عزت نفس

امام على (ع): ((اکرم نفسک عن کل دنیه و ان ساقتک الى الرغائب فانک لن تعتاض بما تبذل من نفسک عوضا و لاتکن عبد غیرک و قد جعلک الله حرا)).(1)
على علیه السلام به فرزندش امام مجتبى سلام الله علیه فرمود: نفس خویش را عزیز بشمار و به هیچ پستى و دنائتى تن مده گرچه عمل پست, تو را به تمنیاتت برساند, زیرا هیچ چیز با شرافت نفس برابرى نمى کند و (به جاى عزت از دست داده) عوضى همانند آن نصیبت نخواهد شد, و بنده دیگران نباش که خداوند تو را آزاد آفریده است.
امام على (ع): ((من کرمت علیه نفسه لم یهنها بالمعصیه)).(2)
کسى که نفس شرافتمند و با عزت دارد هرگز آن را با پلیدى گناه, خوار و پست نخواهد ساخت.
امام على (ع): ((إلنفس الدنیه لاتنفک عن الدنائات)).(3)
کسى که فرومایه و دنى النفس است از کارهاى پست جدایى ندارد.
امام على (ع): ((ساعه ذل لاتفى بعز الدهر)).(4)
یک ساعت ذلت با عزت تمام دوران زندگى برابرى نمى کند.
امام على (ع): ((من تذلل لابنإ الدنیا تعرى من لباس التقوى)).(5)
کسى که در مقابل شیفتگان دنیا اظهار ذلت کند, با این عمل, جامه تقوى و پاکى را از بر خود به در آورده است.
امام على (ع): ((اعجز الناس من قدر على ان یزیل النقص عن نفسه و لم یفعل)). (6)
عاجزترین مردم کسى است که مى تواند نقائص اخلاقى خود را برطرف سازد و از انجام آن خوددارى کند.
امام صادق (ع): ((ان الله عزوجل فوض الى المومن اموره کلها و لم یفوض الیه ان یذل نفسه)).(7)
خداوند تمام کارهاى مومن را به خود او واگذار کرده ولى به او اختیار نداده که خود را خوار و ذلیل کند.
امام صادق (ع): عن زراره عن الصادق(ع): ((ان رجلا اتاه فقال اننى لا احسن ان اعمل عملا بیدى و لا احسن ان اتجر و انا محارف محتاج فقال اعمل واحمل على رإسک واستغن عن الناس)).(8)
زراره از امام صادق علیه السلام نقل کرده که مردى به حضور حضرت آمد عرض کرد دست سالمى ندارم که با آن کار کنم, سرمایه ندارم تا با آن تجارت کنم مرد محروم و مستمندى هستم چه کنم؟ حضرت مى دید که سر آن مرد سالم است و مى تواند طبق رسوم محلى با آن کار کند فرمود: بار را بر سرت ببر و خود را از مردم بى نیاز بدار (و گدایى نکن).
امام صادق (ع): ((اقصر نفسک عما یضرها من قبل ان تفارقک واسع فى فکاکها کما تسعى فى طلب معیشتک فان نفسک رهینه بعملک)).(9)
از آن چه براى جانت زیان بخش است اجتناب نما پیش از آن که مرگت فرا رسد, و در راه آزاد کردن نفس خویش از قیود سیئات اخلاقى کوشش نما همانطور که براى معاش خود تلاش مى کنى, چه آن که خودت و جانت در گرو اعمالى است که انجام مى دهى.
پاورقی ها:پى نوشت ها: 1 ) نهج البلاغه, نامه31 . 2 ) غرر الحکم, ص677. 3 ) غرر الحکم, ص117. 4 ) غرر الحکم, ص434. 5 ) فهرست غرر, ص126. 6 ) مستدرک, ج2, ص310. 7 ) اصول کافى, ج5, ص63. 8 ) محجه البیضإ, ج3, ص143. 9 ) وسائل, ج4, ص40.