شاهان اساطیری

توجه به کنش ها و ویژگی های اخلاقی شاهان اساطیری یکی از موضوعات مهم مطرح در شاهنامه و متون تاریخی است. پدیدآورندگان این متون کوشیده اند پادشاهان را الگوهای برتر رفتاری معرفی کنند تا بتوانند از این طریق اندکی از تندی رفتار حاکمان روزگار خویش بکاهند و ایشان را به گونه ای غیرمستقیم آموزش دهند؛ یا با بیان شباهت میان رفتار ایشان و پادشاهان اساطیری، جایگاه والایی برای حاکمان روزگار خود پدید آورند و از مزایای بیشتری بهره مند شوند. با بررسی متن های تاریخی می بینیم که تاریخ نگاران، روزگاران گذشته را دورانی مطلوب و به دور از هرگونه زشتی و ناروایی پنداشته اند؛ ازاین رو درپی ارائه الگویی مثالی و تقلیدپذیر از اخلاق و رفتار پادشاهان اساطیری برآمده اند؛ الگویی که اگر دیگر حاکمان از آن پیروی کنند، جامعه ای آرمانی شکل می گیرد. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، بخش اساطیری شاهنامه و برخی متون تاریخی بررسی می شود که به زندگی شاهان اساطیری پرداخته اند. بیشتر مطالبی که در این آثار درباره پادشاهان اساطیری و رفتار ایشان بیان شده است، مربوط به رفتار مهربانانه ایشان با زیردستان و تأکید ویژه بر عدالت گستری و جلوگیری از ستم بر مردمان است. توجه به دینداری پادشاهان و نقش ایشان در هدایت مردمان به سوی جامعه ای آرمانی نیز اهمیت بارزی در این متون دارد؛ جامعه ای که در آن از ظلم و ستم خبری نیست و مردم در آرامش و آسایش به سر می برند.