تنوع اقتصاد روستایی

امروزه در عرصه برنامه ریزی روستایی به جای تمرکز بر روی آسیب پذیری روستایی، بر تاب آور نمودن آن ها به عنوان راهکاری پیشگیرانه و مقابله گرانه با بحران ها تاکید می گردد. در این راستا نیز یکی از اقدامات مؤثر با توجه به ضعف های اقتصادی و نقش آن در آسیب پذیری بالای نواحی روستایی، متنوع سازی اقتصاد روستاهاست تا بدین ترتیب عوامل و زمینه های آسیب زا حذف گردند. بدین منظور، در این پژوهش کاربردی، نقش تنوع بخشی به اقتصاد نواحی روستایی شهرستان های سروآباد و مریوان در استان کردستان بر روی بهبود سطح تاب آوری آنها مورد مطالعه قرار گرفته است. جمع آوری اطلاعات در بخش نظری، با منابع اسنادی و در بخش میدانی، پیمایشی؛ مبتنی بر توزیع پرسش نامه و مصاحبه با مردم محلی است. جامعه آماری این پژوهش، روستاهایی از دهستان های خاوومیرآباد و زریبار در شهرستان مریوان و دهستان های اورامان و دزلی در شهرستان سروآباد هستند که فعالیت های متنوع اقتصادی در روستاهای خود دارند. تعداد سرپرستان خانوار روستاهای نمونه که به روش قرعه کشی تعیین گردیدند 3358 خانوار بوده که با اعمال فرمول کوکران 260 سرپرست خانوار به عنوان حجم نمونه تعیین و پرسشنامه ها به صورت تصادفی ساده در میان آنها توزیع گردید. تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده با استفاده از آزمون های آمار استنباطی(خی دو، تی تک نمونه ای، ویلکاکسون و تحلیل مسیر) نشان داد که در مجموع، تنوع اقتصادی موجود در منطقه توانسته است در سطح معنی داری 0.001 و با میانگین برابر 3/45، موجب بهبود و ارتقای سطح تاب آوری روستاهای مورد مطالعه گردد. در این میان، بُعد تاب آوری اقتصادی با میانگین محاسبه شده برابر 44/3، بُعد اجتماعی با میانگین برابر45/3 و بُعد تاب آوری محیطی – کالبدی با میانگین 42/3 بهبود یافته اند که بُعد تاب آوری اقتصادی با بارکلی 442/ دارای بیشترین تاثیر در بهبود سطح تاب آوری روستاهای مورد مطالعه بوده است؛ همچنین، میانگین آسیب پذیری مردم محلی در برابر بحران های طبیعی و انسانی وارده بر معیشت شان از میانگین نامطلوب 74/2 دوره قبل به میانگین رضایت بخش 58/3 در دوره بعد از تنوع اقتصادی در منطقه کاهش یافته است.