طراحی مسجد

مسجد ، محل سجود و خضوع و کرنش بندگان خدا در پیشگاه "الله" است ، جائی برای ایجاد رابطه با پروردگار و اظهار عبودیت و کوچکی در برابر ربوبیت و عظمت خالق هستی. قداست مسجد ، در همین رابطه متقابل "عبد و ربوبیت رب" نهفته است. این تحقیق کوششی در بازشناسی مبانی طراحی مسجد در معماری معاصر ایران است. با هدف شناخت مفاهیم کالبدی- محتوایی معماری اسلامی در طراحی مسجد، خاستگاه معنای عناصر کالبدی آن موردبررسی قرار گرفت. بنابراین بررسی معماری یک مکان خاص به ویژه معماری اسلامی نشانگر رشد و شکوفایی آن محسوب می شود. بدین لحاظ می توان گفت رویکرد طراحی مسجد در آثار معاصر تابع شرایط زمانی و مکانی بوده و لزوماً نشانههای ثابت گذشته، عناصر نمادین در منظر شهری امروز نبوده است، حال آنکه در بسیاری از مساجد معاصر، همچنان الگوهای فرمی و شکلی گذشته، مرجع طراحان امروز می باشد. هدف از این پژوهش،بررسی معماری پایدار و به طور خاص استفاده از فن آوری های مدرن برای طراحی مسجد در شهر زاهدان است. روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی و از نوع نمونه موردی بوده و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای انجام شده است.

در دوران معاصر یکی از بارزترین خصایص فرهنگی فلسفه معاصر پدیده مدرنیته و به عنوان سبک، تفکر مدرنیسم است. معماری مدرن، که بر اساس تحول درجوامع سنتی، صنعتی شدن و تغییر نحوه زندگی و دیدگاه های مردم در غرب شکل گرفته ، سبکی است که بیش از دیگر سبک های معماری غرب بر معماری و شهرسازی ایران تاثیرگذار بوده است. این نگاه مدرن و در ادامه آن معماران مدرن و آکادمیک نسل جدید بر روی طراحی بناها، از جمله طراحی مساجد تاثیر فراوانی داشته است. یکی از این مهمترین تاثیرات، تغییر در فرم و فضاهای بنا در دوران معاصر می باشد. در این میان تنوع و الگوهای ایده پردازانه در طراحی بسیار زیاد هستند و نمی توان مساجد را واجد خصوصیات شکلی خاصی دانست. این مقاله در صدد است به بازشناسی گرایش های طراحی مساجد در دوران معاصر با نفوذ مدرنیته به این گونه طراحی ها بپردازد و با شناسایی شاخص ها و با توصیف و تحلیل طراحی به نوعی به طبقه بندی آنها پرداخته است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی است. در نهایت مبتنی بر بررسی های انجام شده اینگونه می توان اذعان داشت برخی آثار ویژه در معماری ( همچون بناهای نیایشگاهی ) از هسته ای پایدار برخوردارند که فراتر از زمان هستند، که می توان آن را همان روح و کالبد اثر تقلی نمود.