احادیثى از مولا على علیه السلام
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
امام على (ع ):
عندَ نزولِ الشّدائد یخْرُبُ حفاظُ الاخوان
(غرر الحکم , ج 2 ص 489 ح 6)
به هنگام فرود آمدن سختى ها بنیان نگهدارى برادران ویران مى شود.
امام على (ع ):
لاینتقِلُ الوَدود الوَفىُّ عَنْ حفاظِه و اِن اقصِى
(غرر الحکم , ج 2 ص 850 ح 389)
دوست وفادار, روى از دوستى نگرداند اگرچه رانده و دور کرده شود.
امام على (ع ):
مَنْ بصّرَکَ عَیبَکَ و حَفِظَکَ فى غیْبِک فَهُو الصّدیقُ فاحْفَظْه
(غرر الحکم , ج 2 ص 679ح 1084)
هر کس عیب تو را بر تو بنمایاند و در پنهان آبرویت را حفظ کند, دوست صمیمى توست ,
از وى نگهدارى کن .
رسول خدا(ص ):
انت بمنزلة الکعبة تأتى و لا تأتى فان أتاک هؤلاء القوم فسلمّوها الیک ـ یعنى الخلافةـ فاقبل منهم و ان لم یأتوک فلاتأتهم حتّى یأتوک.
(اسدالغابة, ج 4 ص 112)
مثل تو مثل کعبه است , مردم به سوى کعبه مى شتابند, نه کعبه به سوى مردم . پس اگرمردم به سویت شتافتند و خلافت را به تو واگذار کردند, بپذیر و الاّ آنها را رها کن تاخودشان به سویت گسیل شوند.>
امام على (ع ):
مَنْ احسنَ الوفاءَ استحقَّ بالاصْطِفاء
(غرر الحکم , ج 2 ص 674 ح 1028)
هر کس نیکى و وفادارى کند, سزاوار برگزیده شدن و دوستى کردن است .
امام على (ع ):
وَاحْذَرْ صَحابَةَ مَنْ یَفیلُ رَأْیُهُ وَ یُنْکَرُ عَمَلُهُ فَاِنَّ الصّاحِبَ مُعْتَبَرٌ بِصاحِبِه.
(نهج البلاغه فیض , نامهء 69)
از دوستى با کسانى که افکارشان نادرست و اعمالشان ناپسند است , دورى گزین زیراانسان از دوستش , متأثر مى شود.
امام على (ع ):
لاتَصْحَبِ المالِقَ فَیُزَیِّنَ لَکَ فِعْلَهُ وَ یَوَدّ اَنّکَ مِثْلَه.
(غرر الحکم , ص 811)
با چاپلوس (تملق گو) دوستى نکن , زیرا کار نارواى خود را در نظر تو نیک جلوه مى دهد و دوست دارد تو نیز مانند او شوى .
امام صادق (ع ):
... و انّه الیوم الّذى اقام رسول اللّه صلى الله علیه و آله أمیرالمؤمنین علماً و ابان َفضلَه و وصیّته فصام ذلک الیوم و ذلک یوم صیامٍ و قیام و اطعام الطعام و صلةالاخوان و فیه مرضات الرّحمن و مرغمة الشیطان.
(بحار,ج 98 ص 323)
... این همان روزى است که پیامبر اکرم (ص ) امیرالمؤمنین علیه السلام را چونان سالارقوم برگماشت و پرده از برترى او برگرفت و آشکار ساخت که على جانشین اوست پس حضرت آن روز را روزه گرفت و این همان روزِ روزه و عبادت و اطعام طعام ونیکى به برادران است و خشنودى خدا و خوارى ابلیس در همین روز است .
امام على (ع ):
مَنْ دعاکَ الى الدّار الباقیةَ و اعانَکَ عَلى العَمَلِ لَها فَهُوَ الصّدیقُ الشَّفیق
(غرر الحکم , ج 2 ص 681 ح 388)
هر کس تو را به سوى سراى جاوید آخرت بخواند و به کار کردن براى آن یاریت کند, پس او دوست مهربان تو است .
امام على (ع ):
الصّدیقُ مَنْ کانَ ناهیاً عنِ الظّلمِ والعُدوان ِ, معیناً عَلى البرّ والاحسان.
(غرر الحکم , ج 1 ص 94 ح 2100)
دوست کسى است که از ستم و تعدّى باز دارد و در نیکى و احسان انسان را یارى دهد.
رسول خدا(ص ):
لا عطیّن الرایة غداً رجلاً یحبّه الله و رسوله و یحبّ اللّه و رسوله کرّاراً غیر فرّار.
(کنز العمال , ج 11 ص 623)
.پرچم فتح را فردا به دست کسى مى دهم که خدا و رسول او را دوست دارند و او هم خدا و رسول را دوست دارد, حمله مى کند و هرگز فرار نمى کندو...*.
امام على (ع ):
مَن ِاتَّخَذَ اَخاً مِنْ غَیْرِ اخْتبارٍ اَلجأهُ الاضْطِرارُ الى مُرافَقَةِ الاَشْرار.
(غرر الحکم , ص 295)
کسى که ناسنجیده با دیگران پیمان دوستى مى بندد, بناچار به دوستى اشرار تن درمى دهد.
امام على (ع ):
قارِنْ أَهْلَ الْخَیْرِ تَکُنْ مِنْهُمْ وَ بایِنْ أَهْلَ الشَّرِ تَبِنْ عَنْهُم.
(نهج البلاغه , نامهء 31)
همنشین نیکان شو, تا از آنان شوى و از بدکاران دورى کن تا از آنان نباشى .
امام على (ع ):
اَحْبِبْ حَبیبَکَ هَوْناً ما عَسى أَنْ یَکونَ بغیْضَکَ یَوْماً ما وَ اَبْغِضْ بَغیضَکَ هَوْناً ما عَسى أَن یَکوُنَ حَبیبَکَ یَوْماً ما.
(تحف العقول , ص 210)
در دوست داشتن میانه رو باش , چه بسا دوست روزى دشمن گردد و در دشمن نیزمیانه رو باش , شاید روزى دشمن , دوست تو گردد.
امام على (ع ):
و من اشتَبَهَ علیکُم امرُهُ و لم تَعرفوا دینَهُ فانظروا اِلى خُلَطائه , فان کانوا اهلَ دینِ اللّه فهُوَ على دین الله , و اِن کانوا على غیرِ دینِ اللّه فلاحظَّ لهُ مِنْ دین اللّه
(بحارالانوار, ج 74 ص 197)
هرگاه وضع کسى بر شما مشتبه شد و دین او را نشناختید به دوستانش نظر کنید, اگراهل دین خدا باشند او نیز پیرو آیین خداست و اگر بر آیین خدا نباشند, او نیز بهره اى از آیین حق ندارد.
امام على (ع ):
لاتَأمَنْ صدیقکَ حتّى تختَبِرَهُ و کُنْ مِنْ عدوّکَ على اشدِّ الحَذَر
(غرر الحکم , ج 2 ص 810 ح 151 )
از دوستت ایمن مباش تا این که او را بیازمایى و بسیار با احتیاط با دشمنت برخوردکن .
امام على (ع ):
مَنْ عرفَ من اخیه وثیقةَ دینٍ و سدادَ طریقٍ فلایسمعَنَّ فیهِ اقاویلَ الرّجال
(نهج البلاغه , خطبه 141)
کسى که از دوست و برادر خود استقامت در دین و درستى را مشاهده کند, دیگر نباید به سخنان این و آن توجه نماید.
امام على (ع ):
الحازِمُ مَن تخیَّرَ لخلّتِه , فانّ المَرْءَ یُوزَنُ بِخَلیله
(غرر الحکم , ج 1 ص 89 ح 2048 )
دوراندیش کسى است که دوست نیک را برگزیند, زیرا که مرد به دوستش سنجیده مى شود.
امام على (ع ):
قدِّمِ الاختبارَ و اجدّ الاستظهارَ فى اختیار الاخوانِ و الاّ ألجأک الاضطرار الى مُقارنةِالاشرار.
(غرر الحکم , ج 2 ص 541 ح 98 )
در انتخاب دوستان , آزمایش را مقدّم دار و در جستن پشتیبان بکوش , وگرنه ناچارى تو را مجبور مى کند که با بدان دوستى کنى .
امام على (ع ):
فى الضیق یَتبیّنُ حُسْنُ مُواساةِ الرَّفیق
(غرر الحکم , ج 2 ص 512 ح 31)
خوش رفتارى رفیق هنگام تنگى و سختى معلوم مى شود.
امام على (ع ):
مَنْ لَمْ یَرْضَ مِنْ صَدیقه الاّ بایثارِه عَلى نَفْسِه دامَ سَخَطُه.
(فهرست غرر, ص 204)
کسى که راضى و خشنود نمى شود از دوست خود مگر آن که شخصیّت خود را نادیده بگیرد و رفیق نادان را بر خود ترجیح دهد, همواره در خشم و ناراحتى خواهد ماند.
امام على (ع ):
علیکَ باخوانِ الصّدقِ فاکثر مِنْ اکتسابِهم فانَّهم عُدَّةٌ عندَ الرّخاء و جُنَّةٌ عندَ البَلاء وشاوِرْ فى حدیثکَ الّذین یَخافونَ اللّهَ و احبِبِ الاخوانَ على قدْرى التّقوى
(امالى صدوق ,ص 182)
بر تو باد یاران راستین , پس بیا با آنان دوستى کن چرا که ذخیره اند هنگام رفاه و سپربلایند هنگام تنگدستى , و در سخنانت با کسى مشورت کن که از خدا بترسد و دوستان را به اندازه تقوایشان دوست بدار.
امام على (ع ):
سئل امیرالمؤمنین علیه السلام اىّ صاحبٍ شرّ؟ قال َ: المُرّینُ لکَ معصیةِ اللّه
(امالى طوسى , ج 2 ص 50)
از حضرت امیر (ع ) سؤال شد: چه دوستى بدترین دوستان است ؟ فرمود: او که معصیت و نافرمانى خدا را براى تو خوب جلوه دهد.
امام على (ع ):
خَیْرُ اخوانِکَ مَنْ دلَّکَ عَلى هُدىً و اَکْسَبَکَ تُقىً وَ صَدَّکَ عَنِ اتّباعِ هَوى
(غرر الحکم )
بهترین برادران تو کسى است که بر هدایتت دلالت کند و برایت کسب تقوى نماید واز پیروى هوى و هوست باز دارد.
امام على (ع ):
الصّدیقُ الصَّدوقُ مَنْ نَصَحَکَ فى عَیبکَ و حَفِظَکَ فى غیْبِکَ و آثرکَ على نفسِه
(غرر الحکم , ج 2 ص 80 ح 1926)
دوست راستین کسى است که تو را دربارهء عیبهایت اندرز دهد و در پشت سرت نگه دارد و تو را بر خودش مقدّم دارد.
امام على (ع ):
اَعجَزُ الناسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکتِسابِ الاخوانِ و اعْجَزُ منهُ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ ظَفَرَ بِه مِنْهُم
(نهج البلاغه , حکمت 12)
ناتوان ترین مردم کسى است که نتواند دوستى بیابد, و از او ناتوان تر کسى است که دوستان به دست آمده را رها سازد.
امام على (ع ):
لاتَصْحَبِ الشّریرَ فاِنَّ طَبْعَکَ یَسْرِقُ مِنْ طَبْعِه شَرّاً وَ انْتَ لا تَعلَم.
(شرح ابن ابى الحدید, ج 20 کلمه 147 ص 272)
از مصاحبت با انسان شرور بپرهیز, زیرا طبیعت به طور ناخودآگاه , از خوى او شرى را مى گیرد و تو از آن بى خبرى .
امام على (ع ):
مَنِ اتّخَذَ اخاً بَعْدَ حُسْنِ الاختِبارِ دامَت صُحْبَتُهُ وَ تَأَکَّدَتْ مَوَدَّتُه.
(غرر الحکم ,ص 295)
کسى که پس از آزمایش صحیح , کسى را به دوستى برگزیند رفاقتش پایدار ومودّتش استوار خواهد بود.
عندَ نزولِ الشّدائد یخْرُبُ حفاظُ الاخوان
(غرر الحکم , ج 2 ص 489 ح 6)
به هنگام فرود آمدن سختى ها بنیان نگهدارى برادران ویران مى شود.
امام على (ع ):
لاینتقِلُ الوَدود الوَفىُّ عَنْ حفاظِه و اِن اقصِى
(غرر الحکم , ج 2 ص 850 ح 389)
دوست وفادار, روى از دوستى نگرداند اگرچه رانده و دور کرده شود.
امام على (ع ):
مَنْ بصّرَکَ عَیبَکَ و حَفِظَکَ فى غیْبِک فَهُو الصّدیقُ فاحْفَظْه
(غرر الحکم , ج 2 ص 679ح 1084)
هر کس عیب تو را بر تو بنمایاند و در پنهان آبرویت را حفظ کند, دوست صمیمى توست ,
از وى نگهدارى کن .
رسول خدا(ص ):
انت بمنزلة الکعبة تأتى و لا تأتى فان أتاک هؤلاء القوم فسلمّوها الیک ـ یعنى الخلافةـ فاقبل منهم و ان لم یأتوک فلاتأتهم حتّى یأتوک.
(اسدالغابة, ج 4 ص 112)
مثل تو مثل کعبه است , مردم به سوى کعبه مى شتابند, نه کعبه به سوى مردم . پس اگرمردم به سویت شتافتند و خلافت را به تو واگذار کردند, بپذیر و الاّ آنها را رها کن تاخودشان به سویت گسیل شوند.>
امام على (ع ):
مَنْ احسنَ الوفاءَ استحقَّ بالاصْطِفاء
(غرر الحکم , ج 2 ص 674 ح 1028)
هر کس نیکى و وفادارى کند, سزاوار برگزیده شدن و دوستى کردن است .
امام على (ع ):
وَاحْذَرْ صَحابَةَ مَنْ یَفیلُ رَأْیُهُ وَ یُنْکَرُ عَمَلُهُ فَاِنَّ الصّاحِبَ مُعْتَبَرٌ بِصاحِبِه.
(نهج البلاغه فیض , نامهء 69)
از دوستى با کسانى که افکارشان نادرست و اعمالشان ناپسند است , دورى گزین زیراانسان از دوستش , متأثر مى شود.
امام على (ع ):
لاتَصْحَبِ المالِقَ فَیُزَیِّنَ لَکَ فِعْلَهُ وَ یَوَدّ اَنّکَ مِثْلَه.
(غرر الحکم , ص 811)
با چاپلوس (تملق گو) دوستى نکن , زیرا کار نارواى خود را در نظر تو نیک جلوه مى دهد و دوست دارد تو نیز مانند او شوى .
امام صادق (ع ):
... و انّه الیوم الّذى اقام رسول اللّه صلى الله علیه و آله أمیرالمؤمنین علماً و ابان َفضلَه و وصیّته فصام ذلک الیوم و ذلک یوم صیامٍ و قیام و اطعام الطعام و صلةالاخوان و فیه مرضات الرّحمن و مرغمة الشیطان.
(بحار,ج 98 ص 323)
... این همان روزى است که پیامبر اکرم (ص ) امیرالمؤمنین علیه السلام را چونان سالارقوم برگماشت و پرده از برترى او برگرفت و آشکار ساخت که على جانشین اوست پس حضرت آن روز را روزه گرفت و این همان روزِ روزه و عبادت و اطعام طعام ونیکى به برادران است و خشنودى خدا و خوارى ابلیس در همین روز است .
امام على (ع ):
مَنْ دعاکَ الى الدّار الباقیةَ و اعانَکَ عَلى العَمَلِ لَها فَهُوَ الصّدیقُ الشَّفیق
(غرر الحکم , ج 2 ص 681 ح 388)
هر کس تو را به سوى سراى جاوید آخرت بخواند و به کار کردن براى آن یاریت کند, پس او دوست مهربان تو است .
امام على (ع ):
الصّدیقُ مَنْ کانَ ناهیاً عنِ الظّلمِ والعُدوان ِ, معیناً عَلى البرّ والاحسان.
(غرر الحکم , ج 1 ص 94 ح 2100)
دوست کسى است که از ستم و تعدّى باز دارد و در نیکى و احسان انسان را یارى دهد.
رسول خدا(ص ):
لا عطیّن الرایة غداً رجلاً یحبّه الله و رسوله و یحبّ اللّه و رسوله کرّاراً غیر فرّار.
(کنز العمال , ج 11 ص 623)
.پرچم فتح را فردا به دست کسى مى دهم که خدا و رسول او را دوست دارند و او هم خدا و رسول را دوست دارد, حمله مى کند و هرگز فرار نمى کندو...*.
امام على (ع ):
مَن ِاتَّخَذَ اَخاً مِنْ غَیْرِ اخْتبارٍ اَلجأهُ الاضْطِرارُ الى مُرافَقَةِ الاَشْرار.
(غرر الحکم , ص 295)
کسى که ناسنجیده با دیگران پیمان دوستى مى بندد, بناچار به دوستى اشرار تن درمى دهد.
امام على (ع ):
قارِنْ أَهْلَ الْخَیْرِ تَکُنْ مِنْهُمْ وَ بایِنْ أَهْلَ الشَّرِ تَبِنْ عَنْهُم.
(نهج البلاغه , نامهء 31)
همنشین نیکان شو, تا از آنان شوى و از بدکاران دورى کن تا از آنان نباشى .
امام على (ع ):
اَحْبِبْ حَبیبَکَ هَوْناً ما عَسى أَنْ یَکونَ بغیْضَکَ یَوْماً ما وَ اَبْغِضْ بَغیضَکَ هَوْناً ما عَسى أَن یَکوُنَ حَبیبَکَ یَوْماً ما.
(تحف العقول , ص 210)
در دوست داشتن میانه رو باش , چه بسا دوست روزى دشمن گردد و در دشمن نیزمیانه رو باش , شاید روزى دشمن , دوست تو گردد.
امام على (ع ):
و من اشتَبَهَ علیکُم امرُهُ و لم تَعرفوا دینَهُ فانظروا اِلى خُلَطائه , فان کانوا اهلَ دینِ اللّه فهُوَ على دین الله , و اِن کانوا على غیرِ دینِ اللّه فلاحظَّ لهُ مِنْ دین اللّه
(بحارالانوار, ج 74 ص 197)
هرگاه وضع کسى بر شما مشتبه شد و دین او را نشناختید به دوستانش نظر کنید, اگراهل دین خدا باشند او نیز پیرو آیین خداست و اگر بر آیین خدا نباشند, او نیز بهره اى از آیین حق ندارد.
امام على (ع ):
لاتَأمَنْ صدیقکَ حتّى تختَبِرَهُ و کُنْ مِنْ عدوّکَ على اشدِّ الحَذَر
(غرر الحکم , ج 2 ص 810 ح 151 )
از دوستت ایمن مباش تا این که او را بیازمایى و بسیار با احتیاط با دشمنت برخوردکن .
امام على (ع ):
مَنْ عرفَ من اخیه وثیقةَ دینٍ و سدادَ طریقٍ فلایسمعَنَّ فیهِ اقاویلَ الرّجال
(نهج البلاغه , خطبه 141)
کسى که از دوست و برادر خود استقامت در دین و درستى را مشاهده کند, دیگر نباید به سخنان این و آن توجه نماید.
امام على (ع ):
الحازِمُ مَن تخیَّرَ لخلّتِه , فانّ المَرْءَ یُوزَنُ بِخَلیله
(غرر الحکم , ج 1 ص 89 ح 2048 )
دوراندیش کسى است که دوست نیک را برگزیند, زیرا که مرد به دوستش سنجیده مى شود.
امام على (ع ):
قدِّمِ الاختبارَ و اجدّ الاستظهارَ فى اختیار الاخوانِ و الاّ ألجأک الاضطرار الى مُقارنةِالاشرار.
(غرر الحکم , ج 2 ص 541 ح 98 )
در انتخاب دوستان , آزمایش را مقدّم دار و در جستن پشتیبان بکوش , وگرنه ناچارى تو را مجبور مى کند که با بدان دوستى کنى .
امام على (ع ):
فى الضیق یَتبیّنُ حُسْنُ مُواساةِ الرَّفیق
(غرر الحکم , ج 2 ص 512 ح 31)
خوش رفتارى رفیق هنگام تنگى و سختى معلوم مى شود.
امام على (ع ):
مَنْ لَمْ یَرْضَ مِنْ صَدیقه الاّ بایثارِه عَلى نَفْسِه دامَ سَخَطُه.
(فهرست غرر, ص 204)
کسى که راضى و خشنود نمى شود از دوست خود مگر آن که شخصیّت خود را نادیده بگیرد و رفیق نادان را بر خود ترجیح دهد, همواره در خشم و ناراحتى خواهد ماند.
امام على (ع ):
علیکَ باخوانِ الصّدقِ فاکثر مِنْ اکتسابِهم فانَّهم عُدَّةٌ عندَ الرّخاء و جُنَّةٌ عندَ البَلاء وشاوِرْ فى حدیثکَ الّذین یَخافونَ اللّهَ و احبِبِ الاخوانَ على قدْرى التّقوى
(امالى صدوق ,ص 182)
بر تو باد یاران راستین , پس بیا با آنان دوستى کن چرا که ذخیره اند هنگام رفاه و سپربلایند هنگام تنگدستى , و در سخنانت با کسى مشورت کن که از خدا بترسد و دوستان را به اندازه تقوایشان دوست بدار.
امام على (ع ):
سئل امیرالمؤمنین علیه السلام اىّ صاحبٍ شرّ؟ قال َ: المُرّینُ لکَ معصیةِ اللّه
(امالى طوسى , ج 2 ص 50)
از حضرت امیر (ع ) سؤال شد: چه دوستى بدترین دوستان است ؟ فرمود: او که معصیت و نافرمانى خدا را براى تو خوب جلوه دهد.
امام على (ع ):
خَیْرُ اخوانِکَ مَنْ دلَّکَ عَلى هُدىً و اَکْسَبَکَ تُقىً وَ صَدَّکَ عَنِ اتّباعِ هَوى
(غرر الحکم )
بهترین برادران تو کسى است که بر هدایتت دلالت کند و برایت کسب تقوى نماید واز پیروى هوى و هوست باز دارد.
امام على (ع ):
الصّدیقُ الصَّدوقُ مَنْ نَصَحَکَ فى عَیبکَ و حَفِظَکَ فى غیْبِکَ و آثرکَ على نفسِه
(غرر الحکم , ج 2 ص 80 ح 1926)
دوست راستین کسى است که تو را دربارهء عیبهایت اندرز دهد و در پشت سرت نگه دارد و تو را بر خودش مقدّم دارد.
امام على (ع ):
اَعجَزُ الناسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکتِسابِ الاخوانِ و اعْجَزُ منهُ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ ظَفَرَ بِه مِنْهُم
(نهج البلاغه , حکمت 12)
ناتوان ترین مردم کسى است که نتواند دوستى بیابد, و از او ناتوان تر کسى است که دوستان به دست آمده را رها سازد.
امام على (ع ):
لاتَصْحَبِ الشّریرَ فاِنَّ طَبْعَکَ یَسْرِقُ مِنْ طَبْعِه شَرّاً وَ انْتَ لا تَعلَم.
(شرح ابن ابى الحدید, ج 20 کلمه 147 ص 272)
از مصاحبت با انسان شرور بپرهیز, زیرا طبیعت به طور ناخودآگاه , از خوى او شرى را مى گیرد و تو از آن بى خبرى .
امام على (ع ):
مَنِ اتّخَذَ اخاً بَعْدَ حُسْنِ الاختِبارِ دامَت صُحْبَتُهُ وَ تَأَکَّدَتْ مَوَدَّتُه.
(غرر الحکم ,ص 295)
کسى که پس از آزمایش صحیح , کسى را به دوستى برگزیند رفاقتش پایدار ومودّتش استوار خواهد بود.