سبک شناسی میشل فوکو

رسالت سبک شناسی، بازنمایی وجوه زیبایی شناختی متن است و پژوهشگران می کوشند تا نقاط معنامند زبانی و ادبی را استخراج کنند. سبک شناسی گفتمانی بر پایه اندیشه میشل فوکو، دیدگاهی است پیرامون رابطه محتوای متن با بیرون متن که چگونگی شکل گیری کلام از حیث سبک نحوی و عناصر گفتاری را بررسی می کند و شیوه های بیانی گوینده را تحلیل می نماید. در این پژوهش سعی بر آن بوده تا به روش توصیفی_تحلیلی، ضمن تبیین چگونگی انتقال مفاهیم، تأثیر مقتضای حال مخاطب در چگونگی چینش آیات سوره طور و اهداف ایراد آن ها براساس مؤلفه های سبک شناسی گفتمانی میشل فوکو بررسی شود. یافته ها نشان می دهد که پربسامدترین کنش گفتاری، کنش تصریحی است که شامل 30 آیه از 49 آیه این سوره می شود؛ این امر به دلیل آن است که خداوند متعال به دنبال بیدارسازی و هدایت مخاطبان است و به همین منظور، آنها را با پرسش های پیاپی در قالب کنش دستوری هم پایه، مغلوب استدلال های روشنگرانه خویش می سازد. با دقت در سه آیه 45، 46 و 47 درمی یابیم که با توجه به شدت لجاجت مشرکان و مقتضای حالشان خداوند با کنش دستوری هم پایه با آنها برخورد نموده. لذا هدف، آن است که با محبت و شکیبایی، آنان را به تعقل و دگرگونی درونی وا دارد. در آیه 45 به پیامبر می فرماید که آنان را تا زمان هلاکتشان به حال خویش رها سازد؛ این فرمان در راستای کنش ترغیبی است. در آیه 46، روزی را توصیف کرده که قرار است مشرکان در آن مجازات شوند، بنابراین این آیه در پی ایجاد تلنگر فکری و هوشیارسازی است، ضمن آن که از کنش تصریحی نیز برخوردار است.