الگوی استقرار مراکز خدمات

دسترسی مناسب به خدمات در مناطق روستایی از جمله ضرورت های توسعه روستایی است. بررسی این ضرورت در مناطق کوهستانی با توجه به آن که رفاه ساکنان آن به دلیل محدودیت های دسترسی، وابستگی بسیار زیادی به آن دارد از مهم ترین اقدامات بوده است. تحقیق حاضر به تبیین نقش عوامل فضایی بر استقرار الگوی بهینه مراکز خدمات روستایی در شهرستان طارم پرداخت. عوامل فضایی در سه عامل، انسانی، فیزیکی و طبیعی و در 12 زیرمعیار تعیین شد. اهمیت زیرمعیارها در پرسشنامه تخصصی و در تحلیل شبکه(ANP) به دست آمد. پس از کنترل نرخ سازگاری میان عامل ها و زیرمعیارها، نقشه پهنه بندی زیرمعیارها بر وزن آن ها اعمال و پهنه های کاملاً مناسب تعیین شد. در پایان نیز پس از کمی سازی زیرمعیارها، برای هر دهستان سه نقطه روستایی بر حسب نمره ویکور، به عنوان نواحی کاملاً مناسب برای استقرار مراکز خدمات روستایی تعیین شد. به ترتیب عامل های انسانی، طبیعی و فیزیکی مهم ترین عوامل در استقرار الگوی خدمات رسانی بودند. 6 % درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه، به دلیل قابلیت خدمات رسانی دارای پهنه کاملاً مطلوب است. در این پهنه 20 نقطه روستایی قرار دارند. نقاط روستایی منتخب(برای هر دهستان سه روستا) از جمعیت و نرخ رشد مثبت و اشتغال بالایی برخوردار هستند. این نواحی در مسیرهای ارتباطی مناسب، مناطق پست و هموار قرار دارند. فاصله تمام نقاط روستایی به این نواحی مناسب بوده و همچنین به لحاظ پایداری خدمات در فاصله مناسبی از خط گسل و رودخانه قرار دارند. همچنین تعداد خدمات بیشتری نیز دارند که به لحاظ توجیه اقتصادی و هزینه های عمرانی برای توسعه خدمات مناسب هستند. بدین ترتیب با تعیین نواحی مناسب برای مراکز خدمات روستایی، می توان بسترهای لازم برای رشد خدمات در این مناطق را فراهم و با دسترسی مناسب تمام نواحی روستایی مورد مطالعه به این خدمات، موجب توسعه روستایی شد.