ع) به بعد توسط دومین خلیفه بخشنامه گردید که حدیثى از حضرت رسول(ص) نقل نشود و توجه مردم به قرآن باشد! این دو عامل سبب بیان نگردیدن زیارت عاشورا تا زمان امام پنجم گشت, حضرت امام محمد باقر(ع) نیز در دوران حکومت آل مروان مى زیست و او هم گرفتار فشار سیاسى این حاکمان غاصب بود و یک بار به شام احضار گردید و بنا به نقلى به دستور کارگزاران مروانى محبوس گردید اما چون دوران پایانى حکومت بازماندگان اموى بود فرصتى به دست آمد تا آن حضرت شجاعانه حقایقى را بیان فرمایند و با کنار رفتن و سقوط امویان و روى کار آمدن عباسیان که ادعاى خویشاوندى با پیامبر و عترت او را مى نمودند زمینه مساعدترى پیش آمد تا امام پنجم و امام ششم به شکل گسترده به نشر احادیث رسول اکرم(ص) بپردازند و متون ارزنده اى چون زیارت عاشورا را به طور علنى براى شیعیان مطرح سازند. درباره اهمیت این زیارت همین بس که مورد تإیید و تإکید ائمه طاهرین واقع شده و از جهات مختلف و ابعاد گوناگون داراى زمینه بحث و تحلیل است و از نظر برکات دنیوى و اخروى اهمیت وافرى دارد.
شیخ ابوجعفر طوسى در کتاب مصباح المتهجد سند این متن معنوى را ذکر نموده است: محمد بن اسماعیل فرزند بزیع و او از صالح بن عقبه و وى از پدرش و او از حضرت باقر (ع) روایت مى کند که فرمود: هر کس حسین بن على (ع) را در روز عاشورا زیارت کند و نزد قبر آن حضرت گریان شود روز قیامت خداوند را با ثواب دو هزار حج و دو هزار عمره و دو هزار جهاد ملاقات کند آن هم ثواب حج, عمره و جهادى که در خدمت رسول اکرم(ص) و ائمه طاهرین (ع) بوده باشد. راوى مى گوید: عرض کردم: فدایت شوم کسى که در شهر یا کشور دیگرى است و نمى تواند در آن روز خود را به قبر آن امام برساند چه کند؟ فرمودند: اگر چنین است به صحرا یا بالاى بام خانه خود رود و با سلام, اشاره به سوى مرقد آن حضرت کرده, بر لعن تلاش جدیت نماید و بعد دو رکعت نماز بخواند و این کار را هنگام بر آمدن روز, قبل از ظهر انجام دهد. آن گاه هم خودش در مصیبت آن حضرت گریه کند و هم اگر در تقیه و حالت خوف نمى باشد. امر نماید تا خانواده اش بر حضرت بگریند, در خانه اش مجلس مصیبتى منعقد کند, مصیبت حضرت سیدالشهدإ را به یکدیگر تعزیت گویند, من ضامن مى شوم که اگر کسى این عمل را انجام دهد, خداوند تمام ثواب ها را به او عنایت فرماید. راوى گوید چگونه یکدیگر را تعزیت و تسلیت گوئیم: امام فرمود بگوئید: عظم الله اجورنا بمصابنا الحسین(ع) و جعلنا و ایاکم من الطالبین بثاره مع ولیه الامام المهدى من آل محمد(ص): خداوند اجر ما را به سوگوارى بر حسین بیفزاید و ما و شما را از خونخواهان او همراه با ولى خود امام مهدى آل محمد قرار دهد.(12) سپس حضرت افزودند: اگر مى توانى آن روز براى حاجتى از خانه بیرون مرو که حاجت مومن در آن حال برآورده نمى شود و اگر هم عملى شود میمون نخواهد بود و چیزى را در آن روز در منزل ذخیره نکند که اگر چنین کند برکت آن از بین مى رود. کسى که طبق این دستور عمل کند ثواب هزار حج, هزار عمره و هزار جهاد همراه با رسول براى او خواهد بود و اجر هر نبى, رسول, وصى, صدیق و شهیدى که از ابتداى خلقت دنیا تاکنون در راه خدا درگذشته و یا به شهادت رسیده را خواهد داشت.(13)
صالح بن عقبه و سیف بن عمیره گفته اند که علقمه بن محمد حضرمى گفت که به امام باقر(ع) عرض کردم تعلیم بفرمائید مرا دعائى که آن را در این روز هرگاه امام را از نزدیک زیارت کنم بخوانم و نیز دعایى که بعد از زیارت امام حسین(ع) از راه دور باید بخوانم به من آموزش دهید.
حضرت فرمود اى علقمه هر گاه تو به جاى آوردى آن دو رکعت نماز را, بعد از آن که با سلام به سوى حضرت امام حسین(ع) اشاره مى کنى در آن زمان بعد از گفتن تکبیر این قول (زیارت) را بگوى. هرگاه چنین کردى به درستى که دعا کرده اى به آن چیزى که دعا مى کند به وسیله آن زائران امام حسین(ع) از ملائکه و خداوند برایت صد هزار هزار درجه بنویسد و هم چون کسى باشى که با امام حسین(ع) شهید شده باشد و در درجات با این شهیدان باشى و در همین حالت شناخته شوى و نیز ثواب زیارت هر پیامبر و زیارت هر کسى که امام را از روزى که شهید شده است برایت اختصاص دهند.
شیخ طوسى از محمد بن خالد طیاسى و او از سیف بن عمیره نقل کرده اند که گفت پس از آن که امام صادق(ع) از حیره به مدینه تشریف بردند با صفوان بن مهران و جمعى دیگر از اصحاب براى زیارت امیرمومنان(ع) خارج شدیم و بعد از آن صفوان صورت خود را به طرف قبر حضرت سیدالشهدإ نمود و با ما گفت: از این مکان آن حضرت را زیارت کنید که من در خدمت امام صادق(ع) بودم و آن حضرت از این مکان زیارت نمود. آن گاه شروع به خواندن زیارت عاشورا کرد و بعد از نماز زیارت دعاى علقمه را خواند. سیف بن عمیره مى گوید صفوان بن مهران جمال (از اصحاب نیک امام صادق و امام کاظم((ع))) گفت: امام صادق(ع) فرمود: همواره این زیارت و دعایش را بخوان که من بر کسى که این زیارت و دعاى بعد از آن را از راه دور و نزدیک مى خواند ضامنم که زیارتش قبول گردد, سعیش مورد تقدیر خداوند قرار گیرد و سلام او بر امام حسین(ع) برسد و حاجتش ـ هرچه و هر قدر باشد ـ از سوى خداوند برآورده شود. آن گاه امام صادق(ع) به من فرمود: اى صفوان من این زیارت را یافتم به این ضمانت از پدرم و پدرم از پدرش على بن الحسین و با همین ضمانت از امام حسین(ع) و او از پدر بزرگوارشان و امیرمومنان از رسول خدا(ص) و رسول اکرم(ص) از جبرئیل امین و آن فرشته الهى با همین ضمانت از خداوند متعال دریافت نموده اند.
بر این اساس زیارت عاشورا از احادیث قدسى به شمار مىآید بدین مفهوم که مفادش از جانب حق تعالى است و الفاظش توسط حضرت محمد(ص) تدوین گردیده است.
در ادامه این روایت: خداوند به ذات خویش سوگند یاد نموده است که هر کس امام حسین(ع) را با این زیارت از دور یا نزدیک زیارت کند و با این دعا, دعا نماید, زیارتش را مى پذیرم و خواهش او را هر چه قدر باشد قبول مى نمایم و برآورده مى سازم, درخواستش را عطا مى کنم, او ناامید از درگاهم برنمى گرد, بلکه شادمان و مسرور با حاجت روا شده برگشته, راه رستگارى و بهشت را مى پیماید و از آتش دوزخ مصون بوده و شفاعتش در حق هر کس غیر از دشمنان اهل بیت (ع) مورد قبول است.(14) O صفاى زیارت
در برخى منابع آمده است که زیارت عاشورا به دو طریق نقل شده است. یکى علقمه بن محمد حضرمى از امام باقر(ع) و دیگرى صفوان جمال از امام صادق(ع) ولى عبارات دومى حاوى برخى آشفتگى ها مى باشد از این جهت به خبر علقمه اعتماد گردیده است. (15)
ناگفته نماند که دعاى بعد از زیارت عاشورا را صفوان بن مهران از امام ششم نقل کرده است و این که در برخى کتب ادعیه از آن به عنوان دعاى علقمه نام برده اند, سخنى مورد تإمل است, زیرا راوى صفوان است نه علقمه و اگر بنا باشد آن را به نام روایت کننده اش نام نهد باید آن را دعاى ((صفوان)) نامید.
همان گونه که اشاره گردید مواظبت بر زیارت عاشورا در سفارش امام صادق(ع) به صفوان مورد تإکید قرار گرفته است و در میان زیارت نامه ها, این متن مقدس از عظمت ویژه اى برخوردار مى باشد, ائمه هدى و علماى شیعه در طول تاریخ بدان اهمیت وافرى مى داده اند و به خواندن آن اهتمام مى ورزیده اند, آنان که بر این سنت پسندیده مراقبت داشته اند بهره هاى خوبى از آن گرفته و اجر و ثواب والایى را به خود اختصاص داده اند. شیوه خواندن آن بدین صورت است که افرادى که مى خواهند آن را از راه دور بخوانند, باید به مکانى مرتفع بروند, ابتدا سلامى به امام حسین(ع) (رو به کربلا) نمایند. سپس قاتلان و دشمنان آن امام را مورد لعنى شدید قرار دهند. آنگاه دو رکعت نماز بگذارند سپس زیارت عاشورا را بخوانند. سرانجام پس از آخرین سجده زیارت, دو رکعت نماز اقامه نمایند.
این طریقه مورد توجه مرحوم آیه الله حاج میرزا محمد حسن شیرازى و نیز مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائرى بوده است. آیه الله حاج میرزا ابوالفضل تهرانى در اثرمعروف خود روایتى را نقل مى نماید که براساس آن چگونگى صد سلام و صد لعن آن آسان مى باشد. در این حدیث, امام هادى فرموده اند کسى که مى خواهد زیارت عاشوراى مشهور را بخواند وقتى به فراز اللهم العن اول ظالم ظلم مى رسد, یک بار به طور کامل آن را مى خواند. سپس اگر نود و نه بار بگوید: اللهم العنهم جمیعا, مانند آن است که همه این فراز لعن را صد بار گفته است. هم چنین اگر کسى یک بار عبارت سلام را تا آخر به طور کامل بخواند و بعد از آن نود و نه بار بگوید: السلام على الحسین و على على بن الحسین و على اولاد الحسین و على إصحاب الحسین مانند آن است که تمامى فراز مذکور را به طور کامل مرور کرده است.(16)
درباره برکات زیارت عاشورا و تداوم در خواندن آن به ویژه با انجام دقیق آداب و سنن مإثور به قدرى شواهد نوید دهنده اى وجود دارد که جاى بحث و گفتگو نیست.
علامه متتبع شیخ نصرالله شبسترى مى گوید: بدان که مإخذ اصلى زیارت عاشورا کتاب کامل الزیاره, مصباح کفعمى و مختصرالمصباح است و این زیارت را علماى ما بدون معارض و خلاف, تلقى به قبول نموده اند و شهرتش تا جایى مى باشد که نیاز به ذکر روات و بیان سند و احوال راویان آن نیست و چنان چه پاره اى از بزرگان گفته اند عمل به روایت آن از لحاظ شیوع و اعتماد و مشاهده نتایج مفید, خوب و سریع از کلیه اعمال مستحب موکد دیگر ممتاز و داراى ویژگى منحصر به فردى مى باشد.(17)
در حالات شیخ مرتضى انصارى آورده اند: عباداتى که شیخ از سن بلوغ تا آخر عمر به آن ها ادامه داد ـ غیر از فرایض و نوافل شبانه روزى و ادعیه و تعقیبات ـ عبارت بودند از قرائت یک جزء قرآن, نماز جعفر طیار, زیارت جامعه و زیارت عاشورا در هر روز.(18)
حاج محمود اخوان متولد 1304 هـ.ش که از سال 1320 هـ.ش به بعد با آیه الله شاهآبادى در مسجد جامع تهران آشنا گردیده است مى گوید به خاطر دارم یک بار روز تاسوعا یا عاشورا مإمورین رضاخان به مسجدجامع تهران آمدند که مانع برگزارى مراسم عزادارى بشوند و مى گفتند باید از وزارت فرهنگ اجازه بگیرید. در این حال آیه الله شاه آبادى خطاب به آقاى سید على اصغر آل احمد که صداى خوبى داشت فرمود که: زیارت عاشورا را بخوان و او هم چنان با جذبه و سوزناک خواند که در اثر آن صداى گریه و ضجه و عزادارى مردم در تمام بازار بلند شد. بعد هم آیه الله شاه آبادى خطاب به مإمورین رضاخان گفتند به آن مردک قلدر چاروادار بگو که مانع عزادارى مردم نشود و به وزیر فرهنگ هم بگو که در وزارتش را ببندد. اینجا وزارت فرهنگ ماست.(19) البته مرحوم شاه آبادى به چه صورت انفرادى و چه اجتماعى به خواندن زیارت عاشورا اهتمامى ویژه داشت.
امام خمینى (در تمام مدت اقامت ایشان در عراق) در اغلب ایام زیارتى در کنار قبر امام حسین(ع) بودند و در دهه عاشورا, هر روز زیارت عاشوراى معروفه را با صد مرتبه سلام و صد مرتبه لعن مى خواندند.(20)
آیه الله قدیرى گفته است در صحبتى که با امام خمینى داشتم و دو به دو بودیم, البته ایشان تصریح نفرمودند ولى متوجه شدم زیارت عاشوراى آقا ترک نمى شود.(21)
مرحوم شهید آیه الله قدوسى مى گفت: علامه طباطبایى در ایام محرم و صفر زیارت عاشورا را ترک نمى نمود و مى فرمود: مقیدم در زیارت عاشورا از نسخه مرحوم آیه الله سید على قاضى (استاد عرفان علامه) استفاده کنم.(22) خود شهید قدوسى نیز به زیارت عاشورا مواظبت داشت یکى از دوستانش نوشته است: موقعى که آن شهید دادستان کل بود, در عالم رویا مشاهده کردم بر اثر خواندن زیارت عاشورا به ایشان علوم خاصى داده شده است. وقتى به ایشان عرض کردم, متإثر شد و گفت: مدتى است توفیق پیدا نکرده ام و این بر اثر کثرت کارشان در دادستانى بود و آن کارها را اولى مى دانست. از این رو فرمود: مدتى است موفق به خواندن زیارت عاشورا نشده ام.(23)
علامه طباطبایى فرموده است: همسرم زن مومن و بزرگوارى بود, در معیت ایشان براى تحصیل به نجف اشرف مشرف شدیم و ایام عاشورا براى زیارت به کربلا مىآمدیم و پس از پایان این مدت چون به تبریز مراجعت کردیم, روز عاشورایى در منزل نشسته و مشغول خواندن زیارت عاشورا بود. همسرم مى گوید: ناگهان دلم شکست و با خود نجوا کردم: ده سال در کنار مرقد مطهر حضرت اباعبدالله الحسین(ع) در روز عاشورا بودیم و امروز از چنین فیضى محروم شده ایم ناگهان مشاهده کردم در حرم مطهر در زاویه حرم بین بالا سر و روبرو ایستاده ام
و رو به مرقد مطهر سیدالشهدإ(ع) مشغول خواندن زیارت هستم و حرم مقدس و مشخصات آن هم چون گذشته بود ولى چون روز عاشورا بود و مردم غالبا براى تماشا دسته هاى عزادار و سینه زن مى رفتند, تنها در پایین پاى مبارک مقابل قبر سایر شهیدان چند نفرى ایستاده بودند و برخى از خدام براى آنان زیارت مى خواندند. چون به خود آمدم, دیدم در خانه خویش نشسته ام و در همان محل مشغول خواندن بقیه زیارت عاشورا هستم.(24)
دیده بان شهید محمد منوچهرى معتقد بود اگر کسى با معرفت در خواندن زیارت عاشورا مداومت کند, در کشته شدن نیز به آقایش امام حسین(ع) اقتدا خواهد کرد. هم چون او به شهادت خواهد رسید; حاج حمید حسام, از هم رزمان او, مى گوید هر روز اوایل سحر با زمزمه زیبا و حزن انگیز او چشم بر قصرشیرین قهرمان باز مى کردیم. اما وقتى نسبت به گفته محمد یقین پیدا کردیم که در بیمارستان الله اکبر اسلام آباد بر پیکر بى سرش که خود مفسر زیارت عاشورا بود حاضر شدیم.(25)
شاعر معاصر استاد محمد على مجاهدى مى نویسد پدرم آیه الله آقامیرزا محمد مجاهدى تبریزى ارادت دیرپاى به حضرت اباعبدالله(ع) داشت و من شیفته کمالات معنوى و این اشتیاق او بودم هنوز پس از چهل و اندى سال که از رحلتش مى گذرد زمزمه هاى نیمه شب و نیایش هاى سحرگاهى و طنین زیارت عاشوراى او در گوش جانم مى پیچد(26) , و چون عارف معروف جعفر آقا مجتهدى, استاد مجاهدى را دیده بود خطاب به حجه الاسلام والمسلمین حاج سید على اکبر قریشى گفته بود: آقاجان ما ایشان را مى شناسیم. پدرشان علاوه بر مراتب علمى و کف نفس و خداباورى, شیفته امام حسین(ع) بودند و چهل سال زیارت عاشوراى ایشان ترک نشده بود و مورد عنایت آن حضرت قرار داشتند و هم اکنون نیز میهمان امام حسین(ع) هستند.(27)
ادامه دارد پاورقی ها:پى نوشت ها: 1. الغدیر, علامه عبدالحسین امینى, ج10, ص359 به نقل از بزرگان اهل سنت. 2. شورى, 23. 3. شعرا, آیات 109 ـ 127 ـ 145 ـ 164. 4. فرازى از زیارت جامعه کبیره. 5. بحارالانوار, ج44, ص221. 6. اشاره است به آیه ((واذ ابتلى ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن...)) سوره بقره, آیه124. 7. مستدرک الوسایل, محدث نورى, ج10, ص318. 8. مقتل خوارزمى, ج1, ص145. 9. وسایل الشیعه, ج10, ص348. 10. همان, ص360. 11. کامل الزیارات, ص147. 12. مصباح المتهجد, اعمال محرم, ص772. 13. همان, و نیز بحارالانوار, ج101, ص300 ـ 299. 14. منابع پیشین. 15. مصباح المنیر, آیه الله مشکینى, ص538. 16. شفإ الصدور فى شرح زیاره العاشور, میرزا ابوالفضل تهرانى, ص253 ـ 251. 17. اللولو النضید فى شرح زیاره مولانا ابى عبدالله الشهید, علامه نصر الله شبسترى, ص21 و 23, و نیز براى آشنایى با سند و احوال راویان به همین مإخذ مراجعه شود. 18. زندگانى و شخصیت شیخ انصارى, مرحوم حاج شیخ مرتضى انصارى (نواده شیخ), ص90. 19. عارف کامل, معاونت پژوهش بنیاد فرهنگى شهید شاه آبادى, ص97. 20. سیماى فرزانگان, رضا مختارى, ص180. 21. فرازهاى فروزان, از نگارنده, ص159. 22. جرعه هاى جانبخش, از نگارنده, ص266. 23. یادنامه شهید قدوسى, ص68 ـ 67. 24. جرعه هاى جانبخش, ص265. 25. روزنامه جام جم, اول اسفند 1380, شماره 525. 26. در محضر لاهوتیان, محمد على مجاهدى, ص65. 27. همان, ص46.