نویسندگان: رضا پور حسین
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله

چکیده

متن

بر حیات روانی انسان قوانینی حاکم است که اگر این قوانین به درستی بازشناسی و در جهت تربیت جنبه‏های مختلف به کار گرفته شوند، می‏توان به نتایج سودمنی در زمینه تربیتی و تغییر در رفتار فرد دست یافت.به عنوان مثلا، در ترتیب حدوث امیال و قوای مختلف انسان، ابتدا قوه شهوی در انسان بوجود می‏آید.بر اساس این قوه، کودک انسان به سوی چیزهایی که برای او لذت‏آور باشد، گرایش نشان می‏دهد و به آنا تمایل دارد.این یافته که نتیجه یک سلسله تحقیقات تحولی است، می‏تواند در تربیت کودک مورد ملاحظه و استفاده قرار گیرد. مثلا می‏توانیم بگوییم:چون در کودک، ابتدا قوای شهوی‏{O1O}حادث می‏شود، پس باید تربیت و پرورش کودک، ابتدا ناظر بر جنبه‏های شهوی و تمایلات کودک باشد و بعد باید به پرورش جنبه‏های ذهنی و...کودک پرداخت.
یکی از قوانینی که بر حیات روانی انسان حاکم است، این اصل است که هرگاه رفتاری را با یک محرک مطلوب و خوشایند همراه کنیم، احتمال بروز مجدد آن رفتار افزایش می‏یابد.به عنوان مثال، هنگامی که کودک شما رفتار مناسبی انجام می‏دهد و شما برای او کف می‏زنید و یا به او یک خوراکی مطبوع هدیه می‏دهید، احتمال بروز مجدد آن رفتار مناسب در کودک شما افزایش می‏یابد.دلیل این امر، تقویتی است که از جانب شما در مورد این رفتار صورت گرفته است.در این مثال، کف زدن والدین، خوشحال شدن و خوردنی مطبوع، به عنوان پاداش و عامل تقویت پاسخ به شمار می‏روند و همین تقویت‏ها، احتمال بروز این پاسخ را در کودک شما افزایش می‏دهد.
این قانون در همه جنبه‏های روانی و ذهنی انسان حاکم اسست.درپرورش مذهبی ورد احسا معنوی در کودکان و نوجوانان نیز می‏توان از این اصل استفاده نمود.
اقامه‏نماز، به عنوان علی‏ترین رفتار معنوی و مذهبی محسوب می‏شود.برای اینکه بروز مجدد این رفتار را افزایش دهیم، می‏توان از این قانون سود جست.بدین معنا که هرگاه نماز را با محرکهای خوشایند و مطبوع و مطلوب همراه کنیم، دو اثر پرفایده برای کودک خواهد داشت. اثر اوّل این است که کودک همواره از نماز تداعی مطلیبی خواهد داشت و حتی یاد نماز می‏تواند حالتهای مطبوع را یادآوری وبازشناسی نماید.
اثر دوم این است که اگر رفتارهای اولیه مربوط به نماز را با تشویق‏ها و پاداشهای مطبوع همراهسازیم، مطمئنا بروز پاسخی به نام اقامه نماز را در کودک افزایش خواهیم داد.البته عکس این مسأله نیز می‏تواند به همان اندازه اثر معکوس و تنبیهی داشته باشد.به عبارت دیگر، هرگاه اقامه نماز در کودک با محرکهای ناخوشایند و نا مطلبو همراه شود، احتمال بروز مجدد چنین پاسخی(نماز)کاهش می‏یابد و از نظر عاطفی نیز کودک احساس مطبوعی از نماز نخواهد داشت.
راه درست، همراه کردن نماز با محرکهای خوشایندی است که کودک و نوجوان به آنها علاقه‏مند هستند واز مواجهه با آنها لذت می‏برند.البته نوع محرکها را بایستی متناسب با روحیه، سن و وضعیت شخصیتی فرا انتخاب نمود تا مؤثر واقع شود.
چند توصیه:
1-هرگاه پدر یا مادر خانواده و مربی آموزشگاه به نماز می‏ایستد، باخود لحن زیبا، لباس مرتب، ظاهری اراسته و معطر را همراه سازد، در این موضع، نماز رفتاری است که در نزد کودک از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود و احتمال بروز این رفتار در کودکی که نظاره‏گر آن موقعیت مطلوب بوده است، افزایش خوهد یافت.
2-هرگاه کودک شما به دلیل همانند سازی با والدین یا مربی خود به نماز می‏ایستد، او را تشویق کنید و رفتار او را تقویت نمایی.به عبارت دیگر با مشاهده رفتاری به نام نماز، محرکهای خوشایندی را با او همراه کنید تا احتمال بروز مجدد این رفتار در کودک شما افرایش یابد.این محرک می‏تواند از گفتن یک آفرینو کلمات افتخارآمیز باشد تا پاداشهای بزرگ دیگر.
3-توصیه دیگر، متوجه رسانه‏های جمعی است.اگر مطالب مربوط به نماز با قلمی فصیح و رسا و نیز در زمینه‏ای زیبا و مطلوب به چاپ برسد، فضای بهتری از لحظا زیبایی شناسی برای خواننده فراهم می‏آورد و مطلب یا انگیزه بهتری درک می‏شود.در این صورت نوع احساس عاطفی که کودک نسبت به این ادراک از خود نشان می‏دهد، دلپذیر خواهد بود.چاپ پوسترهایی که هنرمندانه، نماز و نمازگزار را به تصویر بکشند نیز می‏تواند احساس عاطفی دلپذیری نسبت به نماز برانگیزاند.در این مورد نقش هنرمندان گرافیست و نقاش و حتی خطاط نقش مهمی خواهد بود.
در حوزه صدا و سیما، پخش برنامه‏هایی در مورد نماز که با محرکهای خوشایند همراه باشد (موسیقی مطلوب، سرود زیبا، متن شیوا، صدای خوب ودلنیشی، تصویرهای دلپذیر و...)نیز می‏تواند در فضا سازی معنوی برای ادارک مطلوب نماز، تأثیر زیادی داشته باشد.
اگر در اوقات نماز و هرگاه که در مورد نماز صحبت می‏شود، محرکهای خوشایندی به بیننده و شنونده عرضه شود، احساس عاطفی مطلوبی نسبت به نماز برای آنان فراهم می‏شود و دیگر اینکه هرگاه صحبت از نماز به میان می‏آید، فرد تداعی مطبوع و مطلوبی از آن خواهد داشت.
1-منظور از قوه‏شهوی، کلا تمایلات اولیه انسان است و منظور ازشهوت، صرفا شهوت جنسی نیست.

تبلیغات