نگاشت و تحلیل همگرایی جریان رطوبت جو طی بارش فوق سنگین ناشی از توفان حاره ای فت در سواحل چابهار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
توفان حاره ای نوظهور فت یکی از نشانه های تغییر اقلیم در محدوده اقیانوس هند و دریای عرب است. شدت توفان مذکور که برای اولین بار روز 1 ژوئن 2010 در محدوده بین اقیانوس هند و دریای عرب زایش یافت، در روز 3 ژوئن 2010 به درجه 4 که در حد ابر چرخند (سوپر سیکلون) است، رسید. توفان مذکور در طی روند غیرقابل پیش بینی خود در روز 4 ژوئن 2010 برابر با 14 خرداد 1389 به سواحل ایران در چابهار نزدیک شد و قسمت نیم دایره خطرناک آن روی سواحل چابهار قرار گرفت، سپس با تجمیع رطوبت دریاهای عمان و دریای عرب و هم چنین رطوبت منطقه همگرایی دریای سرخ و خلیج عدن (در تراز 850 هکتوپاسکال ساعت 30/9 روز 14 خرداد) به شکل توفانی رعد و برقی همراه با بارش همرفتی شدید رگباری و سنگین به سواحل چابهار یورش برد و با ایجاد امواج بلند سهمیگن دریایی و بارش سنگین 5/109 میلی متری خسارت های سنگینی به وجود آورد.
جریان همگرای رطوبت یکی از مهم ترین ملزومات وقوع بارش از توفان های حاره ای است که بارش سنگین حاصل از توفان حاره ای فت در سواحل چابهار نیز از این قاعده مستثنا نبوده و بارش سنگین یاد شده به علت وزش رطوبت و همگرایی جریان رطوبت ترازهای مختلف جوی در ساعت های مختلف روز 14 خرداد 1389 به وقوع پیوسته است.
با استفاده از معادلات ترمودینامیک مخصوص به همگرایی جریان رطوبت جو، نقشه های مربوطه به همراه مسیر وزش رطوبت جو بر اثر جریان بادهای غربی ترسیم و مورد تجزیه و تحلیل قرار داده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل نقشه های ترسیمی نشان داد که منبع تامین و تزریق رطوبت به چرخند حاره ای که حرکت آن به سمت سواحل چابهار موجب ریزش بارش سنگین در روز 14 خرداد 1389 شده است(به استثنای وزش و جریان همگرایی رطوبت تراز 850 هکتوپاسکال در ساعت 30/9 که تزریق رطوبت از سمت خلیج عدن و جنوب غرب منطقه همگرایی دریای سرخ انجام گرفته است) در سایر ترازهای جوی و ساعت های روز 14 خرداد 1389 منبع تزریق و تغذیه رطوبت بارش سنگین سواحل چابهار دریای عرب و خلیج عمان بوده اند. هم چنین نقشه های ترسیمی محل و موقعیت هسته های همگرای رطوبتی در جریان فعالیت توفان فت در روز 14 خرداد 1389 نشان داد که در بیش تر اوقات بر روی سواحل چابهار یا نزدیکی آن مستقر بوده اند و به عنوان هسته های انبارش و تجمیع رطوبت با تزریق رطوبت به داخل چرخند حاره ای بارش سنگین 5/109 میلی متری روز 14 خرداد را تقویت کرده اند.