امر و تدبیر خدا

درباره پاسخ به چرایی قول یهود در آیه 64 سوره مائده، یعنی «دست خدا بسته است» و نیز چیستی مدلول آن میان مفسران و پژوهشگران اختلاف نظرهایی وجود داشته و پرسش های باقی مانده درباره آیه، نیاز به بررسی مجدد این آیه و وجوه تفسیری آن را بازگو می نمایاند؛ لذا پژوهش حاضر وجوه تفسیری موجود درباره آیه را با رویکردی تحلیلی انتقادی، اعتبارسنجی کرده است. رهیافت عموم این وجوه، به جز وجه دهم، ناصواب به نظر می رسد؛ ازاین رو، مقاله پیش رو با مبنا قرار دادن وجه تفسیری دهم و با تکیه بر روش تفسیری قرآن به قرآن، بهره گیری از قراین درون متنی و روایات موجود دراین باره به پرسش هایی درباره آیه، مانند چیستی عقیده انحرافی یهود و چرایی آن که منجر به قول اغلال ید شد، چرایی تثنیه آمدن «ید»، علت نسبت دادن عقیده یادشده به همه یهودیان و کیفیت بسته شدن دست یهود  پاسخ می دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که منظور یهود از اغلالِ دست خدا، ناتوان دانستن خداوند در ابداع و امر و ناتوانی در تدبیر جهان است که در نگاه انسان گونه به خداوند ریشه دارد. تثنیه آمدن دو دست، از دو نوع قدرت نمایی خداوند در آفرینش خبر می دهد: توانایی بر خلق کردن و توانایی در امر و ابداع. همچنین، ناتوان شدن یهود در دستیابی به فتنه جویی ها از کیفیت بسته شدن دست آنان پرده برمی دارد.