خانواده و بهره وری

چرا بهره‏وری؟
مصرف جهان از سال 1950 تاکنون تقریبا معادل کل مصرف جهان از ابتدای حیات انسان‏ تا سال 1950 است!!!و 80% این مصرف عظیم‏ در کشورهای توسعه یافته انجام شده است.
مگر کرهء خاکی چقدر ظرفیت دارد؟بنابراین‏ ناچاریم منابع تمام شدنی را به بهترین نحو مصرف کنیم.
اسراف در مصرف آب
حدود 40 سال قبل در همین تهران‏ خودمان،فریاد نیمه شب میرآب،اهالی یک‏ محل را برای ذخیرهء آب هفتگی از خواب بیدار می‏کرد و آب‏جویی که سرچشمهء آن از قنات‏ بود،آب انبارهای منازل محله را پر می‏کرد.
تأمین آب آشامیدنی توسط بشکه‏هایی بود که با گاری حمل می‏شد و هر سطل آب به‏ قیمت یک ریال!به فروش می‏رسید.و در واقع‏ بدین طریق آب آشامیدنی با آب شست و شو از هم تمیز داده می‏شد.از یخچال و فریزر خبری‏ نبود،لذا پدر خانواده هندوانه‏ها را برای خنک‏ شدن به داخل حوض رها می‏کرد و مادر با 2Lآب‏پاشی دستی گلدانها و باغچه‏ها را آب می‏داد. نزدیک ایام نوروز هم که می‏رسید فرشها را برای شست و شو به رودخانه‏های اطراف شهر می‏بردند و شستن فرشها مراسم خاص خودش‏ را داشت.در آن روزگار تهیهء آب به سختی‏ انجام می‏گرفت،اگر فردی مقداری آب را به‏ هدر می‏داد و یا در مصرف آب اسراف می‏کرد. با اعتراض همه مواجه می‏شد.اما امروز در تهران شاهد لوله‏کشی آب تصفیه شده با قابلیت‏ شرب هستیم.همهء ما می‏دانیم که برای ایجاد چنین شرایطی،چه هزینه‏های هنگفتی(از قبیل ماشین آلات،تلمبه‏خانه‏ها،تصفیه‏خانه‏ها و سدسازی و...)را متحمل شده‏ایم.
با توجه به رشد روزافزون جمعیت و منابع‏ محدود آب در کشورمان هستند خانواده‏هایی‏ که استخرهایشان را هرچند روز یکبار با آب‏ آشامیدنی پر و خالی می‏کنند و اگر شست و شوی بی‏مورد اتوموبیل و آبیاری باغ و باغچه‏ها با فشار آب همراه نباشد،مقبول‏ نمی‏افتد!زیان‏های ناشی از اسراف آب متوجه‏ همهء ماست.لذا بجاست که ما نیز همانند گذشتگانمان به کمترین مقدار آبی که به هدر می‏رود حساس باشیم.
ضایعات میوه
گفته می‏شود که حدود 50% میوه و تره‏بارکشور،از تولید تا مصرف نهایی،ضایع‏ می‏شود.این ضایعات از نحوهء چیدن از درخت‏ و قرار دادن آن در جعبه،عرضه آن در میدانهای‏ عمده فروشی و مغازه‏های خرده فروشی تا مصرف آن در منازل را دربر می‏گیرد.در حالی‏ که کشورهای پیشرفته با این مسأله مواجه‏ نیستند.
در این ارتباط یکی از کارشناسان کشاورزی‏ که برای گذراندن دوره‏ای کوتاه‏مدت به ژاپن‏ رفته بود می‏گفت:
در طی دوره یکی از مسائلی که ذهن مرا به‏ خود مشغول کرده بود،موضوع چگونگی‏ برخورد با ضایعات میوه بود.فکر می‏کردم در کشوری مانند ژاپن که از همه چیز استفادهء مناسب می‏شود حتما ضایعات میوه را تبدیل به‏ فرآوردهء غذایی دیگری مانند سرکه یا ترشی‏ و...می‏کنند.این موضوع را در یکی از باغهای‏ مورد بازدید گروهی مطرح کردم،ولی از سؤال‏ من همه متعجب شدند که کدام ضایعات میوه!؟ بعدا توضیح داده شد که در باغهای ژاپن تا رسیدن محصول به دست خریدار اصلا ضایعاتی وجود ندارد تا روی آن برنامه‏ریزی‏ کنند.
به راستی بهای این همه ضایعات میوه در کشور ما را چه کسی می‏پردازد؟
ماهی
ماهی غذایی لذیذ و سرشار از پروتئین و خواص فراوان است.در خبرهای علمی آمده‏ بود کسانی که زیاد ماهی مصرف می‏کنند، توانایی ذهنی بالاتری دارند و همچنین مصرف‏ آن در جلوگیری از کندذهنی کودکان و بزرگسالان مؤثر است.اما در کشور ما به این‏ 2Lمنبع پروتئینی کمتر توجه شده است.شاید علتهای آن گوناگون باشد،ولی مهمترین آنها ذائقهء افراد،کیفیت نامناسب بسته‏بندی و عرضهء آن است.
آموزش پخت ماهی به صورتهای مختلف از جمله استفاده از آن برای انواع خورشتها، کتلت،کباب و غیره می‏تواند همه نوع ذائقه‏ای‏ را به خود جلب کند.نظارت بر عرضهء ماهی‏ تازه به صورت بهداشتی و بسته‏بندی‏های آماده‏ برای پخت توسط مؤسسات عرضه‏کنندهء ماهی‏ می‏تواند بازار مصرف ماهی را رونق دهد و تا حد زیادی آن را جایگزین گوشت قرمز کند.
از نگاه دیگران
در خیابان اصلی رانندگی می‏کردم که یک‏ ماشین از فرعی ظاهر شد.با یک حرکت سریع‏ راه را از او گرفتم و با خود گفتم:عجب مردمی‏ هستند،اصلی و فرعی سرشان نمی‏شود. نمی‏دانم چطور شد که یکدفعه یاد دیروز عصر افتادم که می‏خواستم از همان فرعی وارد اصلی‏ بشوم و هیچ ماشینی راه نمی‏داد.منهم هر چه به‏ ذهنم می‏رسید می‏گفتم:درسته که شما اصلی‏ هستید،ولی بالاخره منهم باید از فرعی خارج‏ شوم.نمی‏خواستم باور کنم،ولی واقعیت این‏ بود که در هر دو وضعیت حق را به جانب خود داده بودم!چه خوب است قبل از هرگونه‏ قضاوت راجع به دیگران،یک لحظه خود را جای آنها بگذاریم و از زاویهء آنها به موضوع‏ نگاه کنیم.در این صورت قطعا بسیاری از قضاوت‏های غلط و درگیریها از بین خواهد رفت.