حقوق مالی محلی و ملی

مدیریت شهری در ایران با چالش های جدی در تأمین مالی پایدار و کارآمد روبروست، به ویژه در حوزه وصول حقوق مالی ملی و محلی. این مقاله با رویکردی تحلیلی-توصیفی به بررسی موانع ساختاری و نهادی پیش روی شهرداری ها در تأمین منابع مالی مورد نیاز برای ارائه خدمات عمومی و تحقق توسعه شهری پایدار می پردازد. چارچوب نظری پژوهش بر مبنای اصول حکمرانی مطلوب از جمله شفافیت، پاسخ گویی، عدالت، کارآمدی و مشارکت بنا شده و تلاش شده است تا رابطه این شاخص ها با کیفیت نظام درآمدی شهرداری ها تحلیل شود. یافته ها نشان می دهد که عدم تناسب بین اختیارات و مسئولیت های دولت های محلی، تمرکز قدرت و منابع در سطح ملی، ضعف در قوانین مربوط به وضع و وصول عوارض و مالیات محلی، و نبود الگوهای پایدار درآمدی، از جمله چالش های اصلی در مدیریت مالی شهری هستند. همچنین، تحلیل موردی وضعیت شهرداری تهران طی سال های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ نشان می دهد که اتکای زیاد به درآمدهای ناپایدار مانند فروش تراکم، در تعارض با اصول حکمرانی مطلوب و تهدیدی برای حق بر شهر و اعتماد عمومی است. این مقاله بر لزوم بازنگری در ساختار مالی شهرداری ها، تمرکززدایی مالی هدفمند، و ارتقاء شفافیت و پاسخ گویی در فرآیندهای درآمدزایی شهری تأکید دارد تا مدیریت شهری بتواند به شاخص های حکمرانی مطلوب نزدیک شود.