معرفی آثار و فعالیتهای قرآنی
آرشیو
چکیده
متن
آنچه در ذیل میآید، گزیده کوششهایی است که در راه نشر فرهنگ و معارف قرآنی انجام یافته، و به همت دار القرآن الکریم و ناشران و مؤلفان عزیز، به اطلاع دفتر مجله رسیده است:
دار القرآن الکریم
بسال 1352 ش، به امر حضرت آیة الله العظمی گلپایگانی مد ظله العالی تأسیس گردید.
کارهائیکه در حال بدانها اشتغال دارد:
1-تهیه و تدوین معجم مخطوطات الشیعه حول القرآن.
2-تهیه و تدوین معجم مصنفات الشیعه حول القرآن(که برای تهیه منابع لازم نامهای به مراکز علمی کشورهای اسلامی فرستاده شده است).
3-تکمیل کتابخانه تخصصی علوم قرآن برای عموم محققین.
4-تکمیل گنجینه قرآن شامل انواع قرآنهای خطی و مطبوع و نیز انواع ترجمههای قرآن به زبانهای مختلف.
5-تشکیل کنفرانس مفاهیم و علوم قرآن همه ساله 27 رجب سالروز بعثت پیامبر اکرم(ص)
6-«احیاء تراث الشیعه حول القرآن»هم اکنون تصحیح و مقابله نسخ«تفسیر الوجیز»از علی بن الحسین ابن ابی جامع العاملی، در دست اقدام است.
7-چاپ و نشر کتابهائی که با قرآن و مسائل قرآن ارتباط دارد.
8-بررسی برخی از ترجمههای فارسی قرآن و استخراج اشتباهات آنها به دو منظور:
الف-اطلاع دادن به مترجم و ناشر جهت تصحیح در چاپهای بعد
ب-تهیه و نشر یک ترجمه تفسیر گونه صحیح
9-تشویق فضلاء و علاقمندان، به تحقیق و نگارش در زمینههای مختلف مفاهیم قرآن.
دار القرآن الکریم فعالیت خود را در امور ذیل متمرکز نمود:
الف-چاپ و نشر قرآن مجید از روی یک نسخه معتبر.
ب-تصحیح قرآنهای موجود و ارسال اغلاط جهت مسئولین ذی ربط.
ج-دائر کردن کلاسهای تعلیم قرآن در سراسر کشور با تهیه کلیه امکانات.
د-جمعآوی قرآنهای خطی و انواع قرآنهای چاپی از همه کشورهای اسلامی.
ه-جمعآوری کلیه کتابهائیکه در زمینه مسائل قرآنی منتشر شده است.
طرج مهم علمی دار القرآن الکریم
تاکنون مجموعه کاملی از مفاهیم قرآن و دانستنیهای مربوط به قرآن تحت عنوان«دائرة معارف القرآن الکریم»، تدوین نیافته، لذا هیأت علمی دار القرآن با تشخیص ضرورت تدوین و نشر آن نخست طرح مقدماتی آن را در جزوهای تهیه و برای نطر خواهی جهت متخصصین فن ارسال نمود.پس از دریافت پاسخها، بر این عقیده شد که بمنظور شناسایی و جذب نیروهای متخصص کافی و کسب مهارت و تجربه لازم مقدمة باید به تدوین«الکشاف الموضوعی لآیات القرآن الکریم»بپردازد، و از بین موضوعات بیشمار قرآن، ابتداء موضوع«الانسان فی القرآن» انتخاب گردید، در حال حاضر عناوین زیر نسبتا پایان پذیرفته است.
1-انسان و جامعه2-انسان و حکومت3-انسان و سنن الهی4-انسان و اخلاق5-انسان و عبودیت 6-انسان و نعم الهی
و چون قرار بر این است که پس از تکمیل عناوین دیگر از قبیل:
1-انسان و طبیعت2-انسان و سرنوشت3-انسان و آفرینش او
4-انسان و نیازمندیهایش5-انسان و ویژگیهایش 6-انسان و قیامت
تماما از لحاظ سبک و نگارش یکجا توسط اساتید بررسی و متحد گردد، لذا قبل از پایان یافتن تمام جزوات و عناوین، به چاپ و توزیع اقدام نمیگردد.
مرکز فرهنگ معارف قرآن
حدود سالهای 1350 به بعد جناب حجة الاسلام و المسلمین آقای هاشمی رفسنجانی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران در دوران زندان رژیم ستمشاهی طی مطالعهای همه جانبه روی قرآن، مجموعهای حاوی 3000 عنوان موضوعی فراهم آوردند که بصورت فیش به یادگار مانده است.
در سال 1366 واحد فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تشکیل و مسئولیت بررسی و تکمیل نهائی طرح فرهن موضوعی را بعهده گرفت.
اهداف نهائی طرح:
اهدافی که این مرکز بویژه با گسترش در اصل طرح دنبال میکند به شرح زیر است:
الف:تهیه تفسیر موضوعی به شکلی گسترده که طبق پیشبینیهای اولیه میبایست حدود 5000 عنوان موضوعی را مورد بحث و بررسی قرار داده و در مجلدات پیاپی منتشر شود.
ب:تهیه فهرست موضوعات قرآنی به شکل معجم به عنوان کلید قرآن.
ج:تهیه تفسیر ترتیبی قرآن با روشی نوین و بدیع که در آن هر آیه نوشته شده و سپس در ذیل آن برداشتهای مستفاد از آیه به ثبت برسد.
د:تهیه و تنظیم بانک اطلاعات در موضوعات و معارف قرآنی جهت سرویسدهی به محققان.
مؤسسه در راه حق
بخض انتشارات
این موسسه در زمینه مسائل قرآنی کتابهای زیر را به چاپ رسانده است:
خدا شناسی در قرآن(به زبان عربی ترجمه شده)
جهان شناسی در قرآن
انسان شناسی در قرآن
درسهائی پیرامون شناخت قرآن
لغات القرآن الکریم، از:مرحوم محدث قمی
معجم موضوعی آیات قرآن
1-سیستماتیک بودن:در این معجم آیات قرآن کریم در عین دستهبندی موضوعی از یک پیوند و ترتیب منطقی و طبیعی برخوردار خواهد بود، بطوری که فصلو بعدی مکمل مباحث و آیات قبلی بوده و زنجیرهوار به آیات پیشین متصل میباشد و در کل یک مجموعه منظم و یکپارچه و منسجم را تشکیل دهد.
2-خدا محوری:این معجم همانند خود قرآن خدا محور میباشد، یعنی از خداشناسی شروع و دیگر مباحث با همان شیوه خدا محوری تعقیب میگردد
بنیاد بعثت
این بنیاد ر زمینه چاپ و نشر علوم و معارف قرآنی به زبانهای مختلف به این شرح همت گماشته ا ست:
الف:فارسی
آیه مباهله:محمد تقی شریعتمداری
ادیان آسمانی و مسأله تحریف:سید مرتضی عسگری
انسان در افق قرآن:محمد تقی جعفری
تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قریشی(10 جلد)
راه قرآن:سید رضا صدر
سنتهای تاریخ در قرآن:شهید سید محمد باقر صدر
سیمای انسان کامل در قرآن:جعفر سبحانی
کودکان یتیم در قرآن:سید عز الدین بحر العلوم موعود قرآن:صادق حسینی شیرازی
ب:عربی
الآیات الباهرة فی العترة الطاهرة:سید داود صابری
ایران تحت رأیة القرآن:محمود علی آذرشب
التجوید و آداب التلاوة:سید داود عطار
التوحید فی القرآن:شهید دکتر بهشتی
التفسیر المبین:محمد جواد مغنیه
حقائق التأویل فی متشابه التنزیل:سید رضی
دراسات قرآنیه:شهید سید محمد باقر صدر
دروس من القرآن:شهید مرتضی مطهری
معرفة القرآن(2 جلد):شهید مرتضی مطهری
موجز علوم القرآن:داود عطار
مجد البیان فی تفسیر القرآن:شیخ محمد حسین محمد اصفهانی
ج:انگلیسی
قرآن انگلیسی:ترجمه محمود شاکر
آشنائی با قرآن(2 جلد):شهید مرتضی مطهری
تفسیر نمونه:استاد مکارم شیرازی
مقدمهای بر قرآن:میرزا مهدی پویا
حضرت مسیح از دیدگاه قرآن
د:زبان ترکی استانبولی
انسان در قرآن:شهید مرتضی مطهری
ه:آلمانی
انسان در قرآن:شهید مرتضی مطهری
بنیاد قرآن
واحد انتشارات بنیاد قرآن در جهت گسترش فرهنگ قرآن اقدام به انتشار کتب زیر نموده است.
حقوق مدنی زوجین از دیدگاه قرآن:محمد باقر محقق
وجوه قرآن:ابو الفضل جیش ابن ابراهیم تفلیسی
اعجاز قرآن و بلاغت محمد(ص):مصطفی صادق رافعی مترجم:عبد الحسین ابن الدین
آفرینش هنری در قرآن:سید قطب
اسرار قرآن:امام احمد غزالی
انسان مسئول و تاریخساز از دیدگاه قرآن:سید محمد باقر صدر
ترجمان القرآن:میر سید شریف جرجانی
قرآن و نسل امروز:مصطفی محمود
از ژرفای قرآن:محمد رضا حسینی
اخلاق اجتماعی(تفسیر سوره حجرات): سید مرتضی شبستری
آشنائی با علوم قرآن:داود عطار مترجم:سید محم رادمنش
سه مقاله در تاریخ تفسیر و نحو:سید محمد باقر حجتی
جمال انسانیت:نعمة اللّه صالحی نجف آبادی
انسان در قرآن کریم:سید ضیاء الدین سجادی
اسرار قرآن کریم:مصطفی محمود
تاریخ و علوم قرآن:علی حجتی کرمانی
امثال قرآن:علی اصغر حکمت
حرکت و تحول از دیدگاه قرآن:محمد تقی جعفری
روح القرآن:محمد جواد مشکور
سیمای مؤمن در قرآن و حدیث:سید محمد باقر حجتی
تفسیر سوره حمد:سید مرتضی شبستری
سیمای صابران در قرآن:یوسف قرضاوی، ترجمه محمد علی لسانی فشارکی
شهادت، حسین، قرآن:محمد جواد مغنیه
جامع الحکمة:خواجه فضل الدین کاشانی
رسالة الانوار:شرف الدین نیمدهی
اسرار آیات بعثت:غلامحسین آهنی
اخلاق از دیدگاه قرآن و سنت:
قرآن و اندیشهها:جمعی از دانشمندان
تفسیر نسفی6امام ابو حفص محمد نسفی
فلسفه شناخت در قرآن کریم:علی عبد العظیم
جلوه جمال:محمد علوی مقدم
انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین قم
تفسیر المیزان، علامه طباطبائی(عربی و ترجمه فارسی)
تاریخ و علوم قرآن، سید ابو الفضل میر محمدی
تفسیر کنز الدقائق، میرزا محمد مشهدی
تفسیر سوره حمد، حضرت امام خمینی
تفسیر سوره صاد، علی مشکینی
توحید در قرآن، شهید دکتر بهشتی
الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل(تاکنون 2 جلد)، ناصر مکارم شیرازی، ترجمه محمد علی آذرشب
تأویل الایات الظاهرد، سید شرف الدین الاستراآبادی
قرآن در اسلام، علامه طباطبائی
درسهائی از قرآن، محسن قرائتی(2 جلد)
مکتبة آیة الله المرعشی-قم
فقه القرآن، سعید بن هبة اللّه الراوندی
المنتخب من تفسیر القرآن، ابو عبد الله محمد بن احمد بن ادریس الحلی
مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ابو علی الفضل بن الحسن الطبرسی.
تفسیر روح الجنان و روح الجنان، ابو الفتوح رازی تفسیر فارسی، بلابل القلاقل
بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی
قرآن و روانشناسی، دکتر محمد عثمان نجاتی، ترجمه عباس عرب
فرهنگ ترجمه و قصههای قرآن، محمد جاوید صباغیان
دراسات فنیه فی قصص القرآن، محمود البستانی
پیام قرآن سوره عصر، محمد عبده، ترجمه علاء الدین حجازی
قصص الانبیاء، قطب الدین سعید بن هبة الله الراوندی
روض الجنان و روح الجنان، ابو الفتوح رازی
بدیع القرآن، ابن ابی الاصبع المصری، ترجمه سید علی میرلوحی
تفسیر کلمات قرآن، حسنین محمد مخلوف، ترجمه حسینعلی انصاری
حقایق التأویل فی متشابة التنزیل، شریف رضی، ترجمه محمود فاضل(یزدی مطلق)
سنتهای اجتماعی در قرآن کریم، احمد حامد مقدم.
لطایفی از قرآن کریم، رشیدین الدین میبدی، محمد مهدی رکنی
تحقیقات مدرسة الامام المهدی(ع)-قم
المدخل الی التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم (2 جلد)، سید محمد باقر الموحد الابطحی.
تأویل الآیات الظاهره فی فضائل العترة الطاهره(2 جلد)السید شرف الدین علی الحسینی الاسترآبادی.
التفسیر المنسوب الی الامام ابی محمد الحسن بن علی العسکری(ع)
آیة التطهیر فی احادیث الفریقین(2 جلد)، السید علی الموحد الابطحی
مؤسسه انتشارات آثار بعثت-تهران
دایرة الفرائد در فرهنگ قرآن-محمد باقر محقق (تاکنون 5 جلد)
پژوهشی درباره قرآن و پیامبر، فخر الدین حجازی یهود از نظر قرآن، عفیف عبد الفتاح طباره، ترجمه علی منتظمی.
مرگ و زندگی از دیدگاه قرآن، عباسعلی محمودی
زمینه شناخت قرآن، علی شریعتی
تعبیر قرآن، پروفسور آربری، ترجمه محمد جواد سهلانی
قران و امام حسین، محمد باقر محقق
قرآن و امام حسین، محمد باقر محقق
موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی
تفسیر قرآن کریم، سورآبادی
قرآن در اسلام، علامه طباطبائی، مترجم به زبان اردو:شاهد چوبدری
فرهنگ لغات قرآن، به کوشش رجائی بخارائی.
شرکت سهامی انتشار-تهران
ریشهیابی واژهها در قرآن، جلال الدین سیوطی، ترجمه محمد جعفر اسلامی
قرآن پدیده شگفتآور، مالک بن نبی، ترجمه نسرین حکمی
سیمای زنان در قرآن، سید خلیل خلیلیان
انفال یا ثروتهای عمومی، علی گلزاده غفوری
پرتوی از قرآن، سید محمود طالقانی
سیر تحول قرآن، مهدی بازرگان
طرح مبانی اقتصادی در قرآن
انتشارات توس-تهران
تفسیر طبری، تصحیح حبیب یغمایی
واژههای دخیل در قرآن، آرتور جفری، ترجمه فریدون بدرهای
تفسیر کلامی قرآن، ترجمه محمد حسین روحانی نشر صدوق-تهران
تفسیر عاملی(8 جلد)، ابراهیم عاملی
تفسیر سوره قیامت، سید محمد ضیاء آبادی
قصص قرآن، سید محمد باقر موسوی، علی اکبر غفاری
انتشارات توحید-قم
مربی نمونه(تفسیر سوره لقمان)، جعفر سبحانی
منشور جاوید(تفسیر موضوعی)، جعفر سبحانی (تاکنون)
مرکز انتشارات علمی و فرهنگی
التحقیق فی کلمات القرآن الکریم(تاکنون 7 جلد) حسن مصطفوی
تفسیر سوره واقعه، دکتر محمد باقر حجتی
تفسیر فاتحة الکتاب، تحقیق و مقدمه سید جلال الدین آشتیانی، (انجمن اسلامی حکمت و فلسفه)
مؤسسه مطبوعاتی عطائی-تهران
قرآن و علم امروز، عبد الغنی الخطیب، ترجمه اسد اللّه مبشری
قرآن و محمد(ص)، حسین وجدانی.
زبدة البیان فی احکام القرآن، مقدس اردبیلی، ترجمه سید جعفر سجادی
آسمانهای هفتگانه در قرآن، سید عبد العزیز بلادی
تفسیر آیة الکرسی، کاظمی خلخالی
ربا در قرآن، حسن توانایان فرد
کتابهای منفرد
آیات الاحکام(3 جلد)، احمد میرخانی
دایرة المعارف قرآن کریم(تاکنون 7 جلد) گردآورنده حسن سعید، کتابخانه مدرسه چهل ستون مسجد جامع تهران
التمهید فی علوم القرآن(تاکنون 3 جلد)، محمد هادی معرفت
اعجاز قرآن(تحلیل آماری حروف مقطعه)رشاد خلیفه، ترجمه و ضمائم سید محمد تقی آیت اللهی، انشارات دانشگاه شیراز
تاریخ قرآن کریم، سید محمد باقر حجتی
تاریخ قراءات قرآن کریم، سید محمد باقر حجتی طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، حضرت آیة الله خامنهای
اسرار قرآن، سید محمد باقر حجتی
اسباب النزول، سید محمد باقر حجتی
ترتیب المعجم المفهرس
کوششهای متعددی جهت تنظیم فهرستی که بتوان بوسیله آن آیه مورد نظر در قرآن کریم را یافت انجام گرفته است در این میان کاملترین آنها المعجم المهفرس فواد عبد الباقی است که بر اساس مواد اشتقاقی کلمات قرآنی تنظیم شده و استفاده از آن برای ناآشنایان به اصول اشتقاق کلمات ناممکن و برای اهل فن نیز وقتگیر است. ولی ترتیب المعجم المفهرس بصورت الفبائی و با توجه به صورت کتبی هر کلمه ترتیب یافته است.
روش تدوین کتاب:مولف ابتدا چند آیه را به ترتیب عنوان کرده و سپس لغات مشکل را توضیح داده و اختلاف قرائات را ذکر کرده و سپس آیات را ترجمه میکند. در ترجمه آیات چنانچه آیه شأن نزول داشت اشاره کرده و تمامی مفاهیم آیه را عینا به ترجمه منتقل میکند.در قسمت دوم تحنت عنوان سخن مفسرین، اقوال مختلف را با نام مفسر و تفسیر بطور اعم از خاصه و عامه بدون هیچگونه تعصب نقل کرده و چکیده آنها را در اختیار خواننده میگذارد.چنانچه بعضی از عرفا و شعرا مطلب قابل توجهی داشته باشند با ذکر مرجع میآورد، در سومین قسمت تحت عنوان «سخن ما»آیات را مورد بررسی قرار داده و نتیجههای مختلف را(اعم از اخلاقی -تربتی-اجتماعی و..)عرضه میدارد.در حقیقت این تفسیر اولین تفسر فارسی است که با این روش تالیف و تدوین شده است.
حکیم الهی و فیلسوف بزرگ، صدر المتهألهین شیرازی ابتدا مقدمهای بر تفسیر قرآن بنام مفاتیح الغیب نوشت که خطوط فکری و برداشتهای کلی خود را از قرآن در آن عرضه کرده و سپس به تفسیر قرآن پرداخت، ولی متأسفانه توفیق اتمام آن را نیافت و تا آیه 65 سوره بقره بیشتر بدست نیامده.در این تفسیر پس از ذکر هر آیه، خلاصهای از گفتا مفسرین معروف آمده و سپس برداشت نهایی مؤلف که به تعبیر خودش نشأت گرفته از الهامات غیبی و فیوضات ربانی است ذکر میکند. این قسمت تفسیر به اضافه رسالههای تفسیری که بر نه سوره و دو آیه که مجموعا به عدد مبارک 12 میرسد در دست است که بار اول در سال 1322 ق بصورت سنگی در تهران چاپ شده بوده و اخیرا در هفت جلد منتشر شده است.
تبلیغات
