امر به معروف و نهى از منکر

رسول اکرم (ص):
((ثلاثه یشفعون الى الله یوم القیامه فیشفعهم: الانبیإ ثم العلمإ ثم الشهدإ. ))
سه گروه روز قیامت نزد خداوند شفاعت مى کنند و خدا شفاعتشان را مى پذیرد: انبیا, بعد علما, سپس شهدإ.

امام باقر علیه السلام:
((بئس القوم, قوم یعیبون الامر بالمعروف والنهى عن المنکر))(1)
بد قومى هستند , قومى که بر امر به معروف و نهى از منکر, عیب مى گیرند و آن را بى ارزش مى پندارند.

امام صادق علیه السلام:
((انما یإمر بالمعروف و ینهى عن المنکر من کانت فیه ثلاث خصال : عالم بما یإمر به تارک لما ینهى عنه, عادل فیما یإمر عادل فیما ینهى, رفیق فیما یإمر رفیق فیما ینهى به.))(2)
کسى امر به معروف و نهى از منکر مى کند که سه ویژگى در اوست: به آنچه بدان دعوت مى کند آگاهى دارد و از آنچه باز مى دارد کناره مى گیرد, در امر و نهى خود مرز عدالت را پاس مى دارد و با نرمى و مهربانى امر به معروف و نهى از منکر مى کند.

امام على علیه السلام:
((ما إعمال البر کلها, والجهاد فى سبیل الله عند الامر بالمعروف و النهى عن المنکر الا کنفثه فى بحر لجى)).(3)
تمامى اعمال و کارها حتى جهاد در راه خدا در برابر امر به معرف و نهى از منکر مانند قطره اى در مقابل یک دریاى بزرگ و پهناور است.

امام على علیه السلام:
[))فرض الله] الامر بالمعروف مصلحه للعوام, والنهى عن المنکر ردعا للسفهإ)). (4)
خداوند متعال امر به معروف را براى صلاح و مصلحت هاى جامعه و نهى از منکر را براى راندن بى خردان (نادانان) از گناه, واجب کرد.

امام على علیه السلام:
((من لم یعرف بقلبه معروفا, و لم ینکر منکرا , قلب فجعل اعلاه اسفله, و اسفله إعلاه)).(5)
آن که کارهاى خوب را به دل, نیک نشمارد و کارهاى زشت را به دل, ناپسند نشمرد, چنان واژگونه گردد بالاى او پایین, و پایین او بالا مى گردد (یعنى تشخیص خوب و بد را از دست مى دهد).

امام على علیه السلام:
((من إمر بالمعروف شد ظهور المومنین, و من نهى المنکر ارغم انوف الکافرین (المنافقین))).(6)
آن کس که به نیکى ها فرمان دهد, پشت مومنان را محکم کرده است و کسى که از زشتى ها نهى کند بینى کافران (منافقان) را به خاک مالیده است.

امام على علیه السلام:
((إیها المومنون, انه من رإى عدوانا یعمل به و منکرا یدعى الیه, فانکره بقلبه, فقد سلم و برىء, و من إنکره بلسانه فقد إجر, و هو إفضل من صاحبه, و من إنکره بالسیف لتکون کلمه الله هى العلیا و کلمه الظالمین هى السفلى, فذلک الذى إصاب سبیل الهدى, و قام على الطریق, و نور فى قلبه الیقین)).(7)
اى مومنان! به راستى آن کس که ستمى را ببیند که انجام مى شود و زشتى را که بدان فرا خوانده مى شود, اگر تنها با قلب خود زشت بداند, به سلامت خواهد ماند و گناهى بر او نیست (در صورتى که قدرت بیشتر از آن ندارد), و اگر به زبان ناپسند بشمارد البته پاداش الهى خواهد داشت و مقامش برتر از گروه نخست است, و هر که با شمشیر براى بزرگداشت نام خدا و پستى سخن ستمگران به مبارزه برخیزد, راه هدایت را یافته و به جاده حقیقى گام نهاده و نور یقین بر دلش تابیده است.

امام على علیه السلام:
((ان الامر بالمعروف والنهى عن المنکر لخلقان من خلق الله سبحانه و انهما لایقربان من إجل و لاینقصان من رزق)).(8)
به راستى که امر به معروف و نهى از منکر دو صفت از صفات خداوند سبحان است که نه مرگ کسى را نزدیک مى کنند و نه از روزى کسى مى کاهند.

امام على علیه السلام:
((لعن الله الامرین بالمعروف التارکین له, والناهین عن المنکر العاملین به)). (9)
نفرین خدا بر آن کسانى باد که امر به معروف کنند و خود آن را ترک گویند, و نهى از منکر کنند و خود مرتکب آن شوند.

امام على علیه السلام:
((مر بالمعروف تکن من إهله, وإنکر المنکر بلسانک و یدک, و باین من فعله بجهدک))(10)
به نیکى ها فرمان ده تا از اهل آن باشى و زشتى را با دست و زبان, ناپسند بشمار و بکوش تا با آن کس که آن را انجام مى دهد, بیگانه باشى.

امام على علیه السلام:
((الامر بالمعروف إفضل إعمال الخلق))(11)
برترین کارهاى مردم, امر به معروف (و نهى از منکر) است.

امام على علیه السلام:
((ائتمروا بالمعروف وامروا به, و تناهوا عن المنکر وانهوا عنه))(12)
هم خود به کارهاى نیک بپردازید و هم دیگران را به آن فرمان دهید و از کارهاى زشت دورى کنید و دیگران را هم از آن باز دارید.

پى نوشت ها:
1 . وسائل الشیعه, ج11, ص394.
2 . وسائل الشیعه, ج11, ص403.
3 . بحار, ج2, ص15.
4 . نهج البلاغه, حکمت 374.
5 . نهج البلاغه, حکمت 252.
6 . نهج البلاغه, حکمت 375.
7 . نهج البلاغه, حکمت30.
8 . نهج البلاغه, حکمت373.
9 . نهج البلاغه, خطبه 156.
10 . نهج البلاغه, خطبه 129.
11 . دستور معالم الحکم, ص71.
12 . غرر الحکم, ج1, ص103.
13 . همان, ص 150.
14 . همان, ص 108.