مقصدهای گردشگری شهری

در عصر حاضر که فناوری مشخصه بارز آن است، خدمات به شکلی یکپارچه در دسترس استفاده کنندگان قرار گرفته است و فناوری به بنیانی برای شکل گیری یا تغییر شکل مقصدهای گردشگری تبدیل شده است. این توسعه سریع فناوری در گردشگری و علاقه در حال رشد به هوشمندسازی شهرها، توجه مدیران و سیاستگذاران مقصدها را به فرصت هایی که از کاربرد راهبرد هوشمندی ایجاد می شود، جلب کرده است. بنابراین، هدف این تحقیق تعیین ابعاد یا مولفه های هوشمندی مقصدهای گردشگری شهری، و شاخص های سنجش آنها به گونه ای است که بر اساس آن بتوان به سنجش هوشمندی مقصدهای گردشگری پرداخت. بر این اساس، گام های سه گانه پژوهشی تعیین شده اند. در گام اول به احصای مولفه های هوشمندی و شاخص های سنجش آنها و اعتبارسنجی آنها با استفاده از نظر خبرگان پرداخته شده است. در گام دوم تحقیق با استفاده از ابزار پرسشنامه آنلاین و نظرسنجی از 320 خبره گردشگری در سطح 12 مقصد گردشگری منتخب، علاوه بر سنجش میزان هوشمندی، میزان تاثیرگذاری هریک از مولفه های هوشمندی تعیین شده است. در گام سوم تحقیق، با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون توکی، تفاوت بین میزان هوشمندی مقصدهای گردشگری شهری منتخب در کل و به تفکیک مولفه ها تحلیل شده است. بر اساس نتایج تحقیق شش مولفه و پنجاه و هفت شاخص برای سنجش هوشمندی تعیین شدند. همچنین مشخص شد که تفاوت معناداری بین هوشمندی مقصدهای گردشگری شهری وجود دارد و بر آن اساس، قم دارای بیشترین و ساری دارای کمترین میزان هوشمندی است.

گردشگری هوشمند با تمرکز بر تأمین هرچه بهتر و بیشتر نیازهای گردشگران، بیشینه سازی رضایت گردشگران و بهبود اثربخشی مدیریت منابع با استفاده از انواع فنّاوری ها، شناخته شده است و در زمره مهم ترین عناصر بهبود رقابت پذیری مقصدهای گردشگری نیز به شمار می روند. هدف این پژوهش، بررسی سازوکار اثرگذاری هوشمندی در رقابت پذیری مقصدهای گردشگری شهری در ایران با تأکید بر مؤلفه های آنان بوده است. بدین منظور، در مرحله اول با روش تحلیل داده های آرشیوی، به گردآوری و تلفیق پژوهش های پیشین و تعیین مؤلفه ها و شاخص های سنجش هوشمندی و رقابت پذیری مقصدهای گردشگری پرداخته شده و یافته ها با استفاده از نظر خبرگان گردشگری اعتبارسنجی شد. در مرحله دوم، با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و ابزار پرسش نامه، اثرگذاری هوشمندی و مؤلفه های آن در رقابت پذیری و مؤلفه های آن براساس نظر خبرگان در سطح مقصدهای دوازده گانه شهری منتخب بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد که تمامی مؤلفه های هوشمندی به غیر از مؤلفه ساکنان/ گردشگران در رقابت پذیری تأثیر مثبت و معنادار دارند و توانسته اند 90 درصد تغییرات رقابت پذیری را پیش بینی کنند. همچنین هوشمندی در تمامی مؤلفه های رقابت پذیری تأثیر مثبت و معنادار دارد. تعیین مؤلفه ها و شاخص های هوشمندی و رقابت پذیری مقصدهای گردشگری شهری و رتبه بندی میزان تأثیرگذاری مؤلفه های هوشمندی در رقابت پذیری و اثرپذیری مؤلفه های رقابت پذیری از هوشمندی، وجوه تمایز این تحقیق با تحقیقات پیشین بوده اند.

گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین و متنوع ترین صنعت در دنیای امروز، در چند دهه اخیر توانسته سهم عمده ای در ایجاد ارزش افزوده کشورها داشته باشد و به عنوان منبع درآمد در کشورهای مختلف جهان مورد توجه قرار گیرد. با توجه به رقابتی شدن این صنعت در بین مقاصد گردشگری شهری، وفاداری و دلبسته نمودن گردشگران و ایجاد رضایت در ایشان امری ضروری می نماید. چراکه یکی از فاکتورهای موثر بر موفقیت مقصدهای گردشگری شهری، برخورداری از گردشگران وفادار است که قصد بازدید مجدد از آن مقصد را دارند. از این رو پژوهش حاضر با ماهیت کاربردی و از نوع توصیفی-تحلیلی با هدف ارزیابی میزان وفاداری، دلبستگی و رضایت گردشگران در مقصد گردشگری رشت صورت پذیرفته است. جهت جمع آوری داده ها با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 404 پرسشنامه توسط گردشگرانی که حداقل یک بار به شهر رشت سفر کرده اند تکمیل گردید. داده های به دست آمده توسط نرم افزار SPSS با استفاده از آزمون های رتبه بندی فریدمن، دو جمله ای و رگرسیون گام به گام مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که میانگین هر سه شاخص وفاداری، دلبستگی و رضایت گردشگران در وضعیتی بالاتر از حد متوسط 3 قرار دارند. هم چنین نتایج آزمون رگرسیون گویای این است که شاخص دلبستگی گردشگران بیشترین تاثیر را بر شاخص وفاداری گردشگران به مقصد گردشگری رشت دارد. بنابراین مدیریت شهری با افزایش میزان دلبستگی گردشگران به شهر رشت می تواند سهم بسزایی در ارتقا وفاداری آن ها به این شهر داشته باشد.