تربیت درونی

«تربیت درونی» یا «اکتشافی» مبتنی بر فطرت آدمی است و یکی از ناب ترین شیوه های تربیتی است که در دوره معاصر بسیار به آن توجه شده است؛ روان شناسان جدید تربیتی این روش را یکی از مؤثرترین شیوه های تربیتی به شمار می آورند. عارفان پهنه ادب فارسی نیز توجه ویژه ای بر تربیتِ مبتنی بر فطرت داشته اند. مولوی در مثنوی معنوی ، به اصل «تربیت» توجه ویژه ای دارد. تربیت در مثنوی ازجمله مفاهیمی است که مولانا برای نهادینه کردن آن در وجود انسان ها در کنار اموری مانند خدا، معرفت، سیرو سلوک، اعمال عبادی به درونی شدن آن نظر داشته است. این مقاله با هدف بررسی ابعاد تربیت درونی در مثنوی مولوی، درپی پاسخ به این پرسش است: مهم ترین مؤلفه های تربیت درونی که اندیشمندان و روان شناسانِ امر تعلیم و تربیت نیز به آن تأکید داشته اند در مثنوی معنوی کدام است؟ بدین منظور نگارندگان به روش توصیفی  تحلیلی، مؤلفه های تربیت درونی را در شش دفتر مثنوی مولوی تحلیل و بررسی کرده اند. با توجه به دستاورد پژوهش، تأکید بر زبانِ عمل، تدریجی بودن امر تربیت، تقلیدنکردن، ثروت محرومیّت، حذف کردن به جای ارائه کردن، عادت ستیزی و توجه به تمایزهای فردی از مهم ترین مؤلفه های تربیت درونی در مثنوی است که جزئیات و مباحث مربوط به آن در محورهایی جداگانه تحلیل و بررسی شده است.