تزیینات کتاب

مُنشی نِوِل کشُور روزنامه نگار، مترجم و ناشر هندی است که با نشر کتاب به زبان فارسی در ترویج زبان و ادب فارسی در خارج از مرزهای ایران تأثیر فراوانی داشته است . گرچه کتاب های چاپ سنگی فارسی این مطبعه به لحاظ متن متنوع و متعددند، ولی این کتاب ها به لحاظ ویژگی های بصری، تزیینات و تصاویر از ویژگی خاصی برخوردار نیستند. آنچه در تزیینات این کتاب ها شاخص و منحصربه فرد است صفحات عنوان منشورات چاپخانه مُنشی نِوِل کشُور است که دارای تزیینات و ترکیب های بصری منحصر به فرد و ویژگی های بصری ویژه ای است که آن ها در میان کتاب های چاپ سنگی ایران و هند شاخص و متفاوت می کند. این ساختار در سال های بعدی الگویی برای دیگر کتاب های هند و آسیای میانه می شود. این پژوهش با هدف تبیین ویژگی های بصری صفحات عنوان در منشورات این مطبعه انجام شده و در پی پاسخ به این پرسش است که ویژگی های بصری طراحی صفحه عنوان در کتاب های چاپ سنگی فارسی این مطبعه، از منظر بهره گیری از نقش مایه ها و اطلاعات قیدشده در صفحه عنوان، چگونه بوده است؟ روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است. جامعه ی پژوهش شامل نسخه های موجود در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته که، از آن میان، تا رسیدن به نقطه اشباع، 200 صفحه عنوان از کتاب های چاپ سنگی فارسی از منشورات مُنشی نِوِل کشُور (طبع شده بین سال های 1282-1326ق. / 1865-1909م.)، انتخاب و بررسی شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که صفحه عنوان ها در منشورات این انتشارات دارای یک ویژگی های بصری برای قرارگیری اطلاعاتی چون یاد خداوند، عنوان کتاب، نام پدیدآورنده، تاریخ طبع، محل نشر و ناشر در بخش های مختلف صفحه است. در طراحی صفحات عنوان از طیفی از تزیینات انتزاعی تا فیگوراتیو (گیاهی)، شامل انواع واگیره ها، استفاده شده است. همچنین در هر کدام از این بخش ها از عبارات شعرگونه و مقفا، منتهی به حروف مدور استفاده شده که در آنها با تکرار حروف، به ویژه حروف مدور، ریتم در نگارش را ایجاد کرده است.