سگ گردانی

یکی از نمادهای اصلی حیات در جهان آفرینش حیوانات می باشند. با توجه به اهمیت زنجیره حیوانی و ضرورت بقای این مخلوقات پروردگار، بنابر وابستگی شدید زندگی انسانی به آن ها، امروزه حقوق مربوط به آن ها بیش از هر موجود دیگری توجه فعالان محیط زیست و حتی فعالان سایر عرصه ها را، به دلیل نزدیک شدن تدریجی قلمرو حیات انسان و حیوان و ورود روزافزون این جانداران به حریم زندگی انسانی، به خود معطوف کرده است. امروزه به دلیل شیوع نگهداری حیوانات و علی الخصوص سگ گردانی در میان ایرانی ها یکی از مسایل حقوق کیفری این حوزه نگاه و دیدگاه حقوق ایران و قابلیت تعیین مجازات برای این عمل نامتعارف است که در این مقاله بدان اشاره می گردد. در جهت پاسخ به این سوال که آیا این موضوع جرم است و چگونه می توان از آن پیشگیری نمود، در این تحقیق رویکرد نظام کیفری مورد نقد و بررسی قرار می گیرد.

داعیه پژوهش حاضر تبیین جایگاه سگ در جامعه کهن و امروزی با تمسک به متون ادب فارسی است و نگارنده می کوشد ضمن واکاوی این جایگاه در جامعه گذشته و امروزی، دلایل این دگرگونی را تشریح نماید. پس از ورود اسلام به ایران، فرهنگ، ادبیات و ایدئولوژی نوینی شکل گرفت، آموزه های اسلام در ادبیات فارسی نیز متجلی شد و درنتیجه جامعه ایرانی−اسلامی قائل به نوعی قواعد و شرایط در نگهداری حیوانی نجس مانند سگ شد و تنها نگهداری از سگ مُعَلَم جهت شکار و نگهبانی را با شرایطی به دور از محل زندگی جایز دانست؛ به طوری که تنها با دیدگاه ترحم انگیز و به قصد ثواب براساس رعایت حقوق حیوانات به سگ درمانده غذا یا آبی داده می شد و یا از دیدگاه جامعه شناسی موظف بودند در برابر خدمتی که از حیوان می گرفتند، غذای آن را تأمین کنند، اما در جامعه امروزی این رفتار ترحمی نسبت به سگ به نوعی رفتار تفضّلی تبدیل شده است و آدمی با کاستن از جایگاه خود، تحت تأثیر عوامل گوناگونی مانند مدگرایی، تبعیت از فرهنگ غربی، بی هویتی، ضعف معنویات و... نه تنها سگ را به خانه خویش برده، بلکه به نوازشش نیز اقدام کرده و معضلی به نام «سگ گردانی» پدیدار شده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی−تحلیلی در پی بررسی جامعه شناسانه نوع نگاه به سگ براساس متون ادب فارسی در جامعه گذشته و جدید است.