نزول قرآن در شب قـــدر
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
((انا انزلناه فى لیله القدر مبارکه انا کنا منزلین فیها یفرق کل امر حکیم))
(سوره دخان, آیات 3 و 4)
ما قرآن را در شبى مبارک فرستادیم, زیرا همواره هشدار دهنده و انذار کننده بوده ایم. در آن شب مبارک هر امرى طبق حکمت خداوند تنظیم مى شود.
مبارکه: مبارک از ماده برکت است. یعنى بسیار سودمند و جاویدان که از رحمت گسترده الهى برگرفته شده. برکت به معناى افزونى و فراخى و زیادى نعمت و روزى نیز گویند. در آیه مى خوانیم: ((و لو ان اهل القرى آمنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکات من السمإ والارض)) اگر مردم قریه ها (شهرها) ایمان آورده و تقوا پیشه خود مى ساختند, بى گمان, از آسمان و زمین بر آنها درهاى برکت و افزونى مى گشودیم.
شب قدر که در آن قرآن نازل شده, مبدإ تمام خیرات و برکات و سرچشمه نیکى ها و خوبى ها است. شبى است که مقدرات جهان بشریت با نزول قرآن در آن استحکام مى پذیرد و مشخص مى گردد.
از کجا بدانیم که ((لیله مبارکه)) همان شب قدر است؟
در سوره بقره آیه 185 مى خوانیم: ((شهر رمضان الذى انزل فیه القرآن)) ماه رمضان که قرآن در آن نازل شد. و در سوره قدر نیز مى خوانیم: ((انا انزلناه فى لیله القدر)) ما آن را در شب قدر نازل کردیم. بنابراین قطعا شب قدر در ماه رمضان است و قطعا قرآن در این شب نازل شده است.
ولى شب قدر کدام شب از شبهاى ماه مبارک رمضان است؟ از قرآن چنین چیزى مشخص نشده و در احادیث معصومین علیهم السلام نیز اشاره به سه مورد یا بیش از آن شده است, ولى ظن بیشتر این است که در دهه آخر ماه رمضان باشد و احتمال بیشتر همان سه شب نوزده و بیست و یکم و بیست وسوم ماه است. ولى به هر حال
بهتر این است که انسان هر شب ماه مبارک را به احتمال این که شب قدر باشد, به عبادت و قرائت قرآن و دعا و نیایش بگذراند و این منحصر نباشد به احیاى سه یا چهار شب هرچند اکتفاى به آن نیز بسیار ارزنده است.
نزول قرآن:
آنچه از قرآن استفاده مى شود, نزول قرآن بر دو گونه است: 1ـ نزول دفعى و کلى 2ـ نزول تدریجى. نزول دفعى یعنى قرآن بطور کامل در شب قدر بر قلب رسول اکرم(ص) و نزول تدریجى عبارت از نزول قرآن در مدت بیست وسه سال (دوران دعوت) به تدریج و به مناسبت ها و طبق رویدادها.
انا کنا منذرین: ما پیوسته انذار کننده بوده ایم. خداوند مى خواهد بفرماید که انذار و هشدار منحصر به قرآن و اسلام نمى باشد زیرا هشدارهاى الهى در طول تاریخ بوده و این سنت جاوید پروردگار است که از طریق انبیا و رسل ادامه داشته و پیامبران, ملت ها و امت ها را از نافرمانى و عصیان پروردگار برحذر داشته و انذار نموده اند.
یفرق: فرق یعنى جدا کردن و فصل چیزى از چیز دیگر تا متمایز و مشخص شوند و در مقابل آن ((احکام)) است. پس امر حکیم امرى است که الفاظش از یکدیگر متمایز نباشند.
نزول و انزال: در آیاتى که بحث از نزول دفعى و جمعى قرآن در شب قدر یا در ماه رمضان است, عبارت ((انزال)) آمده و معنایش همان نزول دفعى و تفصیلى در یک جاست.
و در مواردى که بحث از نزول تدریجى به میان آمده, عبارت ((تنزیل)) ذکر شده است.
در تفسیر على بن ابراهیم از امام کاظم(ع) نقل شده که در تفسیر آیه ((انا انزلناه فى لیله مبارکه)) فرمود:
((هى لیله القدر انزل الله عزوجل القرآن فیها الى البیت المعمور جمله واحده ثم نزل من البیت المعمور على رسول الله فى طول عشرین سنه)) لیله مبارکه همان شب قدر است که خداوند قرآن را در آن شب بر ((بیت معمور)) یک جا نازل کرد سپس از بیت معمور در طول بیست سال بر رسول خدا صلى الله علیه و آله نازل شد.
مقصود از بیت معمور چیست؟ مطالب زیادى ذکر شده که جاى آن اینجا نیست, ممکن است جایى محاذى خانه خدا باشد یا مقصود خود کعبه باشد. به هر حال هر جا باشد, قطعا مد نظر حضرت بوده و پیامبر بدون شک در جریان امر قرار گرفته است.
ضمنا ملاحظه مى شود که در این روایت براى نزول دفعى عبارت ((انزل)) آورده و در مورد تدریجى عبارت ((نزل)) به کار برده شده.
محمد بن مسلم از حمران روایت کرده که از امام باقر علیه السلام درباره این آیه مى پرسد. امام مى فرماید: ((آرى! منظور شب قدر است که هر سال در دهه آخر ماه رمضان تکرار مى شود)). در مورد آیه فیها یفرق کل امر حکیم مى فرماید: ((در شب قدر از هر سال, تمام امور آن سال که باید تا سال بعد جریان داشته باشد و رخ بدهد, چه امر خیر و چه امر شر, چه فرمانبرى مردم و چه عصیان و تمرد آنان, چه مولودهایى که به دنیا مىآیند و چه اجل هایى که فرا مى رسد, چه رزق و روزىها و چه هر امر دیگرى که تقدیر مى شود.
پس هر چه در آن شب براى آن سال تقدیر شود, همان قضاى حتمى است ولى در عین حال مشیت خداوند در آن تصرف خواهد داشت.))
فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را به عموم مسلمین بویژه شیعیان تبریک و تهنیت عرض مى کنیم و امیدواریم مومنین هرچه بیشتر توفیق دعا و عبادت و تلاوت قرآن کریم و اعمال خیر و اطعام و انفاق پیدا کنند و مورد قبول درگاه الهى قرار گیرد. آمین رب العالمین.
(سوره دخان, آیات 3 و 4)
ما قرآن را در شبى مبارک فرستادیم, زیرا همواره هشدار دهنده و انذار کننده بوده ایم. در آن شب مبارک هر امرى طبق حکمت خداوند تنظیم مى شود.
مبارکه: مبارک از ماده برکت است. یعنى بسیار سودمند و جاویدان که از رحمت گسترده الهى برگرفته شده. برکت به معناى افزونى و فراخى و زیادى نعمت و روزى نیز گویند. در آیه مى خوانیم: ((و لو ان اهل القرى آمنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکات من السمإ والارض)) اگر مردم قریه ها (شهرها) ایمان آورده و تقوا پیشه خود مى ساختند, بى گمان, از آسمان و زمین بر آنها درهاى برکت و افزونى مى گشودیم.
شب قدر که در آن قرآن نازل شده, مبدإ تمام خیرات و برکات و سرچشمه نیکى ها و خوبى ها است. شبى است که مقدرات جهان بشریت با نزول قرآن در آن استحکام مى پذیرد و مشخص مى گردد.
از کجا بدانیم که ((لیله مبارکه)) همان شب قدر است؟
در سوره بقره آیه 185 مى خوانیم: ((شهر رمضان الذى انزل فیه القرآن)) ماه رمضان که قرآن در آن نازل شد. و در سوره قدر نیز مى خوانیم: ((انا انزلناه فى لیله القدر)) ما آن را در شب قدر نازل کردیم. بنابراین قطعا شب قدر در ماه رمضان است و قطعا قرآن در این شب نازل شده است.
ولى شب قدر کدام شب از شبهاى ماه مبارک رمضان است؟ از قرآن چنین چیزى مشخص نشده و در احادیث معصومین علیهم السلام نیز اشاره به سه مورد یا بیش از آن شده است, ولى ظن بیشتر این است که در دهه آخر ماه رمضان باشد و احتمال بیشتر همان سه شب نوزده و بیست و یکم و بیست وسوم ماه است. ولى به هر حال
بهتر این است که انسان هر شب ماه مبارک را به احتمال این که شب قدر باشد, به عبادت و قرائت قرآن و دعا و نیایش بگذراند و این منحصر نباشد به احیاى سه یا چهار شب هرچند اکتفاى به آن نیز بسیار ارزنده است.
نزول قرآن:
آنچه از قرآن استفاده مى شود, نزول قرآن بر دو گونه است: 1ـ نزول دفعى و کلى 2ـ نزول تدریجى. نزول دفعى یعنى قرآن بطور کامل در شب قدر بر قلب رسول اکرم(ص) و نزول تدریجى عبارت از نزول قرآن در مدت بیست وسه سال (دوران دعوت) به تدریج و به مناسبت ها و طبق رویدادها.
انا کنا منذرین: ما پیوسته انذار کننده بوده ایم. خداوند مى خواهد بفرماید که انذار و هشدار منحصر به قرآن و اسلام نمى باشد زیرا هشدارهاى الهى در طول تاریخ بوده و این سنت جاوید پروردگار است که از طریق انبیا و رسل ادامه داشته و پیامبران, ملت ها و امت ها را از نافرمانى و عصیان پروردگار برحذر داشته و انذار نموده اند.
یفرق: فرق یعنى جدا کردن و فصل چیزى از چیز دیگر تا متمایز و مشخص شوند و در مقابل آن ((احکام)) است. پس امر حکیم امرى است که الفاظش از یکدیگر متمایز نباشند.
نزول و انزال: در آیاتى که بحث از نزول دفعى و جمعى قرآن در شب قدر یا در ماه رمضان است, عبارت ((انزال)) آمده و معنایش همان نزول دفعى و تفصیلى در یک جاست.
و در مواردى که بحث از نزول تدریجى به میان آمده, عبارت ((تنزیل)) ذکر شده است.
در تفسیر على بن ابراهیم از امام کاظم(ع) نقل شده که در تفسیر آیه ((انا انزلناه فى لیله مبارکه)) فرمود:
((هى لیله القدر انزل الله عزوجل القرآن فیها الى البیت المعمور جمله واحده ثم نزل من البیت المعمور على رسول الله فى طول عشرین سنه)) لیله مبارکه همان شب قدر است که خداوند قرآن را در آن شب بر ((بیت معمور)) یک جا نازل کرد سپس از بیت معمور در طول بیست سال بر رسول خدا صلى الله علیه و آله نازل شد.
مقصود از بیت معمور چیست؟ مطالب زیادى ذکر شده که جاى آن اینجا نیست, ممکن است جایى محاذى خانه خدا باشد یا مقصود خود کعبه باشد. به هر حال هر جا باشد, قطعا مد نظر حضرت بوده و پیامبر بدون شک در جریان امر قرار گرفته است.
ضمنا ملاحظه مى شود که در این روایت براى نزول دفعى عبارت ((انزل)) آورده و در مورد تدریجى عبارت ((نزل)) به کار برده شده.
محمد بن مسلم از حمران روایت کرده که از امام باقر علیه السلام درباره این آیه مى پرسد. امام مى فرماید: ((آرى! منظور شب قدر است که هر سال در دهه آخر ماه رمضان تکرار مى شود)). در مورد آیه فیها یفرق کل امر حکیم مى فرماید: ((در شب قدر از هر سال, تمام امور آن سال که باید تا سال بعد جریان داشته باشد و رخ بدهد, چه امر خیر و چه امر شر, چه فرمانبرى مردم و چه عصیان و تمرد آنان, چه مولودهایى که به دنیا مىآیند و چه اجل هایى که فرا مى رسد, چه رزق و روزىها و چه هر امر دیگرى که تقدیر مى شود.
پس هر چه در آن شب براى آن سال تقدیر شود, همان قضاى حتمى است ولى در عین حال مشیت خداوند در آن تصرف خواهد داشت.))
فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را به عموم مسلمین بویژه شیعیان تبریک و تهنیت عرض مى کنیم و امیدواریم مومنین هرچه بیشتر توفیق دعا و عبادت و تلاوت قرآن کریم و اعمال خیر و اطعام و انفاق پیدا کنند و مورد قبول درگاه الهى قرار گیرد. آمین رب العالمین.
تبلیغات
