موعظه خداوند

((ان الله یإمر بالعدل والاحسان و ایتإ ذى القربى و ینهى عن الفحشإ والمنکر و البغى یعظکم لعلکم تذکرون)).
(سوره نحل, آیه90)
خداوند امر مى کند به عدالت و احسان و اداى حقوق ذىالقربى, و باز مى دارد از فحشا و بدىها و تجاوز به دیگران, خداوند شما را پند مى دهد و موعظه مى کند, تا متذکر شوید و یاد آورید.
اسلام به مسایل اجتماعى و گروهى و ثبات جامعه بسیار اهمیت داده تا جایى که صلاح فرد را در گرو صلاح جامعه مى داند و آن قدر براى خیر و ثبات جامعه اهمیت قایل است که حتى احکام فردى مانند نماز و روزه و حج نیز احکامى اجتماعى تلقى مى گردد و آن ها را در راستاى رساندن خیر معنوى و مادى به جامعه مى داند و از آن به نفع و صلاح امت استفاده مى کند.
در این آیه شریفه که بازگو کننده پند الهى به مردم است, سه حکم براى برقرارى آرامش و امنیت فردى و گروهى قلمداد شده است که با اجراى آن ها, جامعه اسلامى به سرمنزل مقصود مى رسد و مدینه فاضله الهى محقق مى گردد. این سه عبارتند از:
1ـ عدالت: عدل نقیض ظلم است. عدالت از معادله گرفته شده و به معناى مساوات است. فرض عدالت و برقرارى آن در جامعه به معناى برقرارى مساوات و التزام حد وسط (نه افراط و نه تفریط) در امور است تا هر چیزى در جاى مخصوص قرار گیرد و به این سوى و آن سوى منحرف نگردد. اگر چنین عدالتى با این مفهوم کلى و با تطبیق این کلى بر جزئیاتش در جامعه حکمفرما شود, امنیت و آسایش به طور قطع برقرار مى گردد.
2ـ احسان: احسان ـ در یک کلام ـ عبارت است از رساندن خیر به دیگران که در نتیجه همگامى همگان در خیرخواهى و یارى رساندن به یکدیگر, فقر و بیچارگى و مسکنت رخت برمى بندد و رحمت و مهربانى گسترش پیدا مى کند و همگان طعم شیرین محبت و عطوفت را مى چشند و خداوند نیز به آنان نظر لطف و رحمت مى کند.
3ـ ایتإ ذى القربى: مقصود از آن صله رحم کردن و کمک مادى و مالى به خویشان است که در این باره روایات زیادى از معصومین ـ علیهم السلام ـ وارد شده و بر آن تإکید فراوان داشته اند. ولى آن چه از روایات درباره این آیه ـ بالخصوص ـ استفاده مى شود این است که مقصود از ذى القربى خویشان پیامبر است یعنى ائمه معصومین علیهم السلام, و غرض رساندن خمس اموال به امام معصوم علیه السلام است که جزء واجبات شرعى مى باشد و در زمان غیبت به نائبان امام یعنى مراجع تقلید پرداخت مى شود.
همان گونه که برقرارى این امر ضرورت دارد, باید سه چیز نیز از جامعه رخت بربندد, یعنى آن اوامر سه گانه ملازم این نواهى سه گانه است و آن سه مورد نهى شده عبارت اند از: فحشإ, منکر و بغى.
فحش و فحشإ و فاحش به کردار و گفتارى گفته مى شود که بسیار قبیح و زشت است و اصل آن تجاوز از حد مشروع مى باشد.
منکرات اعمالى است که مردم ـ بنابر فطرت ـ آن را در محیط زندگى خویش نمى پذیرند که شامل تمام اخلاق و منش هاى ناپسند و بد مى گردد.
بغى یعنى با زور حق دیگران را گرفتن و به مردم تجاوز و تعدى نمودن. و این هر نوع ظلمى را به دیگران در بر مى گیرد هرچند برخى آن را اطلاق بر زنا کرده اند, ولى منحصر به آن نیست بلکه شامل تمام انواع ستم ها مى شود.
این است موعظه خداوند که اگر به آن عمل شود, سعادت و خوشبختى در جامعه اسلامى محقق مى شود. به امید آن روز.