فواید واژگانی دیوان غیاث الدّین کُجُجی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینه میراث دوره ۱۵ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۶۰)
229 - 242
از آنجا که خواجه شیخ کججی را نمی توان از شعرای فارسی گوی طراز اول به شمار آورد و در دیوان او نشانه ای از چیرگی اش بر زبان فارسی دیده نمی شود، کاربرد واژگان با معانی تازه در شعر او را می توان حمل بر ناآگاهی اش از معانی این واژگان کرد. از سوی دیگر، حضور برخی کاربردهای کم تر شناخته شده، یا کاربردهایی که در دوران شاعری او از رواج افتاده بوده اند، در دیوان وی، نشانه ای است از انس خواجه شیخ با اشعار سرایندگان بزرگ معاصر و متقدم بر او. از همین روی، بررسی معانی تازه یا نادر واژگان در دیوان او، گاه به روشن شدن معانی این واژگان در آثار دیگر گویندگان فارسی زبان کمک می کند. واژه ها و ترکیب های ویژه دیوان غیاث الدین کججی به سه گروه تقسیم می شوند: نخست واژگان فارسی که یکی از کاربردهای آنها پیش از سده هشتم از رواج افتاده بوده و کججی از کاربرد نارایج آن ها بهره برده است. دوم واژگانی که کاربرد نارایجی دارند و یکی از شواهد اندک شمار آن ها در دیوان کججی یافت می شود. سوم مفردات و ترکیب های عربی، که ساخت صرفی آن ها با معنایی که کججی از آنان اراده کرده است تناسب ندارد.