جامعه در معرض خطر

در سال های اخیر انقلابی در سیاستگذاری فناوری در کشورهای صنعتی رخ داده که به "چرخش کنش محور" معروف شده است. به لحاظ سیاستگذاری، مکتب کنش محوری در مقابل مکتب احتیاط محوری قرار می گیرد و تمرکز هر دوی این مکاتب بر مفهوم خطر و ریسک و بحران ناشی از کاربرد فناوری است. در حالی که اجتناب از خطر و کنترل و جبران عواقب بحران از مفاهیم مرکزی احتیاط محوری هستند، کنش محوری به اهمیت پذیرفتن میزانی از ریسک برای پیشرفت فناورانه در شرایط عدم قطعیت در مورد تبعات استفاده از آن فناوری تأکید دارد. مقاله حاضر به چیستی این دو رویکرد و ریشه های حقوقی و تاریخی شکل گیری شان می پردازد. این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی و مطالعه موردی ابتدا سعی در شناساندن انقلاب سیاستگذارانه مذکور به نهادهای تصمیم گیر و اتاق های فکر و محافل دانشگاهی ایران دارد. سپس با بازخوانی نقادانه ی مناقشه کنش محوری و احتیاط محوری، ملاحظاتی در مورد لزوم تدوین سندی هادی و چارچوبی هنجاری برای سیاستگذاران در زمان های عدم قطعیت در مورد تبعات فناوری برای جامعه ارائه می شود.