تعلیم و تعلم

((ثلاثه یشفعون الى الله یوم القیامه فیشفعهم: الانبیإ ثم العلمإ ثم الشهدإ. ))(1)
سه گروه روز قیامت نزد خداوند شفاعت مى کنند و خدا شفاعتشان را مى پذیرد: انبیا, بعد علما, سپس شهدإ.

امام على (ع):
((المومن العالم إعظم إجرا من الصائم الغازى فى سبیل الله.))(2)
مومن دانشور اجر و پاداشش بیش از روزه دارى است که در راه خدا جهاد مى کند.

امام على (ع):
((کلما زاد علم الرجل زاد عنایته بنفسه و بذل فى ریاضتها و صلاحها جهده.))(3)
هرچه دانش آدمى زیادتر گردد توجهش به نفس خویش فزونى مى یابد و براى نیل به سعادت و صلاح, کوشش خود را به کار مى گیرد.

امام حسن مجتبى (ع):
((انکم صغار قوم و یوشک إن تکونوا کبار قوم آخرین فتعلموا العلم فمن لم یستطع منکم إن یحفظه فلیکتبه و لیضعه فى بیته.))(4)
امام مجتبى(ع) فرزندان خود و برادرش را فراخواند و فرمود: شما خردسالان این نسل هستید و به زودى بزرگان نسل آینده خواهید بود پس علم بیاموزید و هر که توانایى حفظ آن را ندارد بنویسد و نزد خود نگه دارد.
امام على بن الحسین (ع):
((حق سائسک بالعلم: التعظیم له, والتوفیر لمجلسه و حسن الاستماع الیه و الاقبال علیه و ان لاترفع علیه صوتک.))(5)
حقآموزگارت بر تو این است که: او را احترام کنى, مجلس او را بزرگ شمارى, به گفتارش نیکو گوش سپارى, به او توجه نمایى و صدایت را از صداى او بلندتر نکنى.

امام باقر (ع):
((اذا جلست الى العالم فکن على إن تسمع احرص منک على إن تقول و تعلم حسن الاستماع کما تتعلم حسن القول.))(6)
هنگامى که نزد عالمى مى نشینى بر شنیدن حریصتر باش تا گفتن و خوب شنیدن را همچون خوب گفتن فراگیر.

امام صادق (ع):
((اذا کان یوم القیامه جمع الله عزوجل الناس فى صعید واحد و وضعت الموازین فتوزن دمإ الشهدإ مع مداد العلمإ فیرجح مداد العلمإ على دمإ الشهدإ. ))(7)
در روز رستاخیر خداوند مردم را یک جا گرد مىآورد و ترازوهاى عدالت برپا مى شود. آن گاه خون شهیدان با مرکب علمإ سنجیده مى گردد پس مرکب علما بر خون شهیدان برترى مى یابد.

امام کاظم (ع):
((تعلم من العلم ما جهلت و علم الجاهل مما علمت, عظم العالم لعلمه و دع منازعته و صغر الجاهل لجهله و لا تطرده ولکن قربه و علمه.))(8)
هر آنچه از علم نمى دانى فراگیر, و از آنچه مى دانى به جاهل بیاموز. عالم را به خاطر علمش احترام کن و از ستیزه جویى با او بپرهیز, جاهل را براى نادانیش کوچک انگار, اما او را از خود نران, نزدیکش آر و تعلیمش ده.

امام جواد (ع):
((ان الله ـ عزوجل ـ جعل فى کل من الرسل بقایا من إهل العلم یدعون من ضل الى الهدى و یصبرون معهم على الاذى.))(9)
خداوند ـ عزوجل ـ با هر پیامبرى دانشمندانى قرار داد که گمراهان را هدایت مى کنند و با پیامبران در مصیبت ها شکیبایى مى ورزند.

امام حسن عسکرى (ع):
((علمإ شیعتنا مرابطون فى الثغر فمن انتصب لنا ذلک من شیعتنا کان ممن جاهد الروم... لانه یدفع عن إدیان محبینا.))(10)
دانشمندان شیعه مرزبانان اسلامند, هر کس از شیعیان که عهده دار این وظیفه شود فضیلتش بیشتر از کسى است که با رومیان مى جنگد... چون این فرد از مرزهاى اعتقادى ما پاس مى دارد.

پى نوشت ها:
1- بحار, ج2, ص15.
2- بحار, ج2, ص17.
3- مستدرک, ج2, ص310.
4- بحار, ج2, ص152.
5- بحار, ج2, ص42.
6- بحار, ج1, ص222.
7- بحار, ج2, ص14.
8- تحف العقول, ص394.
9- کافى, ج8, ص56.
10- احتجاج, ج2, ص155.